«Όσοι κατηχούμενοι προέλθετε»
Του π. Στυλιανού Θεοδωρογλάκη
Το ερώτημα που τίθεται απ’ αρχής, αφορά αυτό το θέμα, ποιο είναι αυτό που λέμε μυστήριο στη ζωή των πιστών της αγίας μας Εκκλησίας.
Για να καταλάβουμε, όσο μπορούμε περισσότερο αυτό το πράγματι δυσερμήνευτο μυστήριο που κρύβεται και λειτουργεί πάντως στη ζωή των πιστών οφείλουμε να γνωρίζουμε:
Πρώτον ότι όλη η ζωή της εκκλησίας μας θεμελιώνεται πάνω σε μια φαινομενολογική αντιφατικότητα.
Από τη μια μεριά δηλαδή απευθύνεται σε όλο τον κόσμο, σε όλη τη δημιουργία και σε όλη την ανθρωπότητα.
«Υπέρ της πόλεως ταύτης, πάσης πόλεως και χώρας και του σύμπαντος κόσμου»
Ο ίδιος ο Χριστός επίσης οικειοποιείται το χαρακτηρισμό του σωτήρα του σύμπαντος κόσμου. Φυσικά και οι μαθητές του αποστέλλονται να κηρύξουν το ευαγγέλιο «πάσει τη κτίσει» και «πορευθέντες μαθητεύσαντε πάντα τα έθνη».
Από την άλλη μεριά η Εκκλησία διδάσκει και λειτουργεί, απευθυνόμενη προσωπικά στον κάθε άνθρωπο, άνδρα ή γυναίκα.
Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και ανεπανάληπτος και δεν είναι μόνο αντικείμενο της στοργής και της αγάπης του Θεού, συνδέεται μοναδικά και προσωπικά μαζί του, σε μια ζώσα, υπαρκτή, θεανδρική υπόσταση.
Ακόμα από τη μια μεριά η Εκκλησία καλείται να περιφρονήσει τον κόσμο γιατί είναι πρόσκαιρος και να φροντίσει την ψυχή του κάθε ανθρώπου που είναι αθάνατη.
Έτσι υπάρχουν άνθρωποι που υποστηρίζουν την κοσμική αποστολή της Εκκλησίας και υπάρχουν και άλλοι που θέλουν την Εκκλησία να φροντίζει αποκλειστικά την προσωπική σωτηρία του κάθε ανθρώπου.
Τώρα, αν η ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας βρίσκεται στην κοινωνικότητα του με τους άλλους, «στο συνέρχεσθαι μετά πάντων», τότε η ολοκλήρωση τον κόσμον βρίσκεται στο να είναι δυνατή η ζωή στον κάθε άνθρωπο, στον οποίο ο θεός χάρισε αυτό τον κόσμο για να ζήσει.
Η πραγμάτωση της εναρμόνισης αυτών των σχέσεων, θεός, κόσμο, θεός, άνθρωπος, άνθρωπος κόσμος, που λογικά φαίνεται δύσκολη έως αδύνατη, στη λειτουργία της εκκλησίας βρίσκει την πληρότητά της.
Αυτό γίνεται γιατί στη λειτουργική σύναξη και σε πρώτη φάση, παραμερίζουμε το ενδιαφέρον όλων των δικών μας, των προσωπικών και ιδιωτικών υποθέσεων.
Κάτα κάποιο τρόπο διαλύουμε τον εαυτό μας. Πρόκειται για τη διάλυση κάθε ατομικού, εγωκεντρικού στοιχείου κάθε προσευχόμενου.
Π.χ. Υπέρ της Ειρήνης του σύμπαντος κόσμου, των ευσεβών και ορθόδοξων χριστιανών, του έθνους, του Στρατού, των διερχόμενων και των μονίμως κατοικούντων σ’ αυτό.
Φυσικά αυτή η λειτουργική προσευχή δεν αποκλείει το προσωπικό και το συγκεκριμένο.
Η προσευχή της Εκκλησίας συνεχίζει να εκτείνεται και να επεκτείνεται έως τις ιδιωτικές και προσωπικές μας ανάγκες όπως είναι οι τροφές μας, τα ταξίδια μας, η υγεία μας, η ειρηνική συνύπαρξή μας.
