Αν κάποιος περίμενε καλοκαιριάτικα μια ισχυρή πολιτική σύγκρουση μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης στο πλαίσιο των πρώτων κυβερνητικών νομοσχεδίων, μάλλον έχει ατυχήσει. Λίγο η καθαρή ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιουλίου, λίγο ο καθιερωμένος… μήνας του μέλιτος για κάθε φρεσκοεκλεγμένο, λίγο το σκόρπισμα των στελεχών του δεύτερου τη τάξει κόμματος στις παραλίες, και η εικόνα ενός υποτονικού κόμματος είναι μπροστά μας ξεκάθαρη.
Ο κυριότερος όμως λόγος για την πλημμελή παρουσία των αναγνωρίσιμων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ στο αντιπολιτευτικό προσκήνιο είναι η αναμενόμενη εσωστρέφεια – και οι υπόγειοι καυγάδες – που προκαλούν το επερχόμενο συνέδριο και η διεύρυνση του κόμματος.
Οι εσωτερικές εντάσεις στον ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι κάτι νέο, ωστόσο στη διάρκεια της διακυβέρνησής του τα πάντα σχεδόν έμπαιναν κάτω από το χαλί και, στις λίγες περιπτώσεις που οι διαφωνίες έπαιρναν δημοσιότητα, σύντομα έσβηναν αφού ούτε καν τα τότε αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ κατάφερναν να τις συντηρήσουν επί μακρόν.
Τώρα τα πράγματα άλλαξαν, καθώς το 40% (παρά κάτι «ψιλά») της Ν.Δ. στις εκλογές και το 31,5% του ΣΥΡΙΖΑ έφεραν τον δικομματισμό πάνω από το 70% για πρώτη φορά μετά το 2009, με αποτέλεσμα και τα δύο μεγάλα κόμματα να αναζητούν τρόπους για να μπετονάρουν και να αυξήσουν την εκλογική τους επιρροή. Ιδιαίτερα για τον ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου η οργανωτική δομή είναι πλήρως αναντίστοιχη με την εκλογική του δύναμη, αυτή η ανάγκη είναι ακόμη σοβαρότερη από εκείνη της Ν.Δ.
Σκουρλέτης στο στόχαστρο
Οι επιθέσεις – μέσω αρθρογραφίας – εναντίον του, που κατεγράφησαν εν απουσία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, ανάγκασαν τον γραμματέα του κόμματος Πάνο Σκουρλέτη να θέσει το θέμα στον Αλέξη Τσίπρα τη δεύτερη μέρα μετά την επιστροφή του προέδρου από τις διακοπές, με αποτέλεσμα την Πέμπτη, 22 Αυγούστου, να δημοσιοποιηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ το περιεχόμενο της σύσκεψης Τσίπρα και Σκουρλέτη με τον διευθυντή του γραφείου του προέδρου του κόμματος Μιχάλη Καλογήρου και τον εκπρόσωπο Τύπου Αλέξη Χαρίτση.
Η κατάληξη της ανακοίνωσης ήταν περισσότερο από σαφής: «Η συμφωνία στο σχέδιο και στο χρονοδιάγραμμα της Οργανωτικής Ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί την καλύτερη απάντηση σε δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών για δήθεν αντιπαράθεση, διαφωνίες και κρίση στην ηγεσία του κόμματος».
Ωστόσο οι εντάσεις δεν πρόκειται να σταματήσουν παρότι ο γραμματέας του κόμματος θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι θα παραμείνει στη θέση του τουλάχιστον έως το συνέδριο, το οποίο θα διεξαχθεί το 2020, αλλά δεν έχει προσδιοριστεί ο ακριβής χρόνος.
Ο καυγάς για τον γραμματέα πάντως έχει αρκετά καθαρό περιεχόμενο και σκοπιμότητα, καθώς συναρτάται με τη συζήτηση των αιτίων της εκλογικής ήττας. Κατ’ αρχάς ο Σκουρλέτης ανέλαβε μόλις πριν από έναν χρόνο ένα κόμμα κατά γενική ομολογία διαλυμένο, με δημοσκοπική διαφορά άνω – ενίοτε… πολύ άνω – των δέκα μονάδων από τη Ν.Δ., με εκτιμώμενο εκλογικό ποσοστό κάτω του 25%, το οποίο, ωστόσο, στις εκλογές του Ιουλίου κατάφερε να ξεπεράσει κατά τι το 31,5% και να διατηρήσει το στάτους ενός αδιαμφισβήτητα μεγάλου κόμματος, πυλώνα του νέου δικομματισμού, το οποίο μπορεί δικαιολογημένα να ποντάρει στην επιστροφή του στη διακυβέρνηση της χώρας.
