Ίσως ένας από τους λόγους που τα Χανιά και η Κρήτη ανταπεξήλθε πιο αποτελεσματικά στην κρίση, πέρα από τα δίκτυα αλληλεγγύης, τον αγώνα εκατοντάδων πολιτών σε καθημερινή βάση, είναι και η ύπαρξη ισχυρών συνεταιριστικών τραπεζών. Η Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων είναι μία από τις πιο ισχυρές στην Ελλάδα.
Στη συνέντευξη που μας έδωσε ο πρόεδρος της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων Μιχάλης Μαρακάκης μας μίλησε για τον θεσμό των συνεταιριστικών τραπεζών, ο οποίος είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένος στην Ευρώπη αλλά δεν έτυχε ποτέ ουσιαστικής στήριξης στην Ελλάδα από τις πολιτικές ηγεσίες.
Μιλά για το έργο που έχει αφήσει η Τράπεζα Χανίων. Η Τράπεζα Χανίων είναι μία επενδυτική – αναπτυξιακή Τράπεζα, δεν είναι μία τράπεζα που αγοράζει και πουλάει χρήμα, όπως ισχύει με τις συστημικές. Σκοπός της είναι να επενδύει και να συντελεί στην ανάπτυξη του τόπου. Στα Χανιά, η Συνεταιριστική Τράπεζα, στηρίζει εκατοντάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις ενώ κράτησε στη λειτουργία τέσσερις μεγάλες και ιστορικές βιομηχανίες του νομού διασφαλίζοντας εκατοντάδες θέσεις εργασίας.
Μας μίλησε για αναγκαιότητα να συμμετάσχουν οι παλιοί μέτοχοι στη διαδικασία ώστε να προστατεύσουν τα κεφάλαιά τους ενώ μας εξήγησε ότι η απόφαση για πώληση των μετοχών σε χαμηλή τιμή, δεν ήταν της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων αλλά επιβλήθηκε σε όλες τις τράπεζες ώστε να προχωρήσει η διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης.
Εκφράζει την απογοήτευσή του για τη στάση που διαχρονικά τήρησαν οι πολιτικές αρχές του τόπου σχετικά με τον θεσμό των συνεταιριστικών τραπεζών ενώ μιλά ειδικά για τον ρόλο που κλήθηκαν να παίξουν μέσα στην κρίση.
Υπενθυμίζει ότι οι συστημικές τράπεζες έχουν λάβει ήδη 80 δις ευρώ από τα λεφτά των ελλήνων φορολογούμενων σε τέσσερις διαφορετικές ανακεφαλαιοποιήσεις τη στιγμή που οι συνεταιριστικές τράπεζες δεν έχουν καρπωθεί καθόλου λεφτά από τους πολίτες που έχουν πληγεί από την κρίση.
Σημειώνει ότι το ποσό των 18 εκατομμυρίων ευρώ που απαιτούνται για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου είναι ένα μικρό ποσό συγκριτικά με αυτά που απαιτούνται για τις συστημικές τράπεζες και εκφράζει την αισιοδοξία του, σύμφωνα και με τα στοιχεία της ως τώρα κίνησης, ότι τα κεφάλαι θα καλυφθούν από ανθρώπους του τόπου δίχως να υπάρξει ανάγκη για συμμετοχή ξένων θεσμικών παραγόντων.
Επιβεβαίωνει ότι υπήρξε ενδιαφέρον από τα Γερμανικά Ταμιευτήρια αλλά και από άλλες μεγάλες τράπεζες της Ευρώπης όμως θεωρεί ότι για να παραμείνει η φυσιογνωμία της τράπεζας ως έχει πρέπει τα κεφάλαια να είναι ελληνικά.
Τέλος, σχολίασε τα σενάρια περί συγχώνευσης της Παγκρήτιας με την Τράπεζα Χανίων απορρίπτοντας κάθε τέτοιο σενάριο στην παρούσα φάση αν και τόνισε ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο τραπεζών είναι εξαιρετικές και η συνεργασία μεταξύ τους επιβεβλημμένη για να αναπτυξιακά έργα στο νησί.
