Το σπάνιο και μολυσμένο νερό στη Λωρίδα της Γάζας λόγω της βίαιης πολιορκίας και του βομβαρδισμού των υποδομών από το Ισραήλ αποκαλύπτει μια τοξική κατάσταση που έχει ξεφύγει από τον έλεγχο και οδηγεί στον θάνατο και στην καλύτερη περίπτωση σε σοβαρές ασθένειες.
´Οπως δηλώνει στο ρεπορτάζ του Al Jazeera ο Δρ Mohamad Abu Samia, διευθυντής παιδιατρικής ιατρικής του νοσοκομείου Al Nassar στην πόλη της Γάζας, «τα περισσότερα μωρά πάσχουν από αφυδάτωση, από έμετο, από διάρροια, από πυρετό. Τους τελευταίους μήνες, παρατηρείται έντονη αύξηση της γαστρεντερίτιδας, της βρεφικής διάρροιας, του τυφοειδούς πυρετού, της νεφρικής ανεπάρκειας, του παιδικού καρκίνου, του μαρασμού – μια ασθένεια σοβαρού υποσιτισμού που εμφανίζεται στα βρέφη – και το «σύνδρομο μπλε μωρών», μια ασθένεια που προκαλεί γαλαζωπά χείλη, πρόσωπο και δέρμα. Κι επειδή ζούμε στη Γάζα, δηλαδή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης … Έχουμε χρόνο μόνο για να ανακουφίσουμε το πρόβλημα, όχι για να το ερευνήσουμε».
Τα στοιχεία του Παλαιστινιακού Υπουργείου Υγείας βεβαιώνουν τα ευρήματα του ιατρού. Ανεξάρτητα, επιστημονικά επιστημονικά περιοδικά έχουν επίσης τεκμηριώσει την αυξημένη θνησιμότητα των παιδιών και οι μελέτες διαπιστώνουν ότι το κακό νερό είναι η κύρια αιτία θνησιμότητας των παιδιών στη Γάζα.
Μια θανατηφόρα επιδημία υγείας χωρίς προηγούμενο
Με απλά λόγια, τα παιδιά της Γάζας αντιμετωπίζουν μια θανατηφόρα επιδημία υγείας χωρίς προηγούμενο. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΗΕ με τίτλο «Gaza- 10 years later» (Γάζα- δέκα χρόνια μετά), περισσότερο από το 95% του νερού στη Γάζα δεν είναι πόσιμο ενώ η μόνη πηγή πόσιμου νερού προβλέπεται να έχει στερέψει εντελώς έως το 2020, αν δεν ληφθεί αμέσως δράση. Ο Ρόμπερτ Πάιπερ, συντονιστής ανθρωπιστικών υποθέσεων για τις κατεχόμενες παλαιστινιακές περιοχές, δήλωσε: «Είχαμε προβλέψει πριν από μερικά χρόνια ότι η Γάζα σύντομα θα γίνει μη βιώσιμη, λαμβάνοντας υπόψη έναν μεγάλο αριθμό δεικτών, αυτή η στιγμή πλησιάζει ακόμη πιο γρήγορα από όσο είχαμε προβλέψει σε ό,τι αφορά την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, την ενέργεια και το πόσιμο νερό».
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού δεν έχει τρεχούμενο νερό και βασίζεται σε αποθηκευμένα αποθέματα, σχεδόν όλες οι αντλίες νερού και καθαρισμού λυμάτων είναι εκτός λειτουργίας, εξαιτίας της έλλειψης ηλεκτρικού ρεύματος και καυσίμων. Ο υδροφόρος ορίζοντας έχει κατέβει πολύ και λόγω των βομβαρδισμών το δίκτυο καταστράφηκε. Τα αποθέματα πόσιμου νερού είναι μολυσμένα από βοθρολύματα και αλάτι. Οι υδάτινοι πόροι της Γάζας ελέγχονται πλήρως από το Ισραήλ και η άδικη κατανομή των υπογείων υδάτων είναι κάτι που προβλεπόταν στη Συμφωνία του Όσλο ΙΙ. Μάλιστα παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τη Συμφωνία, στο Ισραήλ διατίθεται τετραπλάσια μερίδα υδάτινων πόρων από ό,τι στην Παλαιστίνη, έχει αποκαλυφθεί ότι το Ισραήλ αντλεί 80% περισσότερο νερό από ό,τι συμφωνήθηκε.
