Νέα μελέτη του MIT προκαλεί ανησυχία για τις επιπτώσεις της εκτεταμένης χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης στην ανθρώπινη σκέψη
Η βιομηχανική επανάσταση κατέστησε περιττή τη σωματική δύναμη, καθώς οι μηχανές μπορούσαν να εκτελούν χειρωνακτικές εργασίες πιο αποτελεσματικά από τους ανθρώπους. Θα συμβεί άραγε το ίδιο με τη νοητική δύναμη και την πνευματική ικανότητα στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης;
Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη διεισδύει σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής και της εκπαίδευσης, νέα επιστημονικά δεδομένα προκαλούν ανησυχία για τον αντίκτυπο των εργαλείων όπως το ChatGPT στην ανθρώπινη σκέψη και στις νοητικές λειτουργίες. Μελέτη από το Media Lab του Πανεπιστημίου MIT καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η επαναλαμβανόμενη χρήση γλωσσικών μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης ενδέχεται να προκαλεί γνωστική υποβάθμιση και «συσσωρευμένο γνωσιακό χρέος».
Η μελέτη χωρίζει τους συμμετέχοντες σε τρεις ομάδες: η πρώτη χρησιμοποιεί ChatGPT για τη συγγραφή δοκιμίων SAT, η δεύτερη βασίζεται σε αναζητήσεις Google και η τρίτη δεν χρησιμοποιεί κανένα εργαλείο, βασιζόμενη αποκλειστικά στην ανθρώπινη σκέψη. Πέρα από την αξιολόγηση της ποιότητας των δοκιμίων, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (EEG) για να μετρήσουν τη νευρική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της συγγραφής.
Τα αποτελέσματα είναι ενδεικτικά: η ομάδα που χρησιμοποίησε ChatGPT παρουσίασε μειωμένη νευρωνική συνδεσιμότητα, προβλήματα μνήμης και εξασθενημένη ικανότητα ανάκλησης. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες ανέφεραν μειωμένη αίσθηση ιδιοκτησίας για το περιεχόμενο που παρήγαγαν, με πολλούς να καταλήγουν απλώς να κάνουν αντιγραφή και επικόλληση του παραγόμενου κειμένου από την ΑΙ. Το πιο ανησυχητικό εύρημα ήταν ότι ακόμη και μετά την αφαίρεση της ΑΙ, οι συμμετέχοντες δεν επέστρεψαν στο προηγούμενο γνωσιακό επίπεδο.
Οι ερευνητές αποδίδουν το φαινόμενο αυτό στο «γνωσιακό χρέος» που συσσωρεύεται με την πάροδο του χρόνου: η συνεχής εξάρτηση από εξωτερικά συστήματα, όπως τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, αντικαθιστά τη φυσική διαδικασία σκέψης και μειώνει την ικανότητα αυτόνομης γνωσιακής λειτουργίας. Αυτό, όπως προειδοποιούν, ενδέχεται να αναδιαμορφώσει θεμελιωδώς την ανθρώπινη γνωσιακή αρχιτεκτονική.
Η μελέτη αφορά 54 άτομα και πραγματοποιήθηκε στην περιοχή της Βοστώνης. Παρόλο που το δείγμα είναι μικρό, προστίθεται σε μια σειρά άλλων ερευνών του MIT που εστιάζουν στις κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες της χρήσης τεχνητής νοημοσύνης.
Μια άλλη μελέτη του ίδιου εργαστηρίου, βασισμένη σε εκατομμύρια ψηφιακές αλληλεπιδράσεις, έδειξε συσχέτιση ανάμεσα στη συχνή χρήση του ChatGPT και την αυξημένη μοναξιά, την εξάρτηση από το εργαλείο, τη μείωση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και την αναζήτηση συναισθηματικής υποστήριξης μέσω της ΑΙ.
