Σε αυτήν την τοποθεσία εκτελέστηκαν, χωρίς δισταγμό, 36 ψυχές από τις οποίες οι 22 ήταν γυναίκες. Ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός γυναικών που θανατώθηκε στην Κρήτη στα χρόνια της γερμανικής κατοχής.
Η έρευνα και η συγκέντρωση του υλικού από επιζώντες, απογόνους των θυμάτων, στα Σκούρβουλα, την Γρηγοριά, τις Καμάρες και το Μαγαρικάρι άρχισε από τους δημοσιογράφους την άνοιξη του 2018 και συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια με άντληση και διασταύρωση στοιχείων της φρικτής υπόθεσης από βιβλιοθήκες και άλλες πηγές.
Το ντοκιμαντέρ έχει βιντεοσκοπήσει 13 μαρτυρίες κατοίκων με θύματα τους γονείς τους, θα είναι διάρκειας 35-40 λεπτών, η έρευνα και η παραγωγή είναι των δημοσιογράφων Γιάννη Κανελλάκη και Μανόλη Παντινάκη,η σκηνοθεσία και σε αυτή την ταινία του Τάσου Μπιρσίμ, το σενάριο του Αντώνη Παντινάκη και η αφήγηση των κειμένων του Στέλιου Φωκά.
Τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ ξεκίνησαν πέρυσι τον Σεπτέμβριο, με την οικονομική στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και ολοκληρώθηκαν δυο μήνες αργότερα από το συνεργείο του Παναγιώτη Δελαμάνη. Στο υλικό που συγκεντρώθηκε, διάρκειας εφτά ωρών και πλέον, εκτός από την λήψη πλάνων από τα χωριά που κατοικούσαν τα θύματα, καταγράφηκαν και μαρτυρίες απογόνων των γυναικών που εκτελέστηκαν.
Εκτελέσεις
Η νέα βαρβαρότητα των Γερμανών ναζί στις 14 Αυγούστου 1944, στα Σκούρβουλα, μέρα που οι γυναίκες της περιοχής, όπως συνήθιζαν κάθε χρόνο ετοίμαζαν τα σπίτια τους για την μεγάλη εορτή του Δεκαπενταύγουστου, πιάστηκαν στον ύπνο, ανύποπτες για όσα φοβερά θα ακολουθούσαν. Οι άντρες, προβλέποντας τα τραγικά που θα συνέβαιναν, έφυγαν από τα σπίτια τους και άφησαν τις γυναίκες , με την βεβαιότητα ότι «δεν θα τις πειράξουν». Κι όμως έγινε αυτό που δεν ανέμεναν…
Δυο μέρες πριν, επιπόλαια, αντάρτες της ομάδας Πετρακογιώργη, χωρίς λόγο και παρακινούμενοι από γυναίκα, ακολούθησαν δυο Γερμανούς «αυγουλάδες», όπως ονομάζονταν, που γυρνούσαν τα σπίτια και μάζευαν τρόφιμα που μαγείρευαν στο αεροδρόμιο Τυμπακίου, όπου υπηρετούσαν και τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ στο σημείο όπου έγιναν οι ομαδικές εκτελέσεις.
«Περιμένω να πεθάνω να δω τη μάνα μου…»
Η αφήγηση της Χριστίνας Ανδρουλάκη-Κυριακάκη, που η μητέρα της, Μαρία, μωρομάνα και έγκυος, ίσως, και τριών, τεσσάρων μηνών όταν την εκτέλεσαν, προκαλεί ανατριχίλα. Διηγείται, όταν «περπατούσε στα τρία και τέσσερα χρόνια της» έντονα φορτισμένη, γυρνώντας σε εικόνες και πρόσωπα: «Εγώ το άκουγα που το συζήταγαν στις γειτονιές. Ερχότανε στο σπίτι μας και λέγανε για μένα, « το καημένο το ορφανό». Τα λένε αυτά στο χωριό κι εγώ ήμουν όλο με κλάματα και μονίμως έκλαιγα… »
Έχει, όμως, ζωντανές και τις συμπεριφορές των παιδιών στο δημοτικό σχολείο: «…Πήγα σχολείο μέχρι την τρίτη Δημοτικού. Στην τρίτη τάξη εκαταλάβαινα τα πάντα. Είχα συνειδητοποιήσει ότι έλειπε η μάνα μου, αλλά όταν άκουγα από τα άλλα παιδιά να λένε για τη μάνα τους, εγώ είχα ένα κόμπο μέσα μου. Πόναγα! Ετότεσάς, όταν ήμουν μόνη, έκλαιγα…»
Αχώριστες από κοριτσάκια με την Μαρία Λιανουδάκη στο χωριό που με τον ίδιο τρόπο έμεινε και αυτή ορφανή, μεγάλωνε με τους παππούδες της, μαζί πήγαιναν στην εξοχή και βοσκούσαν τα πρόβατα και όταν ένιωθαν την ανάγκη έμπαιναν σε ένα φούρνο- καταφύγιο και θρηνούσαν παρέα τις μανάδες τους.
Τι να περιμένει σήμερα η Χριστίνα Ανδρουλάκη-Κυριακάκη; Περιμένει να πεθάνει, ομολογεί, για να δει τη μάνα της. Το πρόσωπο που τόσο της έλειψε και την έχει δει μόνο σε φωτογραφία!