Από εδώ και πέρα καταλαβαίνουμε ότι μόνο αν ταυτίζουμε τη ζωή μας με τη ζωή όλων των άλλων στο λειτουργικό πλάτος της αγάπης του Χριστού, μπορούμε να περνούμε την αγάπη του Χριστού και να τη διοχετεύουμε προς κάθε ψυχή θλιβόμενη, προς κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη το έλεος και τη βοήθεια του Θεού.
Αυτή είναι η πρακτική, η ιερουργία της καταξίωσης της προσωπικότητας, ως μοναδικής και ανεπανάληπτης αξίας, χάρη της οποίας οφείλουν να λειτουργούν τα πάντα.
Η ίδια επίσης πρακτική και η ίδια ιερουργία για την καταξίωση της πανανθρώπινης κοινωνιας, χάρη της οποίας τα πρόσωπα οφείλουν να δίνουν και την ψυχή τους ακόμα αν χρειαστεί.
Το πρόσωπο ως λειτουργική οντότητα δε χάνει ποτέ την ιδιαιτερότητα και τη μοναδικότητά του.
Όμως όσον το κάθε πρόσωπο μετέχει και υπηρετεί τη λειτουργική πράξη, χωρίς να αλλοτριώνεται, υπηρετεί ταυτόχρονα ένα ενιαίο και συγκεκριμένο κοινωνικό σύνολο, μια κοινωνία προσώπων που όλα μαζί απαρτίζουν το σώμα της Εκκλησίας ή το σώμα του Χριστού.
Η εκκλησία έχει σώμα και κεφάλι το Χριστό και μέλη του σώματος τους πιστούς.
Όπως στο ανθρώπινο σώμα τα μέλη υπηρετούν το ένα το άλλο ισοτίμως και ισομέρως, τιμίως και δικαίως, το ίδιο και στο σώμα της εκκλησίας ζουν όλα τα μέλη αρμονικά υπηρετώντας το ένα το άλλο, ανάλογα που χρειάζεται κάθε στιγμή και πάντοτε πάντως όπως χρειάζεται.
Στο σώμα της εκκλησίας ή το σώμα του Χριστού, όπως και στο ανθρώπινο σώμα δεν υπάρχουν μέλη με υπερεξουσίες, προσωπάρχες.
Τα μέλη ως πρόσωπα διακρίνονται δε εξαγφανίζονται και δεν πνίγονται και δε μαζοποιούνται.
Και η κοινωνία των προσώπων «προσωπαρχών και η κοινωνία χωρίς πρόσωπα, όχι μόνο δεν υπηρετούν τον άνθρωπο, τον προσβάλλουν στην κύρια και κορυφαία έκφραση και γνωριμία του, στο πρόσωπο.
Φυσικά δε γίνεται λόγος για αναγκαστικό συμβιβασμό της ταυτότητας της Λειτουργίας της Εκκλησίας ως κοινωνίας αρμονικής και αγαπητικής συμβίωσης προσώπων.
Είναι ευθύνη της ίδιας της Εκκλησίας τόσο η διασφάλιση της ωραιότητας του προσώπου ως εκείνα του Θεού και Δημιουργού, που έχει μέλλον το «καθ’ ομοίωσιν», όσον και η συγκρότηση της κοινωνίας των προσώπων «εν ειρήνη και ομόνοια» καθόσον ο άνθρωπος είναι «ον κοινωνικόν» κατά Αριστοτέλην, και είναι επίσης απόλυτο δικαίωμά του να ζει μαζί με όλα τα άλλα όμοια μ’ αυτόν πρόσωπα. Έχουμε εμπειρίες λίγο πολύ όλοι μας τόσο από την απρόσωπη, μαζική, μαζικοποιημένη κοινωνία όσο και από την ελεύθερη τάχα κοινωνία των προσωπαρχών και των τυράνων.
Πρόκειται για καταστάσεις, που μπορεί να υπηρετούν κάποιους στόχους αλλά σαφώς και πρόκειται για εντελώς ξετσίπωτη προσβολή της ανθρώπινης προσωπικότητας, για «παρά φύσιν» πορεία και ζωή, (ματωμένη ζωή).
Η εκκλησία μας ανοίγει τη λεωφόρο του «κατά φύσιν» για τους πιστούς της, με όραμα το «υπέρ φύσιν», το ουράνιο, το θεϊκό, την κοινωνία των αγαπημένων προσώπων, την κοινωνία των αγίων.
Το κάλεσμα είναι γενικό και καθολικό, πάνω από έθνη και λαούς.
«Όσοι κατηχούμενοι προέλθετε».