Σε οριακό σημείο βρίσκονται οι ΗΠΑ καθώς στις 30 Σεπτεμβρίου μαζί με την λήξη του οικονομικού έτους της κυβέρνησης της χώρας εκπνέει και η προθεσμία που έχει το Κογκρέσο ώστε να προχωρήσει στην αύξηση του ανώτατου ορίου δανεισμού της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ενώ σε διαφορετική περίπτωση οι ομοσπονδιακές αρχές δεν θα μπορούν να προχωρήσουν στην έκδοση νέων αξιογράφων για τη χρηματοδότησή τους.
Το τρέχον όριο βρίσκεται στα 28,4 τρισ. δολάρια, ενώ η αύξηση του πλαφόν δανεισμού του ομοσπονδιακού κράτους γίνεται συχνά αντικείμενο πολιτικών μπραντεφέρ στο Κογκρέσο, καθώς από τη δεκαετία του ’60, έχει αυξηθεί ή παγώσει κάπου ογδόντα φορές.
Την περασμένη εβδομάδα, οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών υπολόγισαν πως το ομοσπονδιακό κράτος των ΗΠΑ θα αντιμετωπίσει πρόβλημα ρευστότητας «κατά τη διάρκεια του επόμενου μήνα», με πιθανότερη ημερομηνία την 18η Οκτωβρίου, ενώ οι περισσότεροι οικονομολόγοι τονίζουν ότι μια χρεοκοπία των ΗΠΑ θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή οικονομική ύφεση και να στείλει το κόστος δανεισμού στα ύψη σε ολόκληρη την αμερικανική οικονομία.
Τι θα συμβεί σε περίπτωση στάσης πληρωμών
Σε περίπτωση που οι Δημοκρατικοί δεν προλάβουν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία ως τα μεσάνυχτα της Πέμπτης (τοπική ώρα), υπουργεία, εθνικά πάρκα, μουσεία και μια εκατοντάδες δημόσιοι οργανισμοί θα μείνουν χωρίς ταμειακά διαθέσιμα, ενώ η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα είναι σε θέση να καταβάλει τους μισθούς των εν ενεργεία στρατιωτικών αλλά ούτε και τις συντάξεις των περίπου 50 εκατ. δικαιούχων της Κοινωνικής Ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένων των βετεράνων των Ενόπλων Δυνάμεων, που υπολογίζονται σε αρκετά εκατομμύρια.
Παράλληλα, υπάρχει ο φόβος για εκατομμύρια νέων ανέργων, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες δημόσιοι λειτουργοί θα μετατραπούν -από τεχνικής σκοπιάς- σε άνεργους, με την Moody’s να εκτιμά πως μία ενδεχόμενη στάση πληρωμών θα ήταν σε θέση να «εξαφανίσει» ως και 6 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, την στιγμή που η αγορά προσπαθεί ακόμα να ορθοποδήσει από τις επιπτώσεις της πανδημίας και των συνεπακόλουθων περιοριστικών μέτρων που τέθηκαν σε ισχύ για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού.
Χαρακτηριστικό των επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει στην οικονομία αλλά και στην κοινωνική συνοχή των ΗΠΑ μία αδυναμία αποπληρωμής του χρέους είναι και η εκτίμηση της υπουργού Οικονομικών της χώρας, Τζάνετ Γέλεν, η οποία τόνισε πως δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανών θα αντιμετωπίσουν έλλειψη μετρητών, γεγονός που θα εξασθενούσε ακόμα περισσότερο την ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, ο οποίος σε σημείωμά του πριν από μερικές εβδομάδες ανέφερε πως το ποσοστό ανεργίας ενδεχομένως να εκτοξευθεί στο 9% από το 4,9% που βρίσκεται σήμερα, χαρακτηρίζοντας ως «κατακλυσμιαίο» ένα τέτοιο σενάριο.
