Ο Θοδωρής Κουνάδης θυμάται το τελευταίο χρυσό της Ελλάδας σε Ολυμπιακούς Αγώνες από την Φανή Χαλκιά και καταλήγει, μέσα από αριθμούς, εμπειρίες και παραδείγματα, ότι όχι μόνο δεν έχουμε στο DNA μας την πρωτιά, αλλά ούτε καν αθλητική κουλτούρα.
Επιμέλεια: Θοδωρής Κουνάδης
Το βράδυ της 25ης Αυγούστου του 2004 η Φανή Χαλκιά άφηνε πίσω της όλες τις αθλήτριες στον τελικό των 400 μέτρων με εμπόδια, τερματίζοντας θριαμβευτικά πρώτη στον τελικό του αγωνίσματος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.
Λίγο αργότερα δήλωνε στην κρατική τηλεόραση ότι “οι Έλληνες είμαστε γεννημένοι για να είμαστε πρώτοι”, προσθέτοντας ότι “κουβαλάμε στα κύτταρά μας λίγο από την ιστορία των προγόνων μας”.
Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται 8 χρόνια από το χρυσό της Χαλκιά και η Ολυμπιακή ιστορία έδωσε την δική της απάντηση στο… ελληνικό DNA: Ο Εθνικός Ύμνος έχει να ακουστεί σε απονομή στους Αγώνες από εκείνο το βράδυ!
Ειρωνικό; Το χρυσό της Φανής, που συνοδεύτηκε από την περίφημη δήλωσή της για τα κύτταρά μας, είναι το τελευταίο της Ελλάδας σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Από τότε, σε Πεκίνο και Λονδίνο, ο απολογισμός για τη χώρα μας είναι 2 ασημένια και 4 χάλκινα…
Απολύτως φυσιολογική συγκομιδή
Με βάση όμως τη διαχρονική πορεία μας στους Αγώνες, τα μετάλλια που κατακτήσαμε μετά το 2004 είναι σε φυσιολογικά επίπεδα. Από το 1900 και το Παρίσι μέχρι το 1992 και τη Βαρκελώνη, ποτέ δεν ξεπεράσαμε τα 3 μετάλλια σε μία διοργάνωση. Ενώ στις 16 από αυτές τις 21 συνεχόμενες Ολυμπιάδες, δεν πήραμε κανένα χρυσό!
Ουσιαστικά, η μεγάλη μας συγκομιδή (108 μετάλλια) οφείλεται στο 1896 που παίζαμε σχεδόν… μόνοι μας, στο 2000 και τα προεόρτια της Αθήνας και φυσικά στο 2004. Περίπου 7 στα 10 ελληνικά μετάλλια προέρχονται από αυτές τις 3 διοργανώσεις.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: Στα κύτταρά μας δεν έχουμε τις ολυμπιακές πρωτιές.
| Ολυμπιακοί Αγώνες | Χρυσά | Ασημένια | Χάλκινα | Σύνολο |
| 1896 Αθήνα | 10 | 17 | 19 | 46 |
| 1900 Παρίσι | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1904 Σεντ Λούις | 1 | 0 | 1 | 2 |
| 1908 Λονδίνο | 0 | 3 | 0 | 3 |
| 1912 Στοκχόλμη | 1 | 0 | 1 | 2 |
| 1920 Αμβέρσα | 0 | 1 | 0 | 1 |
| 1924 Παρίσι | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1928 Άμστερνταμ | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1932 Λος Άντζελες | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1936 Βερολίνο | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1948 Λονδίνο | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1952 Ελσίνκι | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1956 Μελβούρνη | 0 | 0 | 1 | 1 |
| 1960 Ρώμη | 1 | 0 | 0 | 1 |
| 1964 Τόκιο | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1968 Πόλη του Μεξικού | 0 | 0 | 1 | 1 |
| 1972 Μόναχο | 0 | 2 | 0 | 2 |
| 1976 Μόντρεαλ | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 1980 Μόσχα | 1 | 0 | 2 | 3 |
| 1984 Λος Άντζελες | 0 | 1 | 1 | 2 |
| 1988 Σεούλ | 0 | 0 | 1 | 1 |
| 1992 Βαρκελώνη | 2 | 0 | 0 | 2 |
| 1996 Ατλάντα | 4 | 4 | 0 | 8 |
| 2000 Σίδνεϊ | 4 | 6 | 3 | 13 |
| 2004 Αθήνα | 6 | 6 | 4 | 16 |
| 2008 Πεκίνο | 0 | 2 | 2 | 4 |
| 2012 Λονδίνο | 0 | 0 | 2 | 2 |
| Σύνολο | 30 | 42 | 36 | 108 |
Μήπως όμως έχουμε αρκετά μετάλλια σε σχέση με τον πληθυσμό μας; Στο σχετικό πίνακα των μεταλλίων ανά πληθυσμό, είμαστε 23οι. Καλή θέση, έχοντας φυσικά το… “μπόνους” των 46 μεταλλίων το 1896.