Η Dalia Gebrial, ακαδημαϊκός και δημοσιογράφος στο Novara Media, σχολιάζει πως η χρήση εργαλείων ΑΙ στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση έχει πλέον γίνει μαζικό φαινόμενο. Η ίδια επισημαίνει πως οι εργασίες που γράφονται χωρίς τη βοήθεια της ΑΙ ή με υποβοήθηση μέσω Google παρουσιάζουν μεγαλύτερη ποικιλομορφία στην προσέγγιση, τη δημιουργικότητα και την ποιότητα. Αντίθετα, τα κείμενα που δημιουργούνται μέσω ChatGPT είναι τυποποιημένα και επαναλαμβανόμενα, ενώ χάνεται η δυναμική και η αυθεντικότητα της ανθρώπινης σκέψης.
«Το θέμα δεν είναι μόνο η τεχνολογία», σημειώνει η Gebrial. «Το πρόβλημα είναι βαθιά πολιτικό και οικονομικό. Το πανεπιστήμιο έχει μετατραπεί σε ένα καταναλωτικό προϊόν, με υποβαθμισμένες παροχές εκπαίδευσης και φοιτητές που εργάζονται ατελείωτες ώρες για να ανταπεξέλθουν οικονομικά. Η χρήση εργαλείων όπως το ChatGPT συχνά είναι αναγκαία συνθήκη και όχι τεμπελιά.»
Στο ίδιο πνεύμα, ο πανεπιστημιακός Kieran σημειώνει: «Το ChatGPT δεν λειτουργεί σε κενό. Χρειάζεται να εντάξουμε τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στο ευρύτερο κοινωνικό και οικονομικό πλαίσιο. Δεν είναι οι φοιτητές που τεμπελιάζουν, αλλά η κοινωνία που στερεί το χρόνο και τις συνθήκες για δημιουργική σκέψη.»
Το ερώτημα που προκύπτει είναι βαθύ και θεμελιώδες: Αν παραδώσουμε την πνευματική προσπάθεια στην τεχνητή νοημοσύνη, τι απομένει από τη μοναδικότητα του ανθρώπινου νου; Και τελικά, η τεχνητή νοημοσύνη ενισχύει ή διαβρώνει τις γνωσιακές μας ικανότητες;
Το ξέρουμε…
Το να βλέπετε αυτά τα μηνύματα μπορεί να είναι κουραστικό. Και να είστε σίγουροί ότι ούτε κι εμείς βρίσκουμε κάποια ευχαρίστηση από το να τα γράφουμε... Όμως αυτό το μήνυμα δεν αφορά εμάς. Αφορά κάτι πολύ πιο σημαντικό: την επιβίωση της ανεξάρτητης, μαχητικής δημοσιογραφίας στην Kρήτη.
Η στήριξη σας είναι σημαντική γιατί μας επιτρέπει να:
- 1. Κάνουμε ρεπορτάζ χωρίς φόβο και εξαρτήσεις. Κανείς δεν μας υπαγορεύει τι να πούμε ή τι να αποσιωπήσουμε.
- 2. Κρατάμε τη δημοσιογραφία μας προσβάσιμη σε όλους, ακόμη και σε αυτούς που δεν έχουν την ικανότητα να πληρώσουν. Χωρίς paywall, χωρίς προνόμια μόνο για όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα.
Η απλή αλήθεια είναι ότι τα έσοδα διαρκώς συρρικνώνονται. Παλιότερα, εσείς οι αναγνώστες μας, αναγνωρίζατε την προσπάθειά μας και στηρίζατε το έργο μας αγοράζοντας την εφημερίδα από τα περίπτερα. Στην ψηφιακή εποχή που ζούμε σας ζητάμε να κάνετε ξανά το ίδιο με μία μικρή μηνιαία συνδρομή. Αν πιστεύετε ότι μια πραγματικά ελεύθερη ενημέρωση είναι ζωτικής σημασίας για τη δημοκρατία και τον έλεγχο της εξουσίας, τότε δώστε μας τη δύναμη να συνεχίσουμε.
Σας ευχαριστούμε θερμά.
