Δριμεία κριτική για το εκλογικό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές είχε ασκήσει ο Γιώργος Τσίπρας, τέσσερις μέρες πριν την απόλυσή του, σε άρθρο του στην Εφημερίδα των Συντακτών, αναφερόμενος προσωπικά στον Στέφανο Κασσελάκη
«Η υπόσχεση Στ. Κασσελάκη ότι ”θα είμαστε πλειοψηφία σύντομα”, δεν επιβεβαιώνεται από την αριθμητική. Μπορεί ο Στ. Κασσελάκης να «ήρθε για να μείνει», αλλά η εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ αναχωρεί με πιο μαζικούς ρυθμούς απ’ ό,τι το 2019-2023» σημειώνει μεταξύ άλλων, υπογράφοντας ως μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τον ”νέο ΣΥΡΙΖΑ” είναι ότι παίρνει διαζύγιο από όλο και μεγαλύτερο πλήθος προοδευτικού κόσμου. Ενώ παλαιότερα πλατύτερος κόσμος έβλεπε θετικά τον ΣΥΡΙΖΑ, που μπορούσε να τον αγκαλιάσει και δεν το έκανε, τώρα είναι η ίδια η φυσιογνωμία του ”νέου ΣΥΡΙΖΑ” που απομακρύνει ακόμη και Συριζαίους» συμπλήρωσε ο Γιώργος Τσίπρας ο οποίος σε δηλώσεις του μετά την απόλυσή του, εκτίμησε «μετά από εμένα ίσως ακολουθήσουν κι άλλοι».
Ολόκληρο το άρθρο του Γιώργου Τσίπρα με τίτλο: Η δυσοίωνη αριθμητική του «νέου ΣΥΡΙΖΑ»:
Από τα 2.115.000 ψηφοφόρων του 41% της Ν.Δ. πέρσι, περισσότεροι από 1.000.000, περίπου οι μισοί, δεν ψήφισαν πάλι Ν.Δ., κυρίως γιατί δεν έφτασαν καν στην κάλπη. Η κατάρρευσή της σε ποσοστιαίες μονάδες (12,2) είναι μεγαλύτερη από την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ τον Μάιο του 2023 (11,5). Επιβεβαιώνεται ότι το περσινό 41% δεν συνιστά κάποια ακλόνητη κυριαρχία Μητσοτάκη. Η εναλλακτική έλειπε και λείπει.
Ενώ η Ν.Δ. επωφελήθηκε από την περσινή κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ, ο φετινός ΣΥΡΙΖΑ δεν εισέπραξε τίποτα από την κατάρρευση της Ν.Δ. Αντίθετα, υποχώρησε επιπλέον 3%. Η μείωση της διαφοράς από το 23% στο 13% στερείται ουσίας. Με μια προσεκτική ανάγνωση, το αποτέλεσμα αποκαλύπτεται πιο αρνητικό προοπτικά. Οταν τον Ιούνιο του 2023 ο ΣΥΡΙΖΑ υποχωρούσε στο 17,8% από το 20,1% του Μαΐου, το 84% όσων είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ τον Μάιο και ξαναπήγαν στην κάλπη, ψήφισαν ξανά ΣΥΡΙΖΑ. Το αντίστοιχο ποσοστό στις πρόσφατες ευρωεκλογές ήταν μόλις 63%. Δηλ. από όσους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούνιο του 2023 ξαναπήγαν τώρα στην ευρωκάλπη, μόνο το 63% ψήφισε ξανά ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμη και τον Μάιο του 2023 με την κατάρρευση συγκριτικά με το 2019, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 67%.
Συνυπολογίζοντας την αποχή, από τους 930.000 ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούνιο του 2023, είτε γιατί στην ευρωκάλπη επέλεξαν άλλα κόμματα είτε γιατί απείχαν, λιγότεροι από τους μισούς ψήφισαν ξανά ΣΥΡΙΖΑ! Το 14,9% της ευρωκάλπης, ή 590.000 ψήφοι, συμπληρώνεται από περίπου 140.000 νέους ψηφοφόρους, δηλ. μια «Πλεύση Ελευθερίας». Τα χαρακτηριστικά των νέων ψηφοφόρων είναι αμφίβολο αν συνιστούν μια λιγότερο ευκαιριακή ψήφο από την ψήφο στην Πλεύση Ελευθερίας. Συνυπολογίζοντας το γεγονός ότι ανάμεσα στους παλιούς ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ που ξαναψήφισαν, ένα όχι ασήμαντο μέρος είχε τα χαρακτηριστικά ψήφου «υπομονής», οι προοπτικές για τον «νέο ΣΥΡΙΖΑ» είναι δυσοίωνες. Η υπόσχεση Στ. Κασσελάκη ότι «θα είμαστε πλειοψηφία σύντομα» δεν επιβεβαιώνεται από την αριθμητική.