Από την άλλη όμως η Φιλανδία με τον μισό πληθυσμό από εμάς έχει 300 μετάλλια. Περίπου μισούς κατοίκους έχουν και Δανία, Νορβηγία, με 179 και 148 μετάλλια αντίστοιχα. Αν πάμε προς Σουηδία και Ουγγαρία, με πληθυσμό όσο η Ελλάδα, τα αντίστοιχα νούμερα φτάνουν σε 482 και 473! Μόλις 1 εκατομ. κατοίκους παραπάνω από εμάς έχει η Κούβα, αλλά σε μετάλλια περίπου τα διπλάσια (201). Οι Εσθονοί των 1,3 εκατομ. έχουν πάνω από 30 ενώ η τρομεροί Τζαμαϊκανοί κοντά στα 70 με μόλις 2,7 εκατομ. ψυχές.
“Θα πάρουμε κανένα μετάλλιο;”
Η παραπάνω ερώτηση με συνόδεψε σε όλη τη διοργάνωση του Λονδίνου. Το 2004 ήμουν εθελοντής, το 2008 στις παραλίες της Χαλκιδικής και έτσι έμελλε φέτος να ζήσω τους πρώτους Αγώνες δουλεύοντας ως αθλητικός συντάκτης. Όπου λοιπόν έπιανα κουβέντα, με φίλους, συγγενείς, με τον ορθοπεδικό στο ΙΚΑ, την πωλήτρια στο factory, η ερώτηση είχε το ίδιο πάνω κάτω νόημα. Ερώτηση που έβλεπα συνέχεια στην οθόνη μου τις ώρες που έκανα το live blog των Αγώνων για το Sport24.gr, το μοναδικό site που είχε συνεχή ενημέρωση από το πρωί μέχρι το βράδυ για τη διοργάνωση (δεν ευλογώ τα γένια μας, έτσι είναι).
“Θα πάρουμε άλλο μετάλλιο;”, “Έχουμε ελπίδες για άλλο μετάλλιο;” “Που θα πάρουμε μετάλλιο;”.
Και μετά από κάθε αποτυχία(;) να ανεβούμε στο βάθρο, γκρίνια, γκρίνια και γκρίνια. Διευκρινίζω: Δεν είμαι απλά υπέρ της συμμετοχής σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι δηλώσεις αθλητών ότι το χάρηκαν που πήραν μέρος, πως τους έφτανε που έζησαν μια μοναδική εμπειρία κτλ με εκνευρίζουν. Δεν μιλάμε για σχολικό πρωτάθλημα!
Άλλο όμως αυτό, άλλο να χάνουμε το μέτρο. Η συμμετοχή Έλληνα αθλητή σε τελικό Ολυμπιακών Αγώνων είναι επιτυχία! Η 5η θέση για παράδειγμα της Βουγιούκα είναι σπουδαίο αποτέλεσμα. Όσοι όμως ρώταγαν με μανία για τα μετάλλια, ήδη έχουν ξεχάσει την Βάσω. Δεν ανέβηκε βάθρο, απέτυχε.
