Μετά τη διπλή τραγωδία με τους πνιγμούς παιδιών σε πισίνες ξενοδοχείων σε Κρήτη και Ρόδο, έρχονται εκ νέου στο προσκήνιο οι κανονισμοί για την ασφάλεια της κολύμβησης σε πισίνες, αλλά και στις παραλίες. Η Ελλάδα, αν και παραθαλάσσια χώρα, μαστίζεται από τους πνιγμούς και τα δυστυχήματα. Οι Έλληνες ναυαγοσώστες δεν επαρκούν ούτε στα… βαθιά ούτε στα ρηχά. Ας δούμε κατ’ αρχάς τι ορίζει ο νόμος για τους ναυαγοσώστες στις πισίνες:
1. Ο υπεύθυνος λειτουργίας της πισίνας, είτε αυτή είναι εσωτερική είτε εξωτερική, είτε δημόσια είτε ιδιωτική, υποχρεούται να λαμβάνει όλα τα απαιτούμενα μέτρα για την ασφάλεια και την τήρηση των σχετικών υγειονομικών διατάξεων. Συγκεκριμένα θα πρέπει να έχει ορίσει κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό για να εξασφαλίσει τη σωστή λειτουργία και συντήρηση της πισίνας.
2. Καθ’ όλη τη διάρκεια λειτουργίας της πισίνας θα πρέπει να υπάρχει προσωπικό εποπτείας των κολυμβητών, δηλαδή ναυαγοσώστες, οι οποίοι πρέπει να είναι πτυχιούχοι με δίπλωμα επαγγελματία ναυαγοσώστη και να γνωρίζουν να παρέχουν πρώτες βοήθειες.
3. Η είσοδος στην πισίνα θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο στον αριθμό κολυμβητών που προβλέπεται για το μέγεθός της. Επίσης θα πρέπει να γνωστοποιούνται με την κατάλληλη σήμανση οι κανονισμοί ασφαλείας για τη χρήση της πισίνας και ο ναυαγοσώστης οφείλει να φροντίζει να τηρούνται από τους κολυμβητές.
4. Σύμφωνα με τους κανονισμούς, απαγορεύεται η νυχτερινή κολύμβηση, εκτός αν υπάρχει σχετική άδεια (Αρ. 27 § 2ζ) και ο χώρος έχει επαρκή φωτισμό και όλο το απαραίτητο προσωπικό για τη χρήση της πισίνας.
Ισχύουν όλα αυτά; Όσοι έχουμε εμπειρία από ξενοδοχεία με πισίνες ξέρουμε ότι ούτε τα μισά δεν εφαρμόζονται, ούτε καν στα χαρτιά. Οι ίδιοι οι ναυαγοσώστες θεωρούν ότι το φταίξιμο για όσα συμβαίνουν είναι διπλό. Οι επιχειρηματίες δεν εφαρμόζουν όσα πρέπει, αλλά και όπου αυτά εφαρμόζονται οι κολυμβητές… δεν υπακούουν.
«Τους παρακαλάμε να μην βουτάνε όταν είναι μεθυσμένοι ή μόλις έχουν φάει, αλλά τίποτα. Υπάρχουν ακόμα και… γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους – ακόμα και 5 ή 6 ετών – ανεξέλεγκτα στις πισίνες και οι ίδιοι πάνε για καφέ ή την πέφτουν για ηλιοθεραπεία» λέει ναυαγοσώστης που εργάζεται σε μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα.
Στις θάλασσες η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ναυαγοσωστικής Ακαδημίας «οι περισσότερες παραλίες στη χώρα είναι ακάλυπτες, αν και υπάρχει σχετική υποχρέωση από δήμους και ιδιώτες».
Τους ναυαγοσώστες ακτής σε μεγάλο ποσοστό τους προσλαμβάνουν οι δήμοι. Άρα όλοι οι παράλιοι δήμοι είναι υποχρεωμένοι να έχουν ναυαγοσώστες στις παραλίες τους, στις οποίες παρατηρούνται πολλά προβλήματα, ένα εκ των οποίων είναι ότι δεν έχουν ξεκινήσει έγκαιρα τις διαδικασίες για να προσλάβουν ναυαγοσώστες και επιπλέον αρκετές παραλίες της χώρας έχουν αποχαρακτηριστεί από πολυσύχναστες (συνεπώς δεν υπάρχει υποχρέωση παρουσίας ναυαγοσώστη) από τριμελείς επιτροπές τις οποίες είναι υποχρεωμένες να δημιουργούν κάθε Φεβρουάριο οι κατά τόπους λιμενικές αρχές, αποτελούμενες από ένα μέλος από την Περιφέρεια, ένα από τον δήμο και έναν αξιωματικό από το οικείο λιμενικό τμήμα.
Αρνητική πρωτιά
Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα που «είναι πρώτη σε πνιγμούς σε όλη την Ευρώπη αναλογικά με την προσβασιμότητα που έχουμε στη θάλασσα, είμαστε δεύτεροι παγκοσμίως και κατά μέσον όρο κάθε χρόνο έχουμε 350 – 370 πνιγμούς, ενώ η δεύτερη αιτία θανάτου μετά το τροχαίο ατύχημα είναι ο πνιγμός. Το ότι έχουμε θάλασσα και νησιά δεν σημαίνει ότι ο κόσμος ξέρει να κολυμπάει. Από έρευνα που είχε γίνει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και φορείς περίπου το 63% δεν γνωρίζει να κολυμπάει σωστά.
Το 75% των θυμάτων πνιγμού είναι άντρες. Χάνουν τη ζωή τους επειδή υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους. Οι ηλικιωμένοι είναι μια ομάδα υψηλού κινδύνου. Τρώνε και αμέσως μετά βουτάνε. Πάνε στα βαθιά, κολυμπάνε μισή ώρα και στα 200 – 300 μέτρα αρχίζουν οι κράμπες και τα προβλήματα».
Οδηγίες προς κολυμβητές
● Το κύμα είναι επικίνδυνο πάντα και παντού, γιατί μπορεί να σε γυρίσει και να σε χτυπήσει στο κεφάλι.
● Στην Ελλάδα δεν έχουμε μεγάλα ρεύματα γιατί δεν βρεχόμαστε από ωκεανούς.
● Καρχαρίες δεν έχουμε. Αυτά που έχουμε είναι σαπουνάδες και σκυλόψαρα, αλλά εμείς οι άνθρωποι δεν συμπεριλαμβανόμαστε στην τροφική τους αλυσίδα. Από αυτήν την άποψη όλη η Μεσόγειος είναι ασφαλής θάλασσα.
● Όλες οι παραλίες της Αττικής είναι ασφαλισμένες. Όλες έχουν πλέον ναυαγοσώστες. Ο ναυαγοσώστης έχει χώρο ευθύνης σε βάθος 200 μέτρων. Χοντρικά, μέχρι εκεί που μπαίνουν συνήθως οι σημαδούρες – από εκεί και πέρα είναι ο χώρος διέλευσης σκαφών. Σε πλάτος, εποπτεύει 300 μέτρα αριστερά και δεξιά της θέσης του.
● Ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ότι σε πολλές παραλίες υπάρχει μόνο ένας ναυαγοσώστης – στο εξωτερικό υπάρχουν τουλάχιστον δύο ή τρεις. Ένας άνθρωπος μόνος του δεν είναι πάντα δυνατό να αντιμετωπίσει εγκαίρως περιστατικά που απαιτούν, π.χ., τη χρήση της βάρκας.
● Αν κάποιος έχει φάει ένα πλήρες γεύμα κι έχει πιει και μια μπίρα και δοκιμάσει να τρέξει, θα νιώσει το φαγητό να ανεβαίνει προς τα πάνω και θα σταματήσει.
● Στη θάλασσα το φαγητό φτάνει αιφνιδιαστικά στον πνεύμονα, δεν σου αφήνει περιθώρια. Παθαίνεις εισρόφηση – αναρρόφηση και πεθαίνεις. Πολύ επικίνδυνο είναι και το αλκοόλ, που δεν σου επιτρέπει να κολυμπήσεις κανονικά.
● Το «να πιεις νερό» από τη θάλασσα δεν είναι επικίνδυνο. Το αλάτι και το ιώδιο δεν κάνουν κακό. Είναι αλήθεια ότι μπορεί κανείς να πάθει αφυδάτωση αν καταναλώσει θαλασσινό νερό, αλλά αυτό θα συμβεί αν πίνει θάλασσα συστηματικά και σε ποσότητες, όχι μερικές γουλιές κατά λάθος.
● Προσοχή θέλουν και οι δίνες που σχηματίζονται από τα κύματα και έχουν τέτοιο στροβιλισμό ώστε να μπορούν να σε πνίξουν ακόμα και στο 1,5 μέτρο βάθος.