Μπορεί ο Στ. Κασσελάκης να «ήρθε για να μείνει», αλλά η εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ αναχωρεί με πιο μαζικούς ρυθμούς απ’ ό,τι το 2019-2023. Οσο περνάει ο χρόνος, οι ευθύνες για αυτή την αναχώρηση αντικειμενικά βαραίνουν λιγότερο το παρελθόν, το δύσκολο 2023, και βαραίνουν όλο και περισσότερο τον «νέο ΣΥΡΙΖΑ». Αλλωστε τη Νέα Αριστερά και το άλμα στο κενό ακολούθησαν λιγότεροι από 60.000 περσινοί ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ. Το πρόβλημα είναι ότι δεν ακολουθούν τον «νέο ΣΥΡΙΖΑ» πολύ περισσότεροι που δεν σχετίζονται με τη Νέα Αριστερά. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είχε αναφερθεί στο γεγονός ότι «το 41% δεν είναι επειδή οι πολίτες είναι ικανοποιημένοι με τη Ν.Δ. αλλά επειδή εμείς χάσαμε 600.000 συμπολίτες μας προς την αποχή». Είναι εξίσου γεγονός, όμως, ότι από τον περσινό Ιούνιο ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε επιπλέον περίπου 480.000 προς την αποχή και άλλα κόμματα. Πρόκειται για επιτάχυνση του φυλλορροήματος της εκλογικής βάσης, και όχι για πορεία αντιστροφής ή έστω συγκράτησης.
Η αρνητική εικόνα αποτυπώνεται και σε άλλους αριθμούς. Με την ήττα του 2019 ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρήθηκε στη δεύτερη θέση και σε 10 εκλογικές περιφέρειες ήρθε πρώτος. Με την κατάρρευση του 2023 έχασε και τη δεύτερη θέση σε 11 εκλογικές περιφέρειες. Στις πρόσφατες ευρωεκλογές την έχασε σε επιπλέον 19 περιφέρειες, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα και σε περιοχές με παραδοσιακά ισχυρό ΠΑΣΟΚ, δεν είναι πρώτη δύναμη σε καμιά περιφέρεια (σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ σε 2 περιφέρειες της Κρήτης), σε 11 περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας είναι πλέον τέταρτη δύναμη, ενώ διατηρεί τη δεύτερη θέση μόνο σε 28 περιφέρειες, οι μισές σε μεγάλα αστικά κέντρα. Χωρίς την αφλογιστία τού υπό τον Ανδρουλάκη ΠΑΣΟΚ τα πράγματα θα είχαν πάρει χειρότερη τροπή.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τον «νέο ΣΥΡΙΖΑ» είναι ότι παίρνει διαζύγιο από όλο και μεγαλύτερο πλήθος προοδευτικού κόσμου. Ενώ παλαιότερα πλατύτερος κόσμος έβλεπε θετικά τον ΣΥΡΙΖΑ, που μπορούσε να τον αγκαλιάσει και δεν το έκανε, τώρα είναι η ίδια η φυσιογνωμία του «νέου ΣΥΡΙΖΑ» που απομακρύνει ακόμη και Συριζαίους ενώ τα κέρδη παραέξω είναι πολύ μικρά. Περιορίζεται έτσι η δυνατότητα του ΣΥΡΙΖΑ για ανασύνθεση της προοδευτικής παράταξης, πολύ περισσότερο να την εκφράσει.
Αν διατηρηθεί η «νέα πορεία» ίσως διασφαλίζει την κυριαρχία Στ. Κασσελάκη στο κόμμα, αν αυτός είναι ο στόχος, εφόσον μέρος του κόμματος έχει παραιτηθεί από κάθε απαίτηση πολιτικής λειτουργίας που να αντιστοιχεί στο καταστατικό του, ή σε κόμμα με στοιχειωδώς δημοκρατική λειτουργία. Αλλά, ό,τι αποφεύχθηκε στην προοπτική να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ ένα μικρό κόμμα μιας αυτοαναφορικής Αριστεράς, εξελίσσεται ίσως τώρα με χειρότερους όρους: και μικρό και αυτοαναφορικό στον αρχηγό και λιγότερο πειστικό για το ευρύ δημοκρατικό ακροατήριο και την προοπτική να αλλάξουν τα πράγματα στη χώρα.
*Μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.