Τέλος, ανυπολόγιστες θεωρείται πως θα είναι και οι επιπτώσεις στην χρηματιστηριακή αγορά, με πολλούς τίτλους να φτάνουν ξανά στα επίπεδα που βρίσκονταν κατά την έναρξη της πανδημίας την άνοιξη του 2020, χάνοντας ως και το 1/3 της σημερινής τους αξίας, ενώ παράλληλα η Moody’s εκτιμά πως περισσότερα από 15 τρισ. δολάρια θα κάνουν φτερά από τα νοικοκυριά των ΗΠΑ, προκαλώντας «μία ύφεση παρόμοια με την Μεγάλη Ύφεση του 1929».
Οι προβλέψεις των αναλυτών
Σύμφωνα με το MarketWatch, κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει ακριβώς την χρονική στιγμή που το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ θα «στερέψει» από κεφάλαια για να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του, με αποτέλεσμα η αγορά να αναμένει μουδιασμένη τα επόμενα βήματα, απευχόμενη την κήρυξη μίας στάσης πληρωμών και τις απρόβλεπτες συνέπειες που αυτή μπορεί να προκαλέσει.
«Υπάρχει μία εξαιρετικά μικρή πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο», σημειώνει ο Ben Koltun, επικεφαλής της Beacon Policy Advisors, ο οποίος ωστόσο στη συνέχεια τονίζει πως «οι πιθανότητες έχουν αυξηθεί εξαιτίας του πολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων».
«Αν όμως συμβεί, μία κατασκευασμένη πολιτική αντιπαράθεση θα μετατραπεί σε μία οικονομική κρίση, καθώς η εμπιστοσύνη των επενδυτών στην αμερικανική οικονομία θα κλωνιζόταν».
Από την πλευρά του, ο αναλυτής της Barclay’s, Τζόζεφ Αμπάτε τονίζει πως η αβεβαιότητα που προκαλεί η παρούσα κρίση ενισχύεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός πως το Κογκρέσο θα πρέπει να δώσει την έγκρισή του και για την αύξηση του πλαφόν δανεισμού της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ενώ υπογραμμίζει πως η πανδημία έχει προκαλέσει μία διαρκή αβεβαιότητα για το αν οι εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών για την ρευστότητα και τα ταμειακά διαθέσιμα θα επαληθευτούν.
Η ιδέα της στάσης πληρωμών των ΗΠΑ παραμένει τόσο αδιανόητη που η αντίδραση των αγορών δεν είναι ο μόνος άγνωστος Χ. Η τρέχουσα αντίστροφη μέτρηση στην Ουάσινγκτον έχει επίσης εγείρει μεγάλα ερωτήματα σχετικά με την υποδομή των χρηματοπιστωτικών συστημάτων. Είναι λίγο σαν το Y2K (έτος 2000)- κανείς δεν ξέρει πώς θα ανταποκριθούν οι υπολογιστές.
«Δεν πιστεύουμε και η αγορά δεν πιστεύει ότι είναι ένα πιθανό σενάριο», δήλωσε ο Rob Toomey, διευθύνων σύμβουλος της SIFMA. «Αλλά θα ήταν ένα πραγματικά προβληματικό σενάριο για το σύστημα γενικότερα ή για τις λειτουργίες και τους διακανονισμούς ειδικότερα».
Εάν το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ γνωρίζει ότι θα χάσει μία πληρωμή, ιδανικά θα το ανακοινώσει τουλάχιστον μία ημέρα νωρίτερα. Αυτό θα επιτρέψει τη μεταβολή των ημερομηνιών ωρίμανσης των ομολόγων: ένα ομόλογο που λήγει τη Δευτέρα, θα αλλάξει ώστε να λήγει τη Τρίτη, ενώ της Τρίτης θα μεταφερθεί για Τετάρτη κοκ. Ενώ αυτό μοιάζει εφικτό, αφήνει πολλά ερωτηματικά. Θα μπορούσε να δημιουργήσει μια διακλάδωση των κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων σε αυτά που εκκαθαρίζονται ομαλά και σε αυτά που υφίστανται αλλαγές, λέει η SIFMA. Αυτό θα προκαλέσει μεγάλη αβεβαιότητα γύρω από την τιμολόγηση και ό,τι αυτό συνεπάγεται για όλους τους τίτλους που συνδέονται με τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων.