Ο Σύλλογος Φίλων Αστρονομίας Κρήτης καλεσμένος του Πολιτιστικού και Εξωραϊστικού Συλλόγου Πλατάνου «Η Ομόνοια» διοργανώνει αστροβραδιά παρατήρησης του νυχτερινού ουρανού με τηλεσκόπια και παρατήρησης – φωτογράφισης του φαινομένου των Περσείδων διαττόντων αστέρων αύριο Τετάρτη 12 Αυγούστου στην περιοχή Καλάμι Φαλασσάρνων στον Πλάτανο του Δήμου Κισσάμου.
Τα Πεφταστέρια του Αυγούστου
Κάθε χρόνο λίγο πριν τον Δεκαπενταύγουστο, χιλιάδες άνθρωποι σε όλη τη χώρα και σε ολόκληρο τον πλανήτη θα ξενυχτήσουν για να παρατηρήσουν το όμορφο θέαμα των Περσείδων διαττόντων αστέρων μια από τις πιο σημαντικές βροχές αστεριών του έτους. Φέτος, η απουσία της Σελήνης θα κάνει την παρατήρηση περισσότερων διαττόντων πιο εύκολη οπότε μην χάσετε κι εσείς το θέαμα αυτό που κορυφώνεται μεταξύ 12 και 13 Αυγούστου. Η Σελήνη θα είναι σχεδόν απούσα καθώς έχουμε Νέα Σελήνη στις 14 Αυγούστου και όλες οι νύχτες της μέγιστης δραστηριότητα θα μείνουν ανεπηρέαστες από το σεληνιακό φως, γεγονός πολύ σημαντικό για την παρατήρηση περισσότερων διαττόντων.
Οι διάττοντες είναι μικρά σωματίδια (μετεωροειδή) που κυκλοφορούν στο ηλιακό σύστημα, συνήθως υπολείμματα της ουράς κομητών μικρά σαν κόκκους άμμου, τα οποία όταν συναντιούνται με τη Γη στην ετήσια τροχιά της εισέρχονται στην ατμόσφαιρα, αναφλέγονται και προκαλούν το οπτικό ίχνος του διάττοντα, γνωστό λαϊκά και ως πεφταστέρι παρόλο που δεν έχει καμία σχέση με “αστέρι που πέφτει”. Διάττοντες θα δει κανείς καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου, ορισμένες εποχές όμως έχουμε τις λεγόμενες “βροχές διαττόντων” όπου πολλοί διάττοντες εμφανίζονται μαζικά, έχοντας κοινή καταγωγή από το ίδιο ουράνιο σώμα, συνήθως επειδή κάποιος κομήτης πέρασε πρόσφατα.
Οι Περσείδες είναι μια από τις γνωστότερες βροχές διαττόντων καθώς έχουν δώσει στο παρελθόν μεγάλη δραστηριότητα αλλά και λόγω της εγγύτητάς τους με το Δεκαπενταύγουστο και του γεγονότος ότι υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε σκοτεινούς ουρανούς κατά τη διάρκεια των θερινών διακοπών. Οι Περσείδες οφείλονται σε σκόνη που άφησε πίσω του ο κομήτης Swift-Tuttle και συχνά είναι αρκετά φωτεινοί. Όπως υποδηλώνει το όνομά τους, οι Περσείδες ονομάζονται έτσι λόγω του αστερισμού του Περσέα.
Στον αστερισμό του Περσέα βρίσκεται το ακτινοβόλο σημείο τους που είναι το σημείο του ουρανού από όπου μοιάζουν να προέρχονται αν προεκτείνουμε όλες τις τροχιές των διαττόντων. Όμως, το φωτεινό ίχνος των διαττόντων μπορεί να φανεί ακόμα και δεκάδες μοίρες μακριά από το ακτινοβόλο σημείο, προς όλες τις κατευθύνσεις συνεπώς παρατηρούμε σε μια ευρύτερη περιοχή σε όλο το πεδίο όρασής μας και όχι μόνο προς τον Περσέα. Ο αστερισμός του Περσέα ουσιαστικά βρίσκεται πολύ χαμηλά πριν τα μεσάνυχτα και όσο πιο αργά τη νύχτα παρατηρήσουμε τόσο πιο ψηλά θα είναι το ακτινοβόλο σημείο και άρα μεγαλύτερη η πιθανότητα να παρατηρήσουμε κάποιο διάττοντα. Προτείνουμε να κοιτάτε σε μια απόσταση 30 μοιρών από τον Περσέα και προς το ζενίθ.
Πως θα βρείτε τον αστερισμό του Περσέα στον ουρανό; Ο εύκολος τρόπος είναι να κοιτάξτε βόρεια γύρω στις 12 το βράδυ. Θα βρείτε εύκολα τον αστερισμό της Κασσιόπης είναι σαν ένα αγγλικό w ή σαν το ελληνικό ωμέγα. Ακριβώς από κάτω της θα ανατείλει ο αστερισμός του Περσέα. Όσο πιο ψηλά είναι το ακτινοβόλο σημείο τόσο περισσότερους διάττοντες αστέρες θα δούμε, άρα ετοιμαζόμαστε για ξενύχτι. Κατά τις 2.30 ξημερώματα Πέμπτης η Κασσιόπη θα έχει γυρίσει προς τα αριστερά σαν ένα νούμερο 3 και το ακτινοβόλο σημείο θα είναι πάνω από τις 20 μοίρες άρα αρκετά ψηλά για πιο θεματικούς διάττοντες. Όσο περνάει η νύχτα το φαινόμενο προβλέπεται να είναι πιο έντονο.
Οι διάττοντες μπορούν να φανούν σχεδόν σε όλο τον ουρανό και τρέχουν με περίπου 60 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο συνεπώς είναι σχεδόν αδύνατο να πετύχετε ηθελημένα κάποιον διάττοντα με κιάλια ή τηλεσκόπια. Οι διάττοντες μπορούν να παρατηρηθούν, λοιπόν, με γυμνά μάτια. Χρειάζεται υπομονή, χαλάρωση, ιδανικά σε επικλινή θέση και να κοιτάζετε συνεχώς όσο μεγαλύτερο τμήμα του ουρανού μπορείτε. Κρίσιμης σημασίας είναι ο σκοτεινός ουρανός και η προσαρμογή των ματιών σας στο σκοτάδι με την απουσία τοπικού φωτισμού. Οπότε μην κοιτάτε το κινητό σας γιατί κάθε φορά τα μάτια σας θα χρειαστούν από 10 – 20 λεπτά να προσαρμοστούν ξανά στο σκοτάδι. Επίσης μην ξεχάσετε αντικουνουπικό και ίσως μια ελαφριά ζακέτα αν παρατειρείτε κοντά στην θάλασσα όπου πέφτει και πολύ υγρασία.
Όταν λέμε βροχή διαττόντων ας μην περιμένουμε να βρέχει αστέρια όλη νύχτα. Ο μέγιστος αριθμός τους υπολογίζεται σε 80-100 ανά ώρα άρα το πολύ δύο το λεπτό Εδώ πρέπει να σημειωθεί πως για την παρατήρηση των διαττόντων χρειάζεται υπομονή καθώς υπάρχουν διαστήματα όπου μπορεί να μη φανεί κανείς και να ακολουθήσουν διαστήματα όπου να δούμε αρκετούς σε μερικά μόλις δευτερόλεπτα. Πολλοί απογοητεύονται και εγκαταλείπουν την προσπάθεια μετά από μόλις μερικά λεπτά παρατήρησης και πριν καλά καλά τα μάτια προσαρμοστούν στο σκοτάδι. Δεν είναι όλοι οι διάττοντες που θα παρατηρήσουμε Περσείδες, κάποιοι μπορεί να είναι οι λεγόμενοι σποραδικοί και μπορούμε να το καταλάβουμε από το γεγονός πως η προέλευσή τους δε μοιάζει να είναι από τον Περσέα, δηλαδή αν ακολουθήσουμε την πορεία τους αντίστροφα δεν φτάνουν στον αστερισμό του Περσέα.
Όποιος θέλει να φωτογραφίσει τους Περσείδες, καλή τύχη! καθώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων την περιοχή του ουρανού όπου θα εμφανιστούν. Η καλύτερη τακτική είναι να βάλουμε μια φωτογραφική μηχανή τύπου DSLR με ευρυγώνιο φακό να κάνει διαδοχικές προγραμματισμένες λήψεις μεγάλης διάρκειας σε περιοχές του ουρανού ελπίζοντας να καταγράψουμε κάποιον διάττοντα. Πάντως είναι πολύ πιθανότερο να καταγράψετε διάττοντες αστέρες κατά το μέγιστο της βροχής τους παρά σε μία τυχαία νύχτα.
Πηγές: Astrovox – www.astrovox.gr // Σ.Φ.Α.Κ. – www.sfak.org // Facebook: www.facebook.com/groups/sfakorg