Το μοναδικό εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας της Γάζας καταστράφηκε από βομβαρδισμούς το 2014. Από μόνος του ο αποκλεισμός εμποδίζει να εισέλθουν στη χώρα υλικά και εξοπλισμός και γι’ αυτό η επαναλειτουργία του εργοστασίου, τέσσερα χρόνια μετά, είναι ακόμα αδύνατη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση Αμπάς – του κόμματος Φατάχ – στη Δυτική Όχθη είχε διακόψει την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος προς τη Λωρίδα της Γάζας την περασμένη άνοιξη ως μέσο πίεσης προς τη Χαμάς, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της περιοχής να έχουν ηλεκτρικό μόνο για τρεις με τέσσερις ώρες ημερησίως, ενώ πολλοί χρησιμοποιούν γεννήτριες.
Αυτά έχουν ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, η περιοχή να μην μπορεί να επεξεργαστεί το νερό ή τα απόβλητά της. Κάθε σταγόνα νερού που πέφτει στη Γάζα, όπως κάθε απορροφητικό τουαλέτας ή τα αντιβιοτικά που έχουν απορροφηθεί, επιστρέφουν στο περιβάλλον. Το σύστημα αποχέτευσης και επεξεργασίας των λυμάτων απέχει πολύ από το να είναι αποτελεσματικό. Τα λύματα καταλήγουν στη θάλασσα. Ωστόσο, το καλοκαίρι, τα παιδιά συνεχίζουν να κολυμπούν στις παραλίες της Γάζας. Η θάλασσα, που θα μπορούσε να είναι μια πηγή εσόδων για τους κατοίκους της Γάζας, έχει τους δικούς της περιορισμούς, συγκεκριμένα περιορισμούς ρύπανσης και αλιείας που έχουν επιβάλλει οι Ισραηλινοί.
Οι συνθήκες επιδεινώνονται ακόμη πιο πολύ και λόγω των «superbugs». Αυτοί οι ανθεκτικοί σε πολλαπλά φάρμακα οργανισμοί έχουν αναπτυχθεί εξαιτίας της υπερβολικής συνταγογράφησης αντιβιοτικών από τους γιατρούς που απεγνωσμένοι αντιμετωπίζουν τα θύματα των ατελείωτων επιθέσεων. Λιγότερη τακτική πρόσβαση σε καθαρό νερό σημαίνει ότι οι λοιμώξεις θα εξαπλωθούν ταχύτερα.
Το αποτέλεσμα είναι αυτό που έχει χαρακτηριστεί ως τοξική οικολογία ή «βιόσφαιρα του πολέμου». Και το θέμα είναι ότι οι κυρώσεις, οι αποκλεισμοί και η μόνιμη κατάσταση πολέμου επηρεάζουν δραματικά όλα όσα χρειάζονται οι άνθρωποι για να ευδοκιμήσουν, καθώς το νερό μολύνεται, ο αέρας μολύνεται, το έδαφος χάνει τη γονιμότητά του και τα ζώα υποκύπτουν σε ασθένειες. Οι άνθρωποι στη Γάζα που μπορεί να έχουν αποφύγει βόμβες ή πυρά δεν έχουν καμία διαφυγή από τη βιόσφαιρα.
Ο Δρ Majdi Dhair, διευθυντής της προληπτικής ιατρικής στο Παλαιστινιακό Υπουργείο Υγείας, αναφέρει μια «τεράστια αύξηση» στις ασθένειες από το μολυσμένο νερό και τη μόλυνση από τα ακατέργαστα λύματα που ρέουν απευθείας στη Μεσόγειο.
