Από τα παιδικά χρόνια στην Ανατολική Γερμανία ως την καγκελαρία στο -ενωμένο πια- Βερολίνο, η ζωή της Άνγκελα Μέρκελ όπως τη διηγείται στα απομνημονεύματά της είναι, το λιγότερο που μπορεί να πει κανένας, γεμάτη γεγονότα και πρόσωπα.
Το βιβλίο, που επιγράφεται «Ελευθερία: Απομνημονεύματα 1954-2021» και εκτείνεται σε 700 σελίδες, κυκλοφορεί την επόμενη εβδομάδα στη Γερμανία και σε άλλες 30 χώρες και ήδη προκαλεί συζητήσεις.
Μέσα στον Νοέμβριο η Άνγκελα Μέρκελ θα το παρουσιάσει και στις ΗΠΑ μαζί με τον Μπαράκ Ομπάμα με τον οποίο είχε μια στενή πολιτική σχέση.
Η παιδική ηλικία της Άνγκελα Μέρκελ
Η καγκελάριος μιλά για τα παιδικά και νεανικά της χρόνια, την εκλογή της και για τα 16 χρόνια που πέρασε στην καγκελαρία. Αναφέρεται ακόμη στους ηγέτες με τους οποίους συνομιλούσε κατά τη θητεία της, όπως μεταφέρει το υλικό το Reuters – και αυτό ίσως το πιο ενδιαφέρον τμήμα του έργου.
Τα παιδικά της χρόνια στην Ανατολική Γερμανία τα περιγράφει σαν «μια ζωή στο όριο. Ακόμη και αν μια ημέρα άρχιζε ανέμελα, μέσα σε δευτερόλεπτα όλα άλλαζαν αν τα όρια παραβιάζονταν – το κράτος δεν έδειχνε έλεος».
Το να βρεις αυτά τα όρια, συνεχίζει, «ήταν πραγματικά τρόπος ζωής». Λέει ότι τη βοήθησε «ο κάπως διαλλακτικός μου χαρακτήρας και η ρεαλιστική μου προσέγγιση».
Περιέγραψε μάλιστα και μια αίσθηση υπεροχής «επειδή, παρ’ όλα αυτά, αυτή η κατάσταση δεν κατάφερε να μου στερήσει κάτι που με έκανε να ζω και να αισθάνομαι: έναν κάποιο βαθμό ανεμελιάς».
Τα δημοσιευμένα αποσπάσματα στην Die Zeit επικεντρώνονται στους πολιτικούς με τους οποίος είχε επαφές κατά τη μακρά θητεία της στην καγκελαρία.
«Ο Πούτιν ήταν πάντα σε επιφυλακή»
Για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν λέει ότι «ήταν πάντα σε επιφυλακή για να αποφύγει την κακή μεταχείριση». Τον περιγράφει έτοιμο για όλα, από «παιχνίδια με τα σκυλιά» μέχρι «να κάνει τους άλλους να τον περιμένουν».
Θα μπορούσατε να τα βρείτε όλα αυτά παιδαριώδη και καταδικαστέα, σχολιάζει η πρώην καγκελάριος, αλλά προσθέτει ότι «αυτό δεν έβγαλε τη Ρωσία από τον χάρτη».
Το περιβόητο περιστατικό με το σκυλί του Βλαντίμιρ Πούτιν και η αγχωμένη -αν όχι και τρομοκρατημένη- Μέρκελ
Παρά ταύτα, για τον Ρώσο πρόεδρο λέει ότι «δεν τον ενδιέφερε η οικοδόμηση δημοκρατικών δομών ή η ευημερία για μια οικονομία που θα λειτουργεί σωστά στη Ρωσία ή αλλού. Αντίθετα, ήθελε να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν βγει νικήτριες από τον Ψυχρό Πόλεμο. Ήθελε η Ρωσία να παραμείνει ένας απαραίτητος πόλος σε έναν πολυπολικό κόσμο μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Για να το επιτύχει αυτό, βασίστηκε κυρίως στην εμπειρία του στις υπηρεσίες ασφαλείας».
Σχετικά με τη στάση της απέναντί του λέει με αφορμή τη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008 ότι, κατά την ίδια, ήταν μια αυταπάτη να υποθέσουμε ότι όσα είχαν συμφωνηθεί θα προστάτευαν την Ουκρανία ή τη Γεωργία από την επιθετικότητα του Πούτιν.
Εξάλλου για τον Ρώσο ηγέτη η δήλωση της Συνόδου ότι οι δύο χώρες θα εντάσσονταν στο ΝΑΤΟ ήταν «αφορμή πολέμου». Η ίδια, όπως γράφει, επιδίωξε εξάλλου να καθυστερήσει την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ όσο το δυνατόν περισσότερο, γιατί φοβόταν ότι η Ρωσία θα απαντούσε στρατιωτικά.
