Τι (δεν) έχει γίνει στους δώδεκα μήνες μετά από τη χειρότερη σιδηροδρομική τραγωδία στην Ελλάδα, το δυστύχημα στα Τέμπη με τους 57 νεκρούς ερευνά το Reuters και δίνει φωνή στους συγγενείς και τους επιζήσαντες της τραγωδίας που απαιτούν δικαιοσύνη. Το πρακτορείο συνομίλησε και με τη Μαρία Καρυστιανού, η οποία ζήτησε «οι πολιτικοί πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για ένα δυστύχημα που προκλήθηκε και εξαιτίας συστημικών λαθών και παραλείψεων».
Μετά την τραγωδία, η κυβέρνηση υποσχέθηκε να διορθώσει ένα σύστημα υπό κατάρρευση εξαιτίας παραμέλησης δεκαετιών, σημειώνει το Reuters και παραθέτει τη δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη μετά την τραγωδία. «Τα τρένα θα ξαναρχίσουν τη λειτουργία τους με ασφάλεια στο μέγιστο δυνατό επίπεδο» είχε δηλώσει.
Ελάχιστα έχουν γίνει για να βελτιωθεί σημαντικά η ασφάλεια των τρένων, παρά τα αυξανόμενα στοιχεία ότι οι ελλείψεις του συστήματος συνέβαλλαν στην πρόκληση του δυστυχήματος, διαπιστώνουν οι ειδικοί που επικαλείται το διεθνές πρακτορείο.
Τα συστήματα τηλεχειρισμού και επικοινωνίας των τρένων, υποχρεωτικά βάσει της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξακολουθούν να μην λειτουργούν, ανέφεραν αξιωματούχοι στο Reuters, ενώ ο αριθμός του προσωπικού των σιδηροδρόμων μειώθηκε μετά τη συντριβή και όπως αναφέρει το Reuters, όσοι έχουν απομείνει περιμένουν ακόμα νέα εκπαίδευση.
Η έλλειψη μεταρρύθμισης της κατακερματισμένης διαχείρισης των σιδηροδρόμων της Ελλάδας έχει επιβραδύνει την πρόοδο, είπαν οι ειδικοί και κρούουν καμπανάκι κινδύνου για νέα μελλοντικά δυστυχήματα εάν δεν βελτιωθεί η ασφάλεια.
Ζητούν απαντήσεις οι συγγενείς των νεκρών
Εν τω μεταξύ, οι οικογένειες των θυμάτων και οι επιζώντες απαιτούν απαντήσεις.
“Δεν πήραμε το μάθημά μας και δεν ενεργήσαμε”, είπε ο μηχανολόγος Κώστας Λακαφώσης, εξειδικευμένος στη διερεύνηση ατυχημάτων στον οποίο ανατέθηκε η διερεύνηση από συγγενείς των θυμάτων. “Δυστυχώς, ο σιδηρόδρομος δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση” είναι η εκτίμησή του.
Το υπουργείο Μεταφορών είπε στο Reuters ότι “εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανακαίνιση του σιδηροδρόμου και ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην αναβάθμιση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων, παρά τις εκτεταμένες ζημιές που προκλήθηκαν από τις πλημμύρες τον Σεπτέμβριο”.
Ο Παναγιώτης Τερεζάκης, επικεφαλής του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ) υπεύθυνου για τη λειτουργία του δικτύου, δηλώνει ότι το δίκτυο είναι ασφαλές. Μετά την τραγωδία, “ο ΟΣΕ εγκατέστησε 300 κάμερες υπερύθρων σε σήραγγες και σημείωσε πρόοδο στην εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας” είπε αναγνωρίζοντας ότι “πρέπει να γίνουν περισσότερα”.
Ο ΟΣΕ έχει 640 υπαλλήλους, σύμφωνα με συνδικάτα, λιγότερους από το 2023 και τους μισούς από το 2013. Σχεδιάζει να προσλάβει 90 άτομα τον επόμενο μήνα και έως και 500 σύντομα, είπε ο κ.Τερεζάκης, προσθέτοντας ότι ο ΟΣΕ απασχολεί 0,4 εργαζόμενους ανά χιλιόμετρο σιδηροδρομικών μεταφορών, σχεδόν τους μισούς από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
“Πρόκειται για ένα σιδηροδρομικό σύστημα που τα τελευταία 15 χρόνια βρίσκεται σε παρακμή. Δεν μπορείτε να το αναστήσετε μέσα σε ένα χρόνο”, είπε στο Reuters, προσθέτοντας ότι η γραφειοκρατία παραμένει ένα μεγάλο εμπόδιο. Και κατέληξε: “Έχω πτυχίο μηχανικού. Δεν είμαι Θεός”.
Τα συστήματα δεν λειτουργούν
Όπως αναφέρει το Reuters: «Στις 28 Φεβρουαρίου 2023, μια επιβατική αμαξοστοιχία γεμάτη φοιτητές συγκρούστηκε μετωπικά με μια εμπορική, λίγο πριν τα μεσάνυχτα σε μια γραμμή που συνδέει την Αθήνα με τη Θεσσαλονίκη.
