Το αβοκάντο μοναδική ελπίδα για την αξιοποίηση των αρδευτικών εκτάσεων στα Χανιά

Του Ευτυχίου Πρωτοπαπαδάκη, Δρα Γεωπόνου – Ερευνητή

Είναι   εντυπωσιακός  ο  οργασμός   της  εγκατάστασης   νέων  φυτειών   Αvocado  σε   όλες  τις  επαρχίες  του  Νομού  μας    που διαθέτουν  αρδευόμενα χωράφια, ιδιαίτερα  στα  πορτοκαλοχώρια   που  οι παραγωγοί  ξεριζώνουν  τα  εσπεριδοειδή   τους  για να  εγκαταστήσουν    Avocado.   O  οργασμός αυτός πηγάζει από το γεγονός  ότι    τα  τελευταία   χρόνια     οι  τιμές  του αβοκάντο   στην αγορά   είναι  πολύ  δελεαστικές.

Η  εγκατάσταση  φυτειών  Avocado    στα  Χανιά  ξεκίνησε την  περίοδο   1960  – 65     από  ένα  ΕλληνοΑμερικανό   που  είχε   πολλές  γνώσεις  στην   καλλιέργεια  του   Αvocado  .      Ο  ομογενής  αυτός   ήταν σπουδαίος   γνώστης  της  οικολογίας  αυτού  του  δένδρου.  Οι  πρώτες    φυτείες  που εγκατέστησε  ήταν   σε  εκτάσεις  γύρω   στις   Μουρνιές  και   σε κάποια  άλλα  χωριά. Την   σκυτάλη     πήρε   κατόπιν  το  Ινστιτούτο    Υποτροπικών  Φυτών  και Ελιάς  Χανίων  που  εγκατάστησε τις  πρώτες   πειραματικές   φυτείες    ποικιλιών   και  Υποκειμένων  στα  κτήματα  του

Το  άρθρο  αυτό ,  που   γράφουμε   τώρα , είναι    για   να  βοηθήσουμε  τους  παραγωγούς   που  έχουν   εγκαταστήσει  αβοκάντο  και  έχουν   προβλήματα  ξηράνσεων ,  να   μάθουν  τις  αιτίες   των ξηράνσεων  των  νέων  δένδρων  που συμβαίνει   στα  πρώτα  στάδια  εγκατάστασης   τους  στο  χωράφι.    Από τα  σοβαρότερα   προβλήματα    είναι   οι  μη ορθολογικές   αρδεύσεις που επηρεάζουν   την  αλατότητα του εδάφους    και   την  ασφυξία :

• Zημιές από  αλατότητα.   Οι  ζημιές   αυτές  διαπιστώνονται  από  το <<κάψιμο  κορυφής   >>των   φύλλων. Ο  φλοιός των δενδρυλλίων   συχνά  παρουσιάζει ηλιοεγκαύματα.

Όλα  τα εδάφη  και  τα  νερά περιέχουν  άλατα  και  που  μετρώνται   από τις εδαφικές αναλύσεις  με την  ηλεκτρική αγωγιμότητα  .  Η αλατότητα  αυξάνεται ,όταν  τα εδάφη   δεν διαβρέχονται  σωστά  και   όταν  στεγνώνει     το έδαφος  γύρω από την ριζόσφαιρα  εξαιτίας   της  εξάτμισης  της υγρασίας του εδάφους,  αυτό   έχει  σαν    αποτέλεσμα τα άλατα   να  συμπυκνώνονται    περισσότερο  γύρω   από το ριζικό σύστημα. Τότε  που το  φυτό           διψά  , ρουφά  την  συμπυκνωμένη διάλυση του  νερού  που  φθάνει  στα  φύλλα  και τα άλατα συγκεντρώνονται  στις  άκρες των  φύλλων και επειδή δε μπορούν να απομακρυνθούν από τα  φύλλα  δημιουργούν τοξικότητα στους   πέριξ  ιστούς  των φύλλων που καταλήγουν  σε  καψίματα  στις άκρες των φύλλων .Επίσης   η αλατότητα  αυξάνει όταν δεν  γίνονται σωστά   οι  λιπάνσεις ή  είναι υπερβολικές.