Ολόκληρη η συνέντευξη έχει ως εξής:
ΕΡ.: κ. Μαρακάκη, η Τράπεζα Χανίων είναι μια από τις υγιέστερες Συνεταιριστικές Τράπεζες της χώρας. Στην προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση, το 2013, έκλεισαν πολλές συνεταιριστικές Τράπεζες, όμως η Τράπεζα Χανίων βγήκε πιο ισχυρή. Κάποιοι τότε είπαν ότι υπήρχε σχέδιο για να εξαφανισθούν οι συνεταιριστικές τράπεζες, και να ανοίξει ο δρόμος σε ξένους ομίλους. Αν λάβουμε υπόψη ότι οι Συνεταιριστικές Τράπεζες δεν είναι μια ελληνική ιδιαιτερότητα και αντιθέτως, στην Ελλάδα υπάρχει εξαιρετικά μικρός αριθμός, γιατί θεωρείται ότι δεν τυγχάνουν της στήριξης που θα έπρεπε;
Μιχάλης Μαρακάκης (πρόεδρος Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων): Κοιτάξτε, είναι αλήθεια ότι στο παρελθόν οι Συνεταιριστικές Τράπεζες δεν είχαν στήριξη και για αυτό έκλεισαν. Σήμερα όμως έχει υπάρξει μια απόφαση ότι επιθυμούν το θεσμό των Συνεταιριστικών Τραπεζών στην Ελλάδα και θα στηρίξουν εφόσον χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση. Βεβαίως το νομικό πλαίσιο που ψηφίστηκε δε δείχνει ότι μπορούν να βοηθηθούν σε αυτή τη φάση οι Τράπεζες αλλά στο απώτερο μέλλον. Σήμερα είναι ανάγκη οι Συνεταιριστικές Τράπεζες να κάνουν μια οργανωμένη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με δημόσια εγγραφή. Τώρα, είναι γεγονός ότι έχουν συμπεριλάβει τη δυνατότητα συμμετοχής και θεσμικών επενδυτών.
Αυτό από τη μια πλευρά είναι καλό από τη στιγμή που ο νόμος που ψηφίστηκε προστατεύει τον Συνεταιρισμό, δηλαδή, δε δίνει την εξουσία σε ένα θεσμικό επενδυτή ανεξαρτήτως του ποσοστού που θα πάρει από τις τράπεζες, που σημαίνει ότι ο Συνεταιριστικός χαρακτήρας των τραπεζών είναι κατοχυρωμένος. Το μόνο που ουσιαστικά αλλάζει είναι ότι οι παλιοί μέτοχοι θα πρέπει να συμμετέχουν σε αυτή την αύξηση για να προστατεύσουν τα κεφάλαιά τους. Γιατί, επειδή δόθηκε η δυνατότητα στους θεσμικούς να μπουν, θα πρέπει να μπουν με πολύ χαμηλή τιμή. Και έτσι είμαστε αναγκασμένοι σε αυτή την αύξηση, μετά και από απόφαση της Γ.Σ., παρά του ότι το καλοκαίρι είχαμε πάρει μία απόφαση να κάνουμε την αύξηση στην τρέχουσα τιμή, να συμπεριλάβουμε και τους θεσμικούς και ως εκ τούτου η τιμή θα είναι πολύ χαμηλή.
Οπότε για να κάνουν μια μέση τιμή οι παλιοί μέτοχοι είναι επιβεβλημμένο, για να προστατεύσουν την περιουσία τους να συμμετάσχουν. Κι αυτό γίνεται. Υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο ενδιαφέρον. Και αυτό γιατί η Τράπεζα είναι υγιής, δεν είχε ουσιαστικά ανάγκη κεφαλαίων, αλλά η επιδείνωση της οικονομίας ανάγκασε και την Τράπεζα Χανίων να προβεί σε αυτή την αύξηση. Τα λεφτά που χρειάζονται είναι λίγα, μόλις 18 εκατομμύρια ευρώ είναι η ανάγκη των κεφαλαίων.
ΕΡ.: Για να το διευκρινήσουμε λιγάκι. Αυτή η διαδικασία είναι μόνο για την Τράπεζα Χανίων;
Μ.Μ.: Όχι. Ακριβώς το ίδιο ισχύει για όλες τις Συνεταιριστικές Τράπεζες, δεν ισχύει μόνο για εμάς. Αλλάξαμε το Καταστατικό μας, για να μπορούν να μπουν οι θεσμικοί σε πολύ χαμηλές τιμές. Όμως αυτό έγινε για όλες τις τράπεζες.
