Του Παναγιώτη Ξηρουχάκη
Υπάρχει μια κατηγορία ταινιών που αντικειμενικά δεν έχει πάρει ότι της αξίζει στη συνείδηση του «κουλτουριάρικου» σινεφίλ κοινού (και ίσως εδώ που τα λέμε καλύτερα…). Αυτή η κατηγορία δεν είναι άλλη από τα γουέστερν, ένα είδος κινηματογράφου έντονα ταυτισμένο με την εικόνα του μάτσο αμερικάνου ήρωα ,των κακών ινδιάνων κλπ.
Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Υπάρχει πράγματι αυτή η όψη του νομίσματος. Υπάρχει και η άλλη…Τις δεκαετίες του 60,αλλά και το 70, έχουμε γουέστερν επιστημονικής φαντασίας, γουέστερν τρόμου (Dracula and Son), τα σπαγγέτι γουέστερν (που ο ήρωας συνήθως είναι ο παράνομος και όχι ο σερίφης), τα σουρεαλιστικά γουέστερν (το Εl Topo του Alejandro Jodorowsky ) κλπ. Πάντως δύο επαναστατικά γουέστερν (ιταλών σκηνοθετών και τα δύο) εκείνης της εποχής θα ξεχωρίζουν και θα λάμπουν για πάντα. Μιλάμε για το KEOMA (1976) και το GREAT SILENCE (1968).
THE GREAT SILENCE
Σε μία πόλη των ΗΠΑ στα τέλη του 20ου αιώνα μια ομάδα περιθωριακών και φτωχών έχει καταφύγει στα γύρω βουνά λόγω της πείνας και αναγκάζεται να ζει διαπράττοντας ληστείες. Η κυβέρνηση τους έχει επικηρύξει. Μια ομάδα κυνηγών των επικηρυγμένων με την ανοχή του κράτους κυριολεκτικά αλωνίζει σκοτώνοντας τους επικηρυγμένους ακόμα και όταν αυτοί παραδίδονται. Αρχηγός των κυνηγών είναι ο Klaus Kinsky (τότε ακόμα ήταν ένας σχετικά άγνωστος ηθοποιός). Άποψη μου είναι ότι η ερμηνεία σε αυτό το film είναι η μεγαλύτερη στιγμή στην καριέρα του. Η γκροτέσκο ερμηνεία του πάνω στη μορφή ενός σαδιστή-λάτρη του νόμου-κυνηγού επικηρυγμένων είναι ανεπανάληπτη.
Όπως και στα περισσότερα σπαγγέτι γουέστερν θα εμφανιστεί ο εκδικητής του κακού (τον οποίο υποδύεται ο Jean–Louis Trintignant), ένας μουγκός πιστολέρο που θα προστατεύσει τους αδύναμους επικηρυγμένους και θα γίνει ο φόβος και ο τρόμος της εξουσίας. Ο ίδιος ο Corbucci δήλωσε ότι έπλασε αυτόν τον ήρωα με βάση τον Τσε Γκεβάρα.
Το GREAT SILENCE είναι ένα από τα πιο ξεκάθαρα πολιτικοποιημένα γουέστερν. Επίσης πέρα από πολιτικοποιημένο film, είναι επίσης από τις πιο «μαύρες» ταινίες που μπορεί κάποιος να δει. Δεν υπάρχει happy end, το τέλος είναι κυριολεκτικά κατάμαυρο. Ο Sergio Corbucci σε αφήνει με μία πικρή γεύση στο στόμα (ίσως λόγο προσωπικών εμπειριών από την πάλη με την εξουσία? ποιος ξέρει;).
Να συμπληρώσω εδώ ότι ο Corbucci σε αυτή την ταινία είναι επηρεασμένος από το «Black Sabbath» του Μαrio Bava , οπότε από άποψη σκηνογραφίας και φωτογραφίας είναι σαν να βλέπετε gothic ταινία και όχι κλασσικό σπαγγέτι γουέστερν. Αυτό το περίεργο στοιχείο προσθέτει αρκετά στη μαγεία και τη διαφορετικότητα της ταινίας.
Κάπου στο internet διάβασα για τον Corbucci (που πέθανε το 1996) ότι «ο Corbucci δεν έγινε πολύ γνωστός και δεν πήρε αυτό που του άξιζε αλλά τουλάχιστον όσοι είδαν το GREAT SILENCE είδαν ένα film που δε θα το ξεχάσουν ποτέ».
ΚΕΟΜΑ
Το KEOMA, του Castellari ένα από τα πιο ασυνήθιστα και παράξενα spaghetti .Το σενάριο του βασίζεται στο κλασικό μοτίβο των σπαγγέτι γουέστερν εκδίκησης: η συνηθισμένη ιστορία επιστροφής του ήρωα που στο παρελθόν είχε αδικηθεί από το τυραννικό καθεστώς του χωριού. Σκοπός του η εκδίκηση. Στην ταινία όμως εισέρχονται στοιχεία σουρεαλιστικά (μοιάζει σε κάποια σημεία με το El topo).
Επίσης στην ταινία μπαίνουν θέματα μειονοτήτων και ρατσισμού.
Ο Κεόμα είναι μιγάς, μισός Ινδιάνος και μισός λευκός. Ο σύντροφος του είναι έγχρωμος. Το χωριό είναι εχθρικό και αφιλόξενο γιa τον Κεομα, τους ινδιάνους και τους φτωχούς λευκούς. Η εξουσία είναι ασύδοτη. Με άλλα λόγια δε θα δείτε ένα κλασσικό αμερικάνικο γουέστερν.Η ταινία περιγράφει τη μάχη ενάντια στη διαφθαρμένη και ασύδοτη ρατσιστική εξουσία σε ένα χωριό της άγριας δύσης. Τα ποιητικά πλάνα του Castellari, η συγκλονιστική ερμηνεία του Franko Nero (πρωταγωνιστής στο ρόλο του Κεομα), το απίστευτο πιστολίδι και το υπέροχο σουρεαλιστικό τέλος, συνθέτουν συνολικά μία δυνατή ταινία, ένα ανατρεπτικό γουέστερν. Έπος!