Β. Ασφυξία .    Το  πολύ  νερό  στα  νεαρά    δενδρύλλια  του  αβοκάντο  προξενούν ασφυξία  στις  ρίζες    ,Επειδή στα   βαριά   εδάφη  η ασφυξία  είναι εντονότερη  συνιστάται   σε αυτά τα  χωράφια   η  φύτευση  των   δενδρυλλίων να  γίνεται σε  αναχώματα  κοινώς <<σαμάρια >>.Όμως,   στα Χανιά  που  ο   κλήρος   είναι   μικρός   και  έτσι  λίγοι παραγωγοί   χρησιμοποιούν το  σύστημα  των  <<σαμαριών  >>,ενώ   στην   Θεσπρωτία    που άρχισε  η  εγκατάσταση  του  αβοκάντο  σε  προστατευμένες   περιοχές  από το κρύο   και που εκεί  ο  κλήρος  είναι  πολύ   μεγάλος,  η εγκατάσταση των   δενδρυλλίων   γίνεται  πάνω στα      <<σαμάρια  >>.

Τα  δενδρύλλια  που    υποφέρουν   από   ασφυξία  ,ρίχνουν   τα   φύλλα  τους και στους  νεαρούς  βλαστούς  μένουν  λίγα μικρά  φύλλα,  στην  συνέχεια    οι  εξασθενημένοι βλ αστοί  παρουσιάζουν   ηλιοεγκαύματα , και   πολλές  φορές  αναπτύσσονται   δευτερογενώς  ξυλοσηπτικοί   μύκητες  οι   οποίοι δεν παρουσιάζονται  στα  ζωηρά  δενδρύλλια που έχουν εγκατασταθεί  σε  σωστό   εδαφικό  περιβάλλον.

ΧΛΩΡΩΣΗ

Ένα  άλλο  κοινό  πρόβλημα  σε  πολλά  νεαρά    δενδρύλλια    είναι   η  << χλώρωση >>που όταν είναι ήπιας  μορφής ίσως  οφείλεται σε   έλλειψη   αζώτου ,όμως σε  αλκαλικά περιβάλλοντα η   <<χλώρωση  >>   οφείλεται  στην  έλλειψη   σιδήρου   διότι   ο σίδηρος που υπάρχει στο  έδαφος  δεν μπορεί  να αξιοποιηθεί   λόγω της αλκαλικότητας    του  εδάφους .  Στην  περίπτωση   αυτή πρέπει   να  κάνουμε  επεμβάσεις  με   σκευάσματα  οργανικού σιδήρου  (iron  chelate ).Στην  Καλιφόρνια   για  να  αντιμετωπίσουν  την αλκαλικότητα χρησιμοποιούν την   γύψο

Οσοι   κάνουν αναλύσεις  του  εδάφους, θα  πρέπει  να δίδουν ιδιαίτερη  βαρύτητα ,στην παράμετρο    του ποσοστού της  οργανικής  ουσίας, η οποία σε ένα καλό χωράφι θα  πρεπει  να κυμαίνεται   γύρω στο   5%.

ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ    ΤΟΥ    ΑΒΟΚΑΝΤΟ

Υπάρχουν  περισσότερες   από 500  ποικιλίες   Αβοκάντο    που  καλλιεργούνται   στις διάφορες  χώρες του  κόσμου .Στα  Χανιά   καλλιεργούνται  οκτώ που είναι πιο  εμπορικές  και  είναι  οι ακόλουθες :

• Hass

Αυτή  η  ποικιλία  καλλιεργείται ιδιαίτερα    στην Καλιφόρνια   την  Χιλή  και την Νότια  Αφρική , είναι η  περισσότερη ζητούμενη   ποικιλία   από τους καταναλωτές  και είναι διαθέσιμη σχεδόν όλο τον χρόνο. Η  επιδερμίδα  του καρπού δεν είναι  λεία  αλλά έχει  τραχεία  πλοκή  και  το  χρώμα  ανάλογα    με τον χρόνο συγκομιδής  ποικίλει  από βαθύ πράσινο  μέχρι  έντονο  ιώδες

• Lamb  Hass

Πολλές  φορές την ονομάζουν  και  <<Καλοκαιρινή  Hass  >>  διότι  η   ωρίμανση κορυφώνεται από αργά την άνοιξη  και νωρίς το καλοκαίρι  είναι ένα αβοκάντο ωοειδούς σχήματος  με  μια  χοντρή  τραχεία επιδερμίδα  το  χρώμα  σκουραίνει  με την περίοδο ωρίμανσης. Η  Lamb Hass  δίδει  την   γεύση  βουτύρου  ‘όπως  την  Hass  .  Οι  καρποί της διατίθενται σε μεγάλα  μεγέθη.

