Τα είχαμε γράψει ξανά ότι τα δύσκολα τώρα έρχονται.
Και η πραγματικότητα που διαγράφεται στην Κρήτη και ειδικά στα Χανιά μοιάζει ακόμη πιο εφιαλτική λόγω της βαθιάς εξάρτησης από τον τουρισμό.
Από που έρχονται οι τουρίστες των Χανίων;
Σύμφωνα με τα στοιχεία από την κίνηση στο Αεροδρόμιο Χανίων η συντριπτική πλειοψηφία των επισκεπτών έρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο (16,1%), τη Νορβηγία (13,3%), τη Δανία (12,5%), τη Σουηδία (12,4%) και τη Φινλανδία (8,7%).
Συνολικά, οι επισκέπτες από αυτές τις χώρες αποτελούν το 63% της συνολικής κίνησης από το αεροδρόμιο Χανίων.
Με τα έως τώρα στοιχεία, η Νορβηγία έχει απαγόρευση πτήσεων εξωτερικού έως 20 Αυγούστου, η Σουηδία ,η χώρα με τον υψηλότερο αριθμό θανάτων ανά εκατομμύριο κατοίκους από τον Covid-19 παγκοσμίως, συστήνει τη μη πραγματοποίηση μη αναγκαίων ταξιδιών έως τις 15 Ιουλίου, ημερομηνία κατά την οποία θα επανεξεταστεί η κατάσταση και θα επιτραπεί ή θα επεκταθεί η απαγόρευση, στη Δανία η απαγόρευση για ταξίδια είναι σε ισχύ μέχρι 31 Αυγούστου.
Η κυβέρνηση της Ελλάδας φαίνεται έτοιμη να επιτρέψει τα ταξίδια από το Ηνωμένο Βασίλειο δίχως 14ήμερη καραντίνα στους επισκέπτες, όμως η Βρετανική κυβέρνηση δεν έχει λάβει ακόμα σχετική απόφαση.
Για να καταλάβουμε το ρίσκο της συγκεκριμένης απόφασης εκ μέρους της Ελλάδας, η Ισπανία που βρίσκεται σε μία εξίσου δύσκολη θέση όπως η Ελλάδα και εξαρτάται και αυτή σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό αποφάσισε να διατηρήσει την απαγόρευση ταξιδιών από τη Μεγάλη Βρετανία έως ότου ο αριθμός των κρουσμάτων πέσει. Η πραγματικότητα είναι ότι και σε σχέση με τους επισκέπτες από το Ηνωμένο Βασίλειο, όλα είναι εξαιρετικά ρευστά.
Το βέβαιο είναι ότι αν και η Ελλάδα πήρε απόφαση να ανοίξει τα σύνορά της, η απόφασή της αυτή δεν έχει καμία σημασία όσο οι χώρες από όπου έρχονται επισκέπτες δεν πάρουν αποφάσεις να επιτρέψουν τα ταξίδια. Και αυτό ως τη στιγμή αυτή που μιλάμε, δε συμβαίνει.
Αλλά ακόμη και αν κάποια στιγμή αρθούν οι περιορισμοί, το βέβαιο είναι ότι ο αριθμός των τουριστών που θα έρθουν από αυτές τις χώρες θα είναι πολύ μικρότερος, όπως και οι οικονομικές τους δυνατότητες. Η κατανάλωση θα είναι σε χαμηλά επίπεδα, ενώ το ρίσκο μίας νέας εξάρσης της επιδημίας του κορωνοϊού με πολύ αρνητικές συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας είναι ένα υπαρκτό σενάριο που σπέρνει φόβο.
Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που παρουσιάστηκε πρόσφατα εκ της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί η απώλεια ξενοδοχειακού τζίρου για το 2020 εκτιμάται σε 1,2 δις για τα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας και σε 3,26 δις για τα εποχικής. Η συνολική εκτιμώμενη απώλεια φτάνει στα 4,46 δις.
Η ξενοδοχειακή αγορά βρίσκεται αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο σαρωτικών λουκέτων. Όπως διαπιστώνεται στην έρευνα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου, μεταξύ των ξενοδοχείων συνεχούς λειτουργίας, το 65% εξ αυτών θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή τη χρεοκοπία. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα ξενοδοχεία εποχικής λειτουργίας ανέρχεται στο 52%.
Μαζί όμως με τον κίνδυνο εκτεταμμένων λουκέτων υπάρχει και ο κίνδυνος απώλειας δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας. Και αυτή η απώλεια αφορά μόνο τις θέσεις εργασίας στα ξενοδοχεία. Γιατί υπάρχουν και μία σειρά άλλοι τομείς και κλάδοι που συνδέονται με τον τουρισμό και θα αντιμετωπίσουν τεράστια κρίση.
Από καταστήματα εστίασης ως καφετέριες, καταστήματα ενοικίασης αυτοκινήτων, μία σειρά επαγγέλματα από ξεναγούς ως φωτογράφους, καθαρίστριες και κάθε λογής τεχνήτες που τα καλοκαίρια δουλεύουν σε επισκευές σε σπίτια airbnb.
