του Μοσχονά Αγγελή
Από τις αρχές του έτους όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στη βαριά βιομηχανία της χώρας, τον τουρισμό, γνωρίζουν το πρόβλημα. Και τι κάνουν; Απολύτως τίποτα. Γνωρίζουν ότι φέτος θα επαναληφθεί το περσινό έργο όταν τα ξενοδοχεία λειτούργησαν με 20% λιγότερο προσωπικό από το αναγκαίο. Δηλαδή 1 στις 5 θέσεις ήταν κενές.
Και αν το καλοκαίρι του 2021 ήταν μια αναγνωριστική χρόνια μετά το σοκ του καλοκαιριού του 2020 λόγω COVID-19, φέτος τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Αν επαληθευτούν οι προβλέψεις μπορεί να φθάσουμε στα επίπεδα ρεκόρ του 2019 και τότε οι ελλείψεις προσωπικού θα «φανούν» και η εξυπηρέτηση των πελατών θα είναι προβληματική. Και αυτό θα φέρει γκρίνια, παράπονα, κακά σχόλια στα social media και χαρούλες στους ανταγωνιστές «ένθεν και κακείθεν». Για την ελληνική οικονομία λιγότερα έσοδα…
Οι ξενοδόχοι γνώριζαν εγκαίρως ότι σε μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ) με θέμα «Απασχόληση και ελλείψεις εργατικού δυναμικού στα ελληνικά ξενοδοχεία στην αιχμή της θερινής σεζόν 2021», η οποία εκπονήθηκε με την αξιοποίηση στοιχείων πρωτογενούς έρευνας που διενήργησε το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) στα μέλη του ΞΕΕ, είχαν καταγραφεί οι σημαντικές ελλείψεις προσωπικού το περασμένο καλοκαίρι.
Σε εθνικό επίπεδο, εκτιμάται ότι στην αιχμή της περσινής θερινής σαιζόν 53.249 θέσεις εργασίας δεν καλύφθηκαν. Αν ληφθεί υπόψη ότι βάσει οργανογράμματος στα ξενοδοχεία υπάρχουν 244.124 θέσεις εργασίας τότε οι ελλείψεις ανέρχονται σε 22% ή περισσότερες από 1 στις 5 θέσεις δεν καλύφθηκαν.
Και φθάσαμε μια ανάσα πριν από το Πάσχα, και ενώ η σεζόν στους μεγάλους τουριστικούς προορισμούς (Κρήτη, Ρόδος, Κέρκυρα, Κως, Σαντορίνη, Μύκονος κλπ) έχει ανοίξει, να ψάχνουμε εναγωνίως για προσωπικό.
Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί περιγράφεται με γλαφυρά λόγια σε μια ανάρτηση στο Twitter του Ανδρέα Ανδρεάδη επίτιμου προέδρου του ΣΕΤΕ και CEO της Sani/Ikos Group, «Πράγματι υπάρχει τεράστια έλλειψη προσφοράς εργασίας με αμοιβές σημαντικά πάνω από τις κλαδικές συμβάσεις. Τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στον επισιτισμό (κουζίνα & service) με ακάλυπτες πάνω από 50.000 θέσεις. Απαιτούνται λύσεις τώρα, ο ποιοτικός τουρισμός μας κινδυνεύει».
Ο κ. Ανδρεάδης υποστηρίζει ότι οι αμοιβές είναι σημαντικά μεγαλύτερες από τις κλαδικές συμβάσεις. Και ίσως έτσι είναι τα πράγματα. Αλλά αν δούμε τα απόλυτα νούμερα και τις ώρες εργασίας που απασχολείται το προσωπικό ίσως τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Υπάρχουν καταγγελίες ότι πέρσι εργαζόμενοι έπαιρναν 1.200-1.500 ευρώ για 10 έως 12 ώρες εργασίας, χωρίς ρεπό και διαμονή σε άθλιες συνθήκες.
Υπάρχουν άνθρωποι που έπαιρναν ως οδηγοί VIP Van στην Μύκονο 2.500 ευρώ το μήνα και με τα φιλοδωρήματα ξεπερνούσαν τις 3.500 ευρώ, από τον Ιούνιο μέχρι το Σεπτέμβριο, αλλά δούλευαν από τις 5 το πρωί μέχρι τις 12 τα μεσάνυχτα. Και τις λίγες ώρες ξεκούρασης τις περνούσαν σε ένα container που όλη την ημέρα «έβραζε» στον καλοκαιρινό ήλιο του Αιγαίου, τον οποίο απολάμβαναν οι πελάτες των χλιδάτων ξενοδοχείων και «πουλάει» στις διεθνείς εκθέσεις το Υπουργείο Τουρισμού και ο ΕΟΤ.