• Zutano

To  αβοκάντο   Zutano  είναι   μεγαλόκαρπη ποικιλία  και  μοιάζει με  αχλάδι ,μπορεί  να διατεθεί από   αργά  το  φθινόπωρο και  όλο  τον χειμώνα.  Η   επιδερμίδα των  καρπών   έχει φωτεινό πράσινο χρώμα  που διατηρείται  μέχρι την   συγκομιδή.  Ορισμένοι  φυτωριούχοι  χρησιμοποιούν του  σπόρους  της   Zutano  σαν   υποκείμενο

• Bacon.

To  Bacon,  είναι ένα  χειμωνιάτικο  αβοκάντο  μεσαίου  μεγέθους  και  ωοειδούς σχήματος  και  διατίθεται στην αγορά   από αργά   το φθινόπωρο  μέχρι  νωρίς την άνοιξη  .Η επιδερμίδα των καρπών  είναι  λεία  και το  χρώμα της  φωτεινό πράσινο  που διατηρείται  μέχρι την  συγκομιδή.

• Fuerte

To   Fuerte   είναι  ένα   απιδόμορφο  αβοκάντο ,  με   καρπούς μετρίου   έως  μεγάλου  μεγέθους,  διατίθεται  στην αγορά  από αργά  το φθινόπωρο  και  καλύπτει  και όλη την   άνοιξη. Η επιδερμίδα  είναι  λεία  και διατηρεί τον πράσινο  χρώμα   μέχρι την συγκομιδή.

• Pinkerton 

To  Pinkerton  είναι ένα  αβοκάντο  με  μεγάλους  καρπούς με μια επιμήκη  μύτη, οι σπόροι των καρπών   είναι μικρότεροι σε σχέση με τις  άλλες  ποικιλίες. Το   Pinkerton  διατίθεται στην αγορά ,νωρίς τον χειμώνα μέχρι τα  μέσα της  άνοιξης

• Reed

Το     αβοκάντο   Reed  είναι  μια  καλοκαιρινή  ποικιλία,  που το  κάνει περιζήτητο  στις  βιομηχανίες  τροφίμων, οι  καρποί του είναι  σφαιρικοί  με πρασινωπό χρώμα    που το  διατηρούν   μέχρι την συγκομιδή.

• Beniκ

H  ποικιλία  αυτή είναι  μεγαλόκαρπη  σε σχήμα αχλαδιού, η επιδερμίδα  είναι  κοκκινωπή  και γίνεται ιώδη  με την ωρίμανση. Είναι σπουδαία  ποικιλία  για το Ισραήλ,  αλλά όχι  όμως για την Καλιφόρνια.

TO  ANΘΟΣ  ΤΟΥ   ΑVOCADO

To   άνθος  του  αβοκάντο    λειτουργεί    άλλοτε  σαν  όργανο αρσενικό  και  άλλοτε    σαν  θηλυκό.   Στην  αρσενική  του  φάση   που  παράγει   την   γύρη  αποτελείται  από  τους  ανθήρες και τους στήμονες.  Το  θηλυκό  όργανο  περιλαμβάνει το στίγμα   (το οποίο υποδέχεται την   γύρη ),  τον στύλο  και  το  ωάριο .Το αβοκάντο   παρουσιάζει  ένα  τύπο ανθικής συμπεριφοράς  γνωστής  σαν   << synchronous  dichogamy   >> .Eνα  ατομικό άνθος  αβοκάντο ανοίγει δυο φορές  σε διάστημα  2  ημερών  με ευδιάκριτο  χρονοδιάγραμμα  μεταξύ της αρσενικής  και θηλυκής  φάσης  υπό  κανονικές θερμοκρασίες. Όταν το άνθος καταρχάς ανοίγει  με την θηλυκή  φάση  και το στίγμα  υποδέχεται την γύρη,  η φάση αυτή κρατάει  περίπου  τέσσερεις  ώρες ,  και στην  συνέχεια το άνθος  θα  κλείσει .Την  δεύτερη  μέρα  το   ίδιο  άνθος  ξανανοίγει  και σκορπά την  γύρη..Υπάρχουν  δυο τύποι άνθησης  που  αναφέρονται  σαν   ‘’Α’’     κα ‘’ Β’’  . Οι  ποικιλίες  που ανοίγουν στον τύπο  ‘’ Α’’ ανοίγουν σαν θηλυκά  το  πρωί   της  πρώτης  μέρας και κλείνουν   όταν τελειώνει  αυτή  η  φάση   που κρατάει   4  ώρες  περίπου   ,  παραμένουν κλειστά μέχρι το απόγευμα  της επομένης  μέρας, οπότε ανοίγουν  σαν αρσενικά  άνθη. Οι   ποικιλίες  με  τα άνθη   του τύπου  ΄΄ Β’’   ανοίγουν σαν θηλυκά  το απόγευμα  της  πρώτης  μέρας κλείνουν αργά το απόγευμα    και ξανανοίγουν σαν αρσενικά  το επόμενο  πρωί.