Και μετά υπάρχει και η απώλεια ουσιαστικού εισοδήματος για όσους νοικιάζουν σπίτια μέσω airbnb. Είναι εισόδημα που στην Ελλάδα της δεκαετούς κρίσης, δεν ήταν έξτρα αλλά βασικό και χρησίμευε στην κάλυψη ουσιαστικών οικονομικών αναγκών των νοικοκυριών, πήγαινε στην πληρωμή δόσεων δανείων και άλλων υποχρεώσεων.
Τι θα γίνει όταν χαθεί αυτό το εισόδημα; Πώς θα καλυφθούν οι υποχρεώσεις σε δάνεια και χρέη στην Εφορία που έχουν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες πολίτες;
Πλήγμα θα δεχθούν επίσης και μία σειρά άλλα καταστήματα που την περίοδο του καλοκαιριού έβλεπαν μία αύξηση του τζίρου τους λόγω της κατανάλωσης των τουριστών, από μανάβικα και σούπερ μάρκετ έως καταστήματα ένδυσης αλλά και καταστήματα σουβενίρ.
Είναι τόσο μεγάλο το πλήγμα στην οικονομία που πραγματικά τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί μοιάζουν σταγόνα στον ωκεανό.
Όσο για τη στάση των τραπεζών, εξοργίζει.
Και εξοργίζει γιατί γνωρίζουν ότι οι συνθήκες που διαμορφώνει η πρωτόγνωρη κρίση που παράγει η πανδημία θα οδηγήσει σε έκρηξη κόκκινων δανείων.
Αυτή είναι η πραγματικότητα πέρα από ωραιοποιήσεις. Και πρέπει να δούμε την πραγματικότητα όπως είναι για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε, όχι με αβάσιμη αισιοδοξία που δε βγάζει πουθενά.
Τώρα, τι μπορεί να γίνει. Πολλά πρέπει να γίνουν. Πολλά παραπάνω από όσα έχουν γίνει. Με αποφάσεις που θα ξεφεύγουν από όσα θεωρούσαμε φυσιολογικά γιατί η κατάσταση την οποία αντιμετωπίζουμε δεν είναι φυσιολογική.
Χρειάζονται ρηξικέλευθες αποφάσεις ουσιαστικής στήριξης των πολιτών και των επιχειρήσεων, τόσο από την κυβέρνηση αλλά και από τις τράπεζες. Δε γίνεται το κράτος ενώ γνωρίζει ότι τώρα ξεκινά η οικονομική κρίση να ζητά στο ίδιο ύψος δόσεις για υποχρεώσεις στην Εφορία, ούτε γίνεται οι τράπεζες να προχωρήσουν σε μαζικούς πλειστηριασμούς επιχειρήσεων και ακινήτων γιατί αν ακολουθηθεί αυτό το μονοπάτι η κοινωνική έκρηξη όχι μόνο είναι βέβαιη αλλά θα κάνει τα γεγονότα των προηγούμενων ετών με τις αντιμνημονιακές διαδηλώσεις να μοιάζουν εικόνες από παιδική χαρά.
Τα είχαμε πει και σε άλλο άρθρο μας πως αυτη την εποχή αυτό που τώρα προέχει δεν είναι η βόλεψή μας αλλά η στήριξη μέσω της κατανάλωσής των τοπικών επιχειρήσεων και όχι των ξένων πολυκαταστημάτων. Οι μικρές επιχειρήσεις παράγουν τη συντριπτική πλειοψηφία των θέσεων εργασίας, στηρίζουν τα ταμεία των δήμων, και η επιβίωσή τους αυτή τη στιγμή ταυτίζεται με την επιβίωση των κοινωνιών.
Αναλόγως και με την οικονομική μας δυνατότητα, φέτος περισσότερο από ποτέ, οφείλουμε να στηρίξουμε και τις τουριστικές επιχειρήσεις. Και η κυβέρνηση οφείλει να δημιουργήσει τις συνθήκες για ένα ρεύμα εσωτερικού τουρισμού. Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα μας στο αύριο με ρεαλισμό. Είναι ένα αύριο που η οικονομία της χώρας και του νησιού δεν γίνεται να έχουν τον ίδιο βαθμό εξάρτησης από τον τουρισμό. Δεν θα το επιτρέψουν οι μελλοντικές συνθήκες και οφείλουμε να το συνειδητοποιήσουμε όσο πιο γρήγορα γίνεται.
Τέλος, οφείλουμε να είμαστε σε αγωνιστική ετοιμότητα. Γιατί πολλές φορές οι κυβερνήσεις δεν λαμβάνουν τα μηνύματα που πρέπει δίχως τους πολίτες έτοιμους να διεκδικήσουν. Το είδαμε και στην αρχή της πανδημίας και θα το δούμε και ξανά, ότι οι αντιδράσεις των πολιτών είναι καίριες σε μια συγκυρία όπως αυτή που διανύουμε. Μπορούν να κατευθύνουν την πολιτική ηγεσία προς τη σωστή κατεύθυνση και όχι προς κατευθύνσεις που προστάζουν ομάδες οργανωμένων συμφερόντων.
Γιατί, είναι βέβαιο και δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, ισχυρά συμφέροντα προσπαθούν να εκμεταλλευθούν την κρίση για να διασφαλίσουν την αύξηση της κερδοφορίας τους εις βάρος της κοινωνίας. Αυτό, δεν πρέπει να το επιτρέψουμε. Γιατί πλέον είναι και ζήτημα επιβίωσης.