Το δυστύχημα, η χειρότερη σιδηροδρομική τραγωδία στην Ελλάδα, προκάλεσε διαμαρτυρίες σε όλη την χώρα, καθώς θεωρήθηκε ως αποτέλεσμα της ευρύτερης παραμέλησης των δημόσιων υπηρεσιών μετά από μια δεκαετή οικονομική κρίση.
Η κυβέρνηση υποσχέθηκε μεταρρύθμιση. Ανήγγειλε μια έρευνα, την οποία είδε το Reuters και διαπίστωσε ότι η σύγκρουση θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν υπήρχαν δύο βασικά συστήματα:
- ETCS, το οποίο μπορεί να ελέγχει εξ αποστάσεως την ταχύτητα ενός τρένου και το σύστημα φρένων
- και το GSM-R, ένα ασύρματο δίκτυο που επιτρέπει την επικοινωνία μεταξύ σταθμαρχών, μηχανοδηγών και των ελεγκτών κυκλοφορίας.
- Το GSM-R δεν είναι ακόμα ενεργοποιημένο σε όλα τα τρένα, δήλωσαν στο Reuters δύο στελέχη του ΟΣΕ.
Το δε ETCS έχει εγκατασταθεί σε σιδηροδρομικές γραμμές, μετά από εννέα χρόνια καθυστέρηση, αλλά δεν είναι λειτουργικό καθώς δεν έχει προστεθεί στα τρένα εν αναμονή της πιστοποίησης, δήλωσαν στο Reuters τέσσερις εργαζόμενοι και στελέχη του ΟΣΕ.
Το πρακτορείο σημειώνει και το ότι η Εισαγγελέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης απήγγειλε κατηγορίες σε 18 Έλληνες δημόσιους αξιωματούχους για πολλές, παράνομες επεκτάσεις του έργου.
Λίγους μήνες αργότερα, οι πλημμύρες κατέστρεψαν τα τηλεπικοινωνιακά συστήματα σε ένα τμήμα 90 χιλιομέτρων στην ίδια διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη. Το κόστος αποκατάστασής του υπολογίζεται στα 450 εκατ. ευρώ από την κυβέρνηση.
“Η κατάσταση παραμένει σε μεγάλο βαθμό η ίδια, δυστυχώς”, δήλωσε ο Νικόλαος Τσικαλάκης, επικεφαλής του σωματείου εργαζομένων στον ΟΣΕ.
Ο Οργανισμός Σιδηροδρόμων της ΕΕ ολοκλήρωσε πέρυσι μια αξιολόγηση ασφάλειας. Ανέφερε ότι οι κανονισμοί της ΕΕ δεν εφαρμόστηκαν σωστά στην Ελλάδα, ενώ η υποχρηματοδότηση και ένα περίπλοκο σύστημα αλληλοεπικαλυπτόμενων φορέων είχαν επιβραδύνει τις μεταρρυθμίσεις.
“Δεν φαίνεται να υπάρχει καμία οντότητα στην Ελλάδα που να αναλαμβάνει τη συνολική ευθύνη για τη διασφάλιση της ασφάλειας των σιδηροδρόμων”, ανέφερε το προσχέδιο του πορίσματος της έρευνας του ΟΣΕ για την ασφάλεια, ενώ το υπουργείο Μεταφορών τονίζει ότι η προγραμματισμένη συγχώνευση του ΟΣΕ και των θυγατρικών του θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση διοικητικών ζητημάτων.
«Το κράτος παίζει με το πένθος μας και υπονομεύει ολόκληρη την κοινωνία»
Το Reuters συνομίλησε και με τη Μαρία Καρυστιανού, η οποία έχασε την 20χρονη κόρη της στην τραγωδία. Είπε στο πρακτορείο ότι “οι πολιτικοί πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για ένα δυστύχημα που προκλήθηκε και εξαιτίας συστημικών λαθών και παραλείψεων”.
Μέχρι στιγμής, πάνω από 1.000.000 άνθρωποι έχουν υπογράψει το ψήφισμα με το οποίο ζητά την αναθεώρηση του Συντάγματος και την ενεργοποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών και κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, για το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη.
“Το κράτος εξακολουθεί να παίζει με τον πόνο μας, το πένθος μας και υπονομεύει ολόκληρη την κοινωνία”, είπε η Μαρια Καρυστιανού.
Η επιζήσασα από το δυστύχημα Σταυρούλα Καψάλη είπε στο Reuters ότι όλα έχουν αλλάξει στη ζωή της – δεν μπορεί να κοιμηθεί και είναι συνεχώς φοβισμένη.
“Πώς μπορείτε να μην δίνετε προσοχή σε συστήματα που παρέχουν ασφάλεια επιβατών;” είπε. “Νιώθω ότι άφησα ένα κομμάτι του εαυτού μου εκεί μέσα…Το βάρος είναι τεράστιο”.