Πούτιν σε Μέρκελ: «Δεν θα είσαι καγκελάριος για πάντα»
Σε άλλη στιγμή (δεν διευκρινίζει πότε ακριβώς) ο Πούτιν της είχε πει ότι «εσύ δεν θα είσαι καγκελάριος για πάντα και η Ουκρανία και η Γεωργία θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ. Αυτό θέλω να αποτρέψω».
Η σκέψη της καγκελαρίου, που δεν μας λέει αν έμεινε σκέψη ή του την εξέφρασε ανοιχτά, ήταν ότι «δεν θα είσαι πρόεδρος για πάντα».
Τέσσερις Αμερικανούς προέδρους συνάντησε κατά τη θητεία της η Άνγκελα Μέρκελ, τον Τζορτζ Μπους, τον Μπαράκ Ομπάμα, τον Ντόιναλντ Τραμπ και τον Τζο Μπάιντεν
«Η οπτική του Τραμπ είναι αυτή του εργολάβου»
Για τον Ντόναλντ Τραμπ λέει ότι έβλεπε τα πάντα «από την οπτική γωνία του εργολάβου, αυτό που ήταν πριν μπει στην πολιτική. Κάθε οικόπεδο μπορούσε να πωληθεί μόνο μία φορά, και αν δεν το έπαιρνε αυτός, το έπαιρνε κάποιος άλλος. Έτσι έβλεπε τον κόσμο».
Το πρώτο λάθος που έκανα ήταν να νομίζω ήταν να τον αντιμετωπίσω σαν να είναι «εντελώς κανονικός άνθρωπος», γράφει για τον εκλεγμένο Αμερικανό πρόεδρο.
«Για χρόνια, τα πολυάριθμα γερμανικά αυτοκίνητα στους δρόμους της Νέας Υόρκης ήταν [για τον Τραμπ] ένα αγκάθι. Το γεγονός ότι οι Αμερικανοί τα αγόραζαν μπορούσε, κατά τη γνώμη του, να οφείλεται μόνο στο ντάμπινγκ και σε μια υποτιθέμενη χειραγώγηση της ισοτιμίας μεταξύ ευρώ και δολαρίου», λέει.
Λέει πως ο Τραμπ δεν της έσφιξε για δεύτερη φορά το χέρι για τους φωτογράφους κατά τη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο το 2017, ακόμη και όταν του ψιθύρισε ότι θα έπρεπε να το κάνει. «Αντί να το υπομείνω στωικά, του ψιθύρισα ότι πρέπει να δώσουμε ξανά το χέρι», γράφει.
«Μόλις οι λέξεις βγήκαν από το στόμα μου, κούνησα νοερά το κεφάλι μου. Πώς μπόρεσα να ξεχάσω ότι ο Τραμπ ήξερε ακριβώς τι έκανε. Ήθελε να δώσει στους ανθρώπους κάτι να συζητήσουν με τη συμπεριφορά του, ενώ εγώ είχα συμπεριφερθεί σαν να είχα μια συζήτηση με κάποιον εντελώς φυσιολογικό».
Συμβουλές χειρισμού από τον Πάπα
Γράφει ότι ζήτησε συμβουλές για το πώς να τον χειριστεί από τον… Πάπα. Για την ακρίβεια τον ρώτησε πώς να αντιμετωπίζει ανθρώπους με ριζικά διαφορετικές οπτικές.
Ο Πάπας Φραγκίσκος αμέσως κατάλαβε το υπονοούμενο και της είπε: «Λύγισε, λύγισε, λύγισε, αλλά πρόσεξε να μην σπάσεις».
Ο Τραμπ ήταν πολύ γοητευμένος από τον Πούτιν
Παρατήρησε, τέλος, ότι ο Τραμπ ήταν πολύ γοητευμένος από τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Της άφησε την εντύπωση ότι οι πολιτικοί με αυταρχικά και δικτατορικά χαρακτηριστικά τον γοήτευαν. Όπως και αν είχε, μιλούσαν σε διαφορετικά επίπεδα.
«Ο Τραμπ σε συναισθηματικό επίπεδο, εγώ σε επίπεδο γεγονότων. Για εκείνον όλες οι χώρες βρίσκονταν σε ανταγωνισμό μεταξύ τους, όπου η επιτυχία της μίας ήταν η αποτυχία της άλλης. Δεν πίστευε ότι η συνεργασία θα μπορούσε να αυξήσει την ευημερία όλων».
Ο Τραμπ είναι «συναισθηματικός» τύπος και «ο κύριος στόχος του ήταν να κάνει τον συνομιλητή του να νιώσει ενοχές. Ταυτόχρονα είχα την εντύπωση ότι ήθελε επίσης ο συνομιλητής του να τον συμπαθήσει».
Αλλά ούτε και ο Τραμπ ξέχασε τη Μέρκελ. Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές της 5ης Νοεμβρίου, ο Τραμπ έλεγε σε προεκλογική συγκέντρωση ότι «οι Γερμανοί δεν με αγαπούν γιατί τους είπα ότι πρέπει να πληρώσουν [ενν. για το ΝΑΤΟ]. Εγώ της είπα: “Άνγκελα, δεν έχεις πληρώσει”»