ΕΡ.: Υπάρχει κάποια στροφή, μια πιο εχθρική στάση της Ευρώπης ως προς τις Συνεταιριστικές Τράπεζες, όπως διαφαίνεται μέσω της Συνθήκης της Βασιλείας;
Μ.Μ.: Όχι. Αντίθετα, οι Συνεταιριστικές Τράπεζες στην Ευρώπη έχουν ένα πολύ μεγάλο μερίδιο της αγοράς που ξεπερνάει σε ορισμένες χώρες το 30%. Υπάρχουν 5.000 Συνεταιριστικές Τράπεζες σε όλη την Ευρώπη. Είναι οι τράπεζες που βοηθάνε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τον καταναλωτή. Έχουν ένα κοινωνικό πρόσωπο και αυτές είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για τη μικρή επιχείρηση και για τους καταναλωτές της Ευρώπης. Ο θεσμός είναι κατοχυρωμένος, είναι υγιής. Εδώ στην Ελλάδα δεν είχαν βοηθηθεί οι τράπεζες και για αυτό έχουν ένα πολύ μικρό μερίδιο. Βέβαια ο θεσμός στην Ελλάδα είναι καινούργιος. Η απόφαση που πάρθηκε και σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι ότι ο θεσμός των Συνεταιριστικών Τραπεζών είναι αναγκαίος σε κάθε χώρα και για αυτό ενισχύεται ο θεσμός τώρα με τη δυνατότητα να μπούνε και θεσμικοί επενδυτές ενώ θα μπορεί να βοηθήσει και το κράτος σε περίπτωση που έχει ανάγκη όπως βοηθήθηκαν οι άλλες τράπεζες, οι εθνικές τράπεζες. Μην ξεχνάτε ότι τρεις φορές έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί από το κράτος, έχει δώσει ο ελληνικός λαός 80 δισεκατομμύρια για την ανακεφαλαιοποίηση των 4 συστημικών. Εμείς δε βοηθηθήκαμε ποτέ. Θεωρώ όμως ότι ήρθε η ώρα να βοηθήσουν και τις Συνεταιριστικές Τράπεζες. Εμείς δε θέλουμε βοήθεια. Πιστεύουμε ότι με τις ίδιες μας τις δυνάμεις, δε θα χρειαστούμε το κράτος, οι μέτοχοι από ότι βλέπω και από τα στοιχεία που έρχονται θα συντελέσουν ώστε να ανακεφαλαιοποιηθεί μόνη της δίχως τη βοήθεια κανενός.
ΕΡ.: Ακούστηκε ότι υπάρχει ενδιαφέρον για συμμετοχή από τα Γερμανικά Ταμιευτήρια. Ευσταθεί;
Μ.Μ.: Υπάρχει πραγματικά ενδιαφέρον και από τα Γερμανικά Ταμιευτήρια και όχι μόνο. Υπήρξε ενδιαφέρον και από άλλες μεγάλες τράπεζες της Ευρώπης. Εμείς αντικρούσαμε προς το παρόν τη συμμετοχή τους. Εμείς θέλουμε να μείνει στα ελληνικά χέρια, θέλουμε να μείνει στους κρητικούς η Τράπεζα για να συνεχίσει το έργο αυτό που κάνει όλα τα χρόνια, να βοηθήσει την τοπική οικονομία και την ανάπτυξη του τόπου μας. Και να κρατήσουμε θέσεις εργασίας όπου μπορούμε.
ΕΡ.: Μπορείτε να μας εξηγήσετε με λίγα λόγια αυτή την ειδική φυσιογνωμία της Τράπεζας Χανίων και γιατί θεωρείτε ότι είναι ένα εργαλείο για τον νομό;
Μ.Μ.: Η Τράπεζα Χανίων είναι μία επενδυτική – αναπτυξιακή Τράπεζα, δεν είναι μία τράπεζα που αγοράζει και πουλάει χρήμα. Εμείς θεωρήσαμε από το ξεκίνημά μας ότι για να παίξουμε έναν ουσιαστικό ρόλο στην τοπική κοινωνία και οικονομία θα πρέπει ουσιαστικά να βοηθήσουμε τους ανθρώπους μας, τους Χανιώτες και του κρητικούς. Θέλουμε να βοηθήσουμε την τοπική κοινωνία και οικονομία και για αυτό δεν κάναμε αυτό που κάνουν οι άλλες τράπεζες. Έχουμε αρκετές συμμετοχές, βοηθήσαμε και μείνανε σε ζωή τέσσερις επιχειρήσεις – βιομηχανίες στη χώρα. Η ΑΒΕΑ είναι η αρχαιότερη επιχείρηση της Ελλάδας, από το 1889. Το 2013 και η ΒΙΟΧΥΜ και η ΑΒΕΑ θα έκλειναν. Εμείς τολμήσαμε, τις πήραμε, τις εκσυγχρονίζουμε και έτσι και οι θέσεις εργασίες έμειναν και ο πρωτογενής τομέας ισχυροποιείται, όπως το λάδι, που είναι ότι καλύτερο έχουμε στον τόπο μας. Αξιοποιούμε από το λάδι, την πυρήνα, μπήκαμε στη σαπουνοποιία πολύ δυνατά, στο πυρηνέλαιο και νομίζω ότι είναι αυτό που χρειάζεται στον τόπο μας, να στηρίξουμε την ανάπτυξη στον πρωτογενή τομέα. Το ίδιο έγινε και με τη ΒΙΟΧΥΜ, το ίδιο γίνεται και με την εταιρεία Χιωτάκης που και αυτή είναι μια πολύ μεγάλη εταιρεία, θα γίνει πολύ μεγαλύτερη και θα φέρει και πλούτο και θέσεις εργασίας. Μην ξεχνάμε ότι σήμερα οι συμμετοχές μας απασχολούν, εκτός δηλαδή από τους εργαζόμενους στην Τράπεζα, άλλες 250 οικογένειες που θεωρώ ότι αυτός είναι ο ρόλος που πρέπει να παίξει μια τοπική τράπεζα.