Ποικιλίες  τύπου  ”Α’’                                                  Ποικιλίες  τύπου   Β’’

Hass                                                                                 Bacon 

Lamb  Hass                                                                   Fuerte

Pinkerton                                                                     Zutano

Reed                                                                               Ettinger

Το  ποσοστό  της   αυτογονιμοποίησης σε  σχέση με την   σταυρογονιμοποίηση διαφέρει από  χρονιά σε χρονιά και εξαρτάται  από τις    κρύες  θερμοκρασίες του έτους.

Η  αυτογονιμοποίηση είναι γενικά δεσπόζουσα    στην κομπόδεση του  αβοκάντου..Η σταυρογονιμοποίηση μόνο στην    Hass    είναι  πάνω από 50 %., όταν στους οπωρώνες που   καλλιεργείται  χρησιμοποιούνται   σαν  επικονιαστές  για  , η   Fuerte    ;ή    η  Ettinger.   Γενικά τα δέντρα  της  Ηass  που είναι δίπλα  στα δέντρα της   Fuerte   έχουν   μεγαλύτερη  παραγωγή.

Η  ποικιλία  Bacon    όταν  χρησιμοποιείται σαν  επικονιαστής  ευνοεί  την  παραγωγή  βαρύτερων καρπών   της  επικονιαζόμενης   ποικιλίας

Sap Flow

Sap  Flow   είναι ένας  όρος  ιδιαίτερης  σημασίας  για  το   αβοκάντο.  Για  αυτούς  που  θέλουν  να   μάθουν σωστά την καλλιέργεια  του αβοκάντου θα  πρέπει να  χρησιμοποιούν   τον όρο   Sap  Flow  σαν   λέξεις  κλειδιά   στο    INTERNET , για να μάθουν σε   βάθος  την   φυσιολογία   του δένδρου , για  τα  κλαδέματα  και την χρήση των υποκειμένων  . Το  ΙΝΤΕΡΝΕΤ  είναι  σημαντικό εργαλείο  για  την απόκτηση  γνώσεων.    Όταν   λέμε  τον όρο Sap  Flow   εννοούμε   την  η κυκλοφορία  του νερού   στον κορμό  και τους  κύριους  βραχίονες  του  δένδρου  από τα  αγγεία  του  ξύλου και  μετριέται   με ειδικά  όργανα  που πρέπει να είναι εφοδιασμένοι  οι γεωπόνοι  που  είναι υπεύθυνοι   για  την   καλλιέργεια  του  αβοκαντο.

Η καλλιέργεια  του  αβοκάντου    έχει πολλά  μυστικά  και  χρειάζεται  μακροχρόνια έρευνα. Ευτυχώς   το Ινστιτούτο  Υποτροπικών φυτών Χανίων  επανδρώθηκε  με νέους  αξιόλογους συναδέλφους  ορεξάτους,  όπως  είναι  Η  Τερέζα  Τζατζάνη ,υπεύθυνη  για το  αβοκάντο ,ο  Βασίλης  Ζιώγας υπεύθυνος  για  τα  εσπεριδοειδή ,ο   Ματθαίος  Μαθιουδάκης υπεύθυνος του εργαστηρίου της Φυτοπαθολογίας αλλά  και οι άλλοι  νέοι συνάδελφοι στα  άλλα τμήματα  .Οι ερευνητές   αυτοί   είναι  ικανοί  στην ερευνα.  Λαμβανομένου    υπόψη  ότι   η έρευνα  που κάνουν  στο  Ινστιτούτο   είναι συνέχεια  των    διδακτορικών   διατριβών τους .

Source: treatment INCOFRUIT – HELLAS based on data from ELSTAT