Επομένως, η οποία συζήτηση για την αναζήτηση των αιτίων της ήττας λογικά θα μετατοπιζόταν κυρίως στα πρόσωπα που ανέλαβαν να διαχειριστούν την εφαρμογή του τρίτου μνημονίου, αλλά και σε αυτά που απέτυχαν τραγικά να αντεπεξέλθουν σε βασικές ανάγκες των υπουργείων τους, της κοινωνίας και της χώρας, αλλά και σε όσους ζημίωσαν την εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ με εξαιρετικά άστοχες παρεμβάσεις.
Υπ’ αυτήν την έννοια μια γενικόλογη συζήτηση για τον χαρακτήρα του κόμματος, τις ελλείψεις, τις αδυναμίες του, αλλά και την ανάγκη να γίνει ένα «κόμμα των μελών», το οποίο «θα εκφράζει την κοινωνική βάση» αναβάλλει την όποια πολιτική συζήτηση για το συνέδριο, το οποίο είναι άγνωστο ακόμη πότε θα γίνει – αρχές του χρόνου λένε, αλλά χωρίς σαφή χρονικό προσδιορισμό.
Το επόμενο διάστημα, επομένως, θα συνεχιστούν και οι καυγάδες διαφόρων εντάσεων για το είδος της διεύρυνσης, καθώς θα είναι δύσκολο – στον μακρύ δρόμο προς το συνέδριο – να βρεθεί η χρυσή τομή ανάμεσα σε δύο παράλληλες και ταυτοχρόνως αλληλένδετες ανάγκες του ΣΥΡΙΖΑ:
● Διεύρυνση ικανή να συμπεριλάβει όσο το δυνατόν μεγαλύτερα τμήματα των κοινωνικών στρωμάτων τα οποία ήδη εκπροσωπεί εκλογικά το κόμμα.
● Εμπέδωση μιας σαφούς ιδεολογικής, πολιτικής και προγραμματικής ταυτότητας, ελκυστικής στα εν λόγω κοινωνικά στρώματα, προς αποφυγήν της μετατροπής του σε έναν πολιτικό και ιδεολογικό «χυλό» χωρίς διαχωριστικές γραμμές από τη Ν.Δ. και το ΚΙΝΑΛΛ.
Π.Γ. χωρίς… «ζουμί»
Αυτό ακριβώς το πνεύμα αποτύπωσε και η διήμερη συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος την Τρίτη και την Τετάρτη, η οποία κατέληξε στη συγκρότηση τριών ομάδων εργασίας:
● Για την οργανωτική αναβάθμιση και την ανασυγκρότηση, με βάση και την ψηφιοποίηση του κόμματος.
● Για την πολιτική διακήρυξη που θα δίνει το στίγμα και τη νέα ταυτότητα του κόμματος.
● Για την προετοιμασία, σε βάθος χρόνου, του συνεδρίου.
Χαρακτηριστικό της λογικής «πετάμε την μπάλα στην εξέδρα και βλέπουμε» είναι το ότι δεν ετέθησαν προς συζήτηση από κανένα στέλεχος ούτε το ενδεχόμενο αλλαγής καταστατικού ούτε η τυχόν εκλογή προέδρου από τη βάση. Τώρα το επόμενο επεισόδιο θα παιχτεί στη δημιουργία κοινής (ΣΥΡΙΖΑ και Προοδευτικής Συμμαχίας) οργανωτικής επιτροπής ανασυγκρότησης του κόμματος έως τα τέλη του μήνα και στην καμπάνια που αναμένεται για την εγγραφή νέων μελών.
Κατά τα λοιπά το βάρος αναμένεται να πέσει στην αντιπολιτευτική δουλειά, καθώς ο «μήνας του μέλιτος» τελειώνει για την κυβέρνηση και από το φθινόπωρο αναμένεται να ανοίξουν νέα μέτωπα εν όψει του προϋπολογισμού του 2020.