ΕΡ.: Η Τράπεζα Χανίων δεν αντιμετώπιζε ίδιας φύσης προβλήματα όπως οι συστημικές τράπεζες της χώρας. Δε θα ήταν λογικό το κράτος να αντιμετωπίσει το κράτος κάπως διαφορετικά το θέμα; Δηλαδή, και το ποσό που μιλάμε είναι σχετικά ένα πολύ μικρό ποσό σχετικά με τα ποσά που χρειάζονται οι εμπορικές. Δε θα έπρεπε να υπάρχει μια διαφορετική αντιμετώπιση για τις τράπεζες που έχουν μια διαφορετική φυσιογνωμία, λαμβάνοντας υπόψη και το μέγεθος της κρίσης που υπάρχει στην κοινωνία;
Μ.Μ.: Έπρεπε και πιστέψτε με και αυτόν τον προβληματισμό τον έχουμε μεταφέρει σε όλες τις πολιτικές εξουσίες τα τελευταία χρόνια για να καταλάβουν ότι ο ρόλος των τραπεζών αυτών είναι ξεχωρισμός και θα έπρεπε να έχουν μία ιδιαίτερη συμπαράσταση. Δεν υπήρξε ανταπόκριση. Τώρα όμως νομίζω ότι κατανοούν ότι αυτός ο θεσμός πρέπει να βοηθηθεί και για αυτό έχουν πάρει θετικές αποφάσεις ουσιαστικά για τη δυνατότητα επιβίωσης του συνεταιριστικού κινήματος και να παίξουν αυτό τον ρόλο που παίζανε ιδιαίτερα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
ΕΡ.: Από τα μέσα ενημέρωσης ανακυκλώνεται ανά περιόδους το σενάριο της συγχώνευσης της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων με την Παγκρήτια Συνεταιριστική Τράπεζα. Ποιο είναι το σχόλιό σας για αυτό;
Μ.Μ.: Και οι δύο τράπεζες της Κρήτης είναι υγιείς και έχουν προσφέρει ιδιαίτερα στην τοπική κοινωνία και οικονομία. Είναι οι δύο μεγαλύτερες συνεταιριστικές τράπεζες της Ελλάδας. Δεν υπάρχει λόγος συγχώνευσης αυτών. Αν οι συνθήκες στο μέλλον το επιβάλλουν, αυτό το εξετάζουμε. Αυτή τη στιγμή αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η αυτονομία μας και ιδιαίτερα η Τράπεζα Χανίων που είναι μια τράπεζα που είναι και επιχειρηματική. Έχουμε άριστες σχέσεις, ενδιαφερόμαστε για τη βιωσιμότητα και της άλλης Τράπεζας, και θα είμαστε ευτυχείς αν πετύχει και αυτή το στόχο της και να υπάρχουν πολλά επίπεδα συνεργασίας. Θα μπορούσαν δηλαδή αυτές οι δύο τράπεζες να ενώσουν τις δυνάμεις τους, όπως έχουν κάνει και στο παρελθόν, για την ανάπτυξη του νησιού.
ΕΡ.: Πιστεύετε ότι είναι εφικτό το σενάριο κάλυψης του μετοχικού κεφαλαίου δίχως ξένα κεφάλαια;
Μ.Μ.: Το ενδιαφέρον των παλιών μετόχων είναι έντονο και αυτό μας χαροποιεί και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα έχουμε μία επιτυχή αύξηση μετοχικού κεφαλαίου χωρίς τη συμμετοχή ξένων θεσμικών παραγόντων που θα αλλοιώσουν τη φυσιογνωμία της Τράπεζας.