Υπάρχουν νέα παιδιά που έχουν βρει θέσεις εργασίας στην εστίαση στην Αθήνα και εργάζονται με κανονικό ωράριο και έχουν ασφαλιστικές εισφορές. Μπορεί να τα φέρνουν δύσκολα πέρα αλλά δεν αφήνουν τη δουλειά τους για να δουλέψουν «σεζόν» αφού φοβούνται ότι δεν θα ξαναβρούν την σταθερή τους εργασίας κατά την επιστροφή τους το φθινόπωρο.
Υπάρχουν παραδείγματα ανθρώπων που εγκαταλείπουν την τουριστική Ελλάδα για να δουλέψουν σε λιγότερο δημοφιλείς προορισμούς. Για παράδειγμα η Κύπρος, βλέποντας ότι έχει πρόβλημα με τους αλλοδαπούς εργαζόμενους στον τουριστικό τομέα (επιπέδου εξυπηρέτησης, συμπεριφοράς, προσόντων πχ ξένες γλώσσες) πρόσφερε φέτος σημαντικά υψηλότερες αμοιβές σε Έλληνες εργαζόμενους για να πάνε στο νησί. Υπάρχει παράδειγμα έλληνα μάγειρα, που πήγε ως δεύτερος τη τάξει σε ξενοδοχείο, με μηνιαίες αμοιβές 4.000 ευρώ, πλήρη ασφαλιστική κάλυψη και διαμονή σε σπίτι εκτός ξενοδοχείου μαζί με ένα συνάδελφο του.
Παρεμπιπτόντως μιλώντας για ασφαλιστική κάλυψη ας κοιτάξουν οι αρμόδιοι και υφιστάμενοι του κ. Κωστή Χατζηδάκη, τι συμβαίνει τους καλοκαιρινούς μήνες στα νησιά. Σε νησί που τα τελευταία χρόνια έχει γίνει της μόδας, δεν υπάρχει στη Χώρα του ούτε ένα γκαρσόνι που να είναι ασφαλισμένο στο ΙΚΑ. Ίσως υπάρχουν ένας ή δυο εργοδότες στις παραλίες του νησιού που ασφαλίζουν τους εργαζόμενους τους και αυτοί θεωρούνται «κορόιδα» από τους υπόλοιπους.
Η λύση λοιπόν είναι απλή. Οι εργοδότες πρέπει να βάλουν λιγότερα κέρδη στην τσέπη αν θέλουν να έχουν ικανοποιημένους πελάτες. Αύξηση των αμοιβών και ανθρώπινες συνθήκες διαμονής. Δεν μπορείς να βάζεις εργαζόμενους, από τους οποίους έχεις απαιτήσεις τη επόμενη ημέρα, να κοιμούνται σε αποθήκες, containers, υπόγεια δωμάτια που στάζουν υγρασία και να τους αμείβεις λίγο καλύτερα από τις κλαδικές συμβάσεις.
Στη Μεγάλη Βρετανία, όταν διαπίστωσαν το πρόβλημα μετά το άνοιγμα της εστίασης, λόγω του κορονοϊού και του Brexit, προχώρησαν σε γενναίες αυξήσεις των μισθών για να προσελκύσουν εργαζόμενους. Έδωσαν αυξήσεις μισθών που είναι οι μεγαλύτερες της τελευταίας δεκαετίας . Η μέση αύξηση, στον τομέα των ξενοδοχείων και της εστίασης, έφθασε το 14% και σε ορισμένες περιπτώσεις για προσωπικό με υψηλά προσόντα οι αποδοχές αυξήθηκαν μέχρι και 20%.
Ένας ικανοποιημένος πελάτης μπορεί να φέρει, μέσω της αύξησης της κατανάλωσης, ακόμη περισσότερα έσοδα σε μια τουριστική επιχείρηση. Ένας δυσαρεστημένος πελάτης μπορεί να καταστρέψει μια ολόκληρη σεζόν, μου έλεγε φίλος μου επιχειρηματίας που για πολλά χρόνια είχε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στο Αιγαίο.
Και η κυβέρνηση οφείλει να στηρίξει τους επιχειρηματίες του τουρισμού αλλά και της εστίασης. Το στραπάτσο του 2020 και τα μειωμένα έσοδα του 2021 δεν μπορούν να καλυφθούν από μια καλή σεζόν έστω και αν σημειωθούν νέα ρεκόρ αφίξεων από το εξωτερικό. Γιατί ο εσωτερικός τουρισμός με τις τρομακτικές αυξήσεις στα καύσιμα και στα ναύλα (αεροπορικά και ακτοπλοϊκά) θα έχει πρόβλημα. Παράλληλα οι εξωφρενικές αυξήσεις στην ενέργεια οδηγούν τις τιμές των καταλυμάτων σε όλο και υψηλότερα επίπεδα. Και αν χαθεί ο εσωτερικός τουρισμός για συγκεκριμένα περιοχές της χώρας τότε «κλάφτα Χαράλαμπε».
Πριν είναι λοιπόν πολύ αργά πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες και να υπάρξουν μέτρα στήριξης. Αλλιώς το επόμενο φθινόπωρο και ο χειμώνας του 2023 θα είναι πολύ δύσκολη περίοδος….