Κι όμως. Μόλις μερικές εκατοντάδες μέτρα από τα σύνορα υπάρχουν ισραηλινά αγροκτήματα που χρησιμοποιούν γλυκά νερά που αντλούνται από τη λίμνη Tiberias (τη Θάλασσα της Γαλιλαίας) για να καλλιεργούν βότανα που προορίζονται για ευρωπαϊκά σούπερ μάρκετ. Δεδομένου ότι η λίμνη είναι περίπου 200 χιλιόμετρα βόρεια και βρίσκεται 200 μέτρα κάτω από τη στάθμη της θάλασσας, μια τεράστια ποσότητα ενέργειας χρησιμοποιείται για να αντλήσει όλο αυτό το νερό.
Υπάρχει τόσο πολύ νερό στην περιοχή που σήμερα κανείς στο Ισραήλ δεν έχει έλλειψη νερού. Αλλά το ίδιο δεν μπορεί να ειπωθεί για τους Παλαιστίνιους, και ειδικά για εκείνους της Γάζας. Η στέρηση του νερού με τις συνεχιζόμενες διακοπές και ηλεκτρικού ρεύματος άνω των 20 ωρών την ημέρα, ώθησε τους κατοίκους της Λωρίδας της Γάζας να σκάψουν χωρίς άδεια ακριβά πηγάδια, αγνοώντας τις επακόλουθες σοβαρές απειλές, που αυτά συνιστούν για το, ήδη, λιγοστό απόθεμα νερού του υδροφόρου ορίζοντα.
Η Γάζα θα καταστεί ακατοίκητη έως το 2020
Έτσι, εκτός από τους θανάτους από ρουκέτες, πυραύλους και σφαίρες στη Γάζα τα παιδιά αρρωσταίνουν και πεθαίνουν από κακό νερό και από τις μολυσματικές ασθένειες που προκύπτουν. «Η κατοχή και η πολιορκία είναι τα κύρια εμπόδια για την επιτυχή προώθηση της δημόσιας υγείας στη Λωρίδα της Γάζας», επισημαίνει μια μελέτη της ιατρικής επιθεώρησης Lancet, το 2018 και δεδομένης της απουσίας της διεθνούς κοινότητας, ανθρωπιστικές ομάδες αλλά και ο ΟΗΕ προειδοποιούν ότι η Γάζα θα καταστεί ακατοίκητη έως το 2020.
Κι όμως… λόγω του κλεισίματος των συνόρων από το Ισραήλ και την Αίγυπτο και του ισραηλινού αποκλεισμού σε θάλασσα και ξηρά, τα δύο εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν στην περιοχή δεν είναι ελεύθερα να εγκαταλείψουν τη Λωρίδα της Γάζας, ενώ δεν επιτρέπεται ούτε η ελεύθερη εισαγωγή και εξαγωγή αγαθών. Η Γάζα εξαρτάται από το Ισραήλ για τα πάντα σχεδόν. Από φαγητό μέχρι φάρμακα και νοσοκομειακό υλικό, από μηχανήματα μέχρι ανταλλακτικά και καύσιμα, από την ενέργεια μέχρι και το πόσιμο νερό.
Σύμφωνα με έκθεση της ισραηλινής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’tselem το 2017: «Κατά την πολιορκία, το σύστημα υγείας έχει επιδεινωθεί περαιτέρω εξαιτίας της έλλειψης ιατρικού εξοπλισμού, υποδομών ύδατος, φαρμάκων και οχημάτων διάσωσης και λόγω των συχνών, παρατεταμένων διακοπών ρεύματος».
Η ισραηλινή πολιορκία περιορίζει δραματικά την κίνηση ανθρώπων και υλικών από και προς τη Γάζα – συμπεριλαμβανομένων των υλικών «διπλής χρήσης» που ισχυρίζονται ότι θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τόσο πολιτικούς όσο και στρατιωτικούς σκοπούς. Αυτός είναι ένας σοβαρός λόγος για τον οποίο σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού είναι άνεργο και ένας αυξανόμενος αριθμός κατοίκων της Γάζας – σήμερα περισσότερο από τα τρία τέταρτα του πληθυσμού – εξαρτάται από την ανθρωπιστική βοήθεια. Μια προτεινόμενη εγκατάσταση αφαλάτωσης για την πόλη της Γάζας, για παράδειγμα καθυστέρησε από το 2010 λόγω περιορισμών «διπλής χρήσης».
Στο φράχτη θα πετούν «κουβάδες μολυσμένου νερού»
Θεωρητικά έχει υπάρξει συναίνεση μεταξύ της Παλαιστινιακής Αρχής, των Ηνωμένων Εθνών, διεθνών χρηματοδοτών ακόμη και του ισραηλινού στρατού, για τη δημιουργία ενός δικτύου μεγάλων εγκαταστάσεων αφαλάτωσης και αποχέτευσης. Αυτή η λύση κοστίζει περίπου 500 εκατομμύρια ευρώ, εάν έχει χτιστεί ποτέ. Άλλοι επικρίνουν την δαπανηρή λύση ανάπτυξης ως ακατάλληλη για έναν φτωχό πληθυσμό.
«Τα φανταστικά σχέδια», λέει ο Γερμανός υδρολόγος της πόλης Ραμάλα Clemens Messerschmid, δεν καταλαβαίνουν το γεγονός ότι «η Γάζα δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά» απλά θα κλαίτε αν κοιτάξετε το ΑΕΠ». Ισχυρίζεται ότι οι εξωτερικοί εργολάβοι, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, θα είναι οι μεγαλύτεροι δικαιούχοι του συστήματος αφαλάτωσης. Μερικοί αξιωματούχοι επίσης αμφισβητούν εάν το Ισραήλ θα αποφασίσει να βομβαρδίσει τα εργοστάσια αφαλάτωσης στον επόμενο πόλεμο στη Γάζα, ακριβώς όπως βομβάρδισε τον σταθμό παραγωγής ενέργειας της Γάζας και άλλες κρίσιμες υποδομές σε προηγούμενους πολέμους.
Την ίδια ώρα, σε ένα έγγραφο αντίδρασης έκτακτης ανάγκης στη Γάζα που κυκλοφόρησε σε ανώνυμους «φίλους και συνάδελφους», ο ισραηλινός στρατός ζητά «άμεση ανθρωπιστική αντίδραση» για «ενίσχυση του ενεργειακού εφοδιασμού» και «αύξηση της πρόσβασης σε πόσιμο νερό» στη Γάζα.
Μάλιστα, ο Gidon Bromberg, διευθυντής της ECOpeace Middle East, με έδρα το Τελ Αβίβ, δήλωσε ότι τα λύματα στη Γάζα οδήγησαν στο κλείσιμο των ισραηλινών ακτών και ακόμη και σε ένα σημείο το κλείσιμο του εργοστασίου αφαλάτωσης στο Ashkelon, το οποίο προμηθεύει το 15% του πόσιμου νερού στο Ισραήλ, γι’ αυτό και οι Ισραηλινοί δεν μπορούν να συνεχίσουν να αγνοούν την ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα. Την αποκαλεί «ωρολογιακή βόμβα» και προειδοποίησε για ένα ξέσπασμα πανδημικής ασθένειας – άμεση συνέπεια του μολυσμένου νερού της Γάζας. Αν συμβεί αυτό, λέει ο Bromberg, οι κάτοικοι της Γάζας θα μπορούσαν να συρρέουν στο φράχτη στα σύνορα του Ισραήλ όχι «με πέτρες ή ρουκέτες», αλλά με «κουβάδες μολυσμένου νερού».