«Το Ισραήλ δεν μπορεί πλέον να χαρακτηρίζεται ως δημοκρατία, αλλά ως καθεστώς απαρτχάιντ». Αυτή είναι η περίληψη μιας έκθεσης της μεγαλύτερης οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Ισραήλ, της B’Tselem, που δημοσιεύθηκε χθες Τρίτη 12 Ιανουαρίου.
Η B’Tselem που, όπως τονίζει, μέχρι πρότινος ασχολούνταν μονάχα με τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις κατεχόμενες Παλαιστινιακές περιοχές, πλέον επιλέγει να ασχοληθεί με το συνολικό «καθεστώς» από τον Ιορδάνη ποταμό μέχρι τη Μεσόγειο.
Αιτία για τη μεταστροφή της οργάνωσης είναι, όπως αναφέρει στο κείμενό της, η υιοθέτηση του «Βασικού Νόμου: Ισραήλ — το έθνος-κράτος των Εβραίων» το 2018, και οι ανοιχτές συζητήσεις για επίσημη προσάρτηση της Δυτικής Όχθης το 2020.
Η παραδοσιακή οπτική του Ισραήλ ως μίας δημοκρατίας που συνυπάρχει με την προσωρινή κατοχή των παλαιστινιακών περιοχών είναι, σύμφωνα με την B’Tselem, «διαζευγμένη από την πραγματικότητα». «Πιο σημαντικά, ο διαχωρισμός αυτός αποκρύπτει το γεγονός ότι ολόκληρη η περιοχή ανάμεσα στη Μεσόγειο και τον Ιορδάνη είναι οργανωμένη υπό μία αρχή: την προώθηση και την εδραίωση της κυριαρχίας μίας ομάδας — των Εβραίων — έναντι μίας άλλης — των Παλαιστίνιων», επισημαίνει η Ισραηλινή οργάνωση στην έκθεσή της.
Το Ισραήλ επιβάλλει διαφορετικούς κανόνες για τους Εβραίους πολίτες και διαφορετικά σετ κανόνων για τους Παλαιστίνιους, βάσει του πού κατοικούν: Άλλα δικαιώματα έχουν οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ, άλλα οι κάτοικοι της Ανατολικής Ιερουσαλήμ που έχουν άδεια παραμονής στο Ισραήλ, άλλα οι κάτοικοι της Δυτικής Όχθης και άλλα οι κάτοικοι της Λωρίδας της Γάζας, που βρίσκεται υπό αποκλεισμό από το Ισραήλ.
Η έκθεση της B’Tselem καταγράφει τέσσερις βασικούς τρόπους με τους οποίους το Ισραηλινό καθεστώς προωθεί την Εβραϊκή κυριαρχία: Α) τη μετανάστευση στο Ισραήλ, που επιτρέπεται μόνο σε Εβραίους — ακόμα κι αν ένας μη-Εβραίος παντρευτεί πολίτη του Ισραήλ, η μετανάστευσή του στη χώρα υπόκειται σε έγκριση του υπουργού Εσωτερικών (στις Ισραηλινές περιοχές) ή του στρατιωτικού διοικητή (στις κατεχόμενες περιοχές), Β) την κατάληψη εδαφών για τους Εβραίους και τον ταυτόχρονο περιορισμό των Παλαιστίνιων σε θύλακες, Γ) τον περιορισμό της ελευθερίας κίνησης των Παλαιστίνιων, και Δ) την άρνηση του δικαιώματος των Παλαιστίνιων στην πολιτική συμμετοχή.
«Ένα καθεστώς που χρησιμοποιεί νόμους, πρακτικές και οργανωμένη βία για να εδραιώσει την κυριαρχία μίας ομάδας έναντι μίας άλλης, είναι ένα καθεστώς απαρτχάιντ», καταλήγει η έκθεση.
Η Ισραηλινή πρεσβεία στο Λονδίνο αντέδρασε χαρακτηρίζοντας την έκθεση «μη βασισμένη στην πραγματικότητα, αλλά σε μία διεστραμμένη ιδεολογική οπτική».
Από την πλευρά της, η B’Tselem υποστηρίζει ότι η αναγνώριση του Ισραήλ ως ενός καθεστώτος απαρτχάιντ δεν αποτελεί παραδοχή ήττας ή παράδοσης. Είναι, λέει, ένα κάλεσμα για αλλαγή. «Άνθρωποι δημιούργησαν αυτό το καθεστώς και άνθρωποι μπορούν να το κάνουν χειρότερο — ή να δουλέψουν για την αντικατάστασή του».
Η οργάνωση απευθύνει κάλεσμα στη διεθνή κοινότητα να «αναλάβει δράση» για να αντιμετωπίσει τις πολιτικές του Ισραήλ απέναντι στους Παλαιστίνιους. Δεν διευκρινίζει, όμως, ποια θα πρέπει να είναι αυτή η «δράση» και αν συμπεριλαμβάνει διεθνείς οικονομικές και πολιτιστικές κυρώσεις, όπως αυτές που επιβλήθηκαν από πολλές χώρες στο καθεστώς απαρτχάιντ της Νοτίου Αφρικής.