Ποιος είδε τριπλούν;
Την πρωτιά στους Αγώνες δεν την έχουμε σίγουρα στο DΝΑ μας. Μήπως τελικά δεν έχουμε ούτε καν αθλητική κουλτούρα; Τα όσα έζησα μέσα από την επικοινωνία με τον κόσμο και την αγωνία του αποκλειστικά για μετάλλια, συνηγορούν προς τα εκεί. Θέλεις άλλο παράδειγμα; Αλήθεια, πόσοι είδαν τον τελικό του τριπλούν στις γυναίκες; Ελάχιστοι. Αν όμως η Αθανασία Πέρρα δεν έκανε άκυρα και είχε περάσει, όλοι θα είχαν στηθεί στους δέκτες τους. Μην μου πεις, “λογικό αφού δεν είχε το ίδιο ενδιαφέρον”.
Αν αγαπάς τον αθλητισμό, αν αγαπάς τον στίβο, θα δεις τον τελικό του τριπλούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες ανεξάρτητα από το ποιος συμμετέχει σε αυτόν.
Να συνεχίσω; Εσύ που τώρα διαβάζεις αυτό το κείμενο από το smartphone σου σε κάποια παραλία. Σήκωσε το κεφάλι σου και δες γύρω σου. Γεμάτες οι ξαπλώστρες, ελάχιστος κόσμος στο νερό. Και αυτός ακίνητος εκεί που πατώνει, απλά για τη δροσιά. Α, και ένα “γραφικός” στο βάθος κολυμπάει.
Είναι φανερό πως δεν το έχουμε στο αίμα μας να αθλούμαστε. Μια χώρα που έχει ατέλειωτα χιλιόμετρα ακτογραμμής δεν ξέρει να κολυμπάει. Και μη μου πεις ότι μπροστά σου βλέπεις να παίζουν ρακέτες. Όπως στο είπα: Μπροστά σου. Αυτός που θέλει συνειδητά να αθληθεί, θα πάει να παίξει ρακέτες λίγο πιο μακρυά από τις ξαπλώστρες χωρίς να ενοχλεί τον κόσμο. Όσοι προτιμούν να χτυπήσουν με μανία το μπαλάκι σε απόσταση αναπνοής από το κεφάλι σου, κατατάσσονται στην κατηγορία “θέλω να κάνω επίδειξη”.
Τα αντίστοιχα παραδείγματα είναι πολλά και ξεφεύγουν από τα όρια της παραλίας. Είναι στην κουλτούρα μας να χρησιμοποιούμε το ποδήλατο ή να κάνουμε τζόκινγκ το πρωινά της Κυριακής; Εδώ καλά καλά… δεν περπατάμε. Κάνε μια επίσκεψη στο Αττικό Άλσος. Θα διαπιστώσεις ότι πολλοί βρήκαν το δρόμο για τα Τουρκοβούνια, όχι όμως για βόλτα στο πάρκο αλλά για τις 2-3 καφετέριες που βρίσκονται έξω από αυτό. Το ότι τα γυμναστήρια γεμίζουν κόσμο στα μέσα της άνοιξης, όταν συνειδητοποιούμε έντρομοι ότι θα βγούμε με κοιλιά στην παραλία, τα λέει όλα.
Καλύτερα να μην περάσω και στις άδειες εξέδρες στα γήπεδά μας, όταν διεξάγονται τα αθλήματα για τα οποία “αγωνιούμε” κάθε 4 χρόνια.
Όχι βέβαια ότι το σινάφι μας ενδιαφέρεται. Καμιά 20αριά εφημερίδες και οτιδήποτε πέρα από ποδόσφαιρο, σπάνια φιλοξενείται με μεγάλα γράμματα στην πρώτη σελίδα. Κάνε μια περιήγηση στα πρωτοσέλιδα Marca και L’Equipe (και όχι μόνο) κατά τη διάρκεια των Αγώνων. Και δες (με κόκκινο χρώμα) την αναφορά με εικόνες/λέξεις από τις 3 μη οπαδικές εφημερίδες στην υπερπροσπάθεια του Γιαννιώτη που έχασε για λίγα δεύτερα το χάλκινο:
Οι Έλληνες, στην συντριπτική μας πλειοψηφία, δεν έχουμε αθλητική κουλτούρα στο DNA μας. Μας ενδιαφέρουν μόνο τα μετάλλια και ρωτάμε με αγωνία γι’ αυτά, πίνωντας φρέντο στην ξαπλώστρα και αγνοώντας επιδεικτικά τη θάλασσα που μας καλεί να κολυμπήσουμε.