Πιο κοντά από ποτέ φαίνεται να είναι το τέλος της επιδημίας του AIDS, μετά από μια μελέτη ορόσημο, η οποία διαπίστωσε ότι οι άνδρες των οποίων η λοίμωξη από τον ιό HIV καταστέλλεται πλήρως από αντιρετροϊκά φάρμακα, δεν είχαν καμία πιθανότητα να μολύνουν τον σύντροφό τους. Η επιτυχία του φαρμάκου σημαίνει ότι εάν όλοι οι ασθενείς με τον ιό HIV υποβληθούν σε πλήρη θεραπεία, δεν θα υπάρξουν περαιτέρω λοιμώξεις, καθώς θα εμποδιστεί πλήρως η μετάδοση του ιού από τον έναν ασθενή στον άλλον.
Μεταξύ σχεδόν 1.000 ζευγαριών ομοφυλόφιλων ανδρών σε όλη την Ευρώπη, όπου ο ένας σύντροφος με HIV έλαβε θεραπεία για την καταστολή του ιού, δεν υπήρξαν περιπτώσεις μετάδοσης της λοίμωξης στον σύντροφο του κατά τη διάρκεια του σεξ χωρίς προφυλάξεις. Παρόλο που 15 άντρες είχαν μολυνθεί από τον ιό HIV κατά τη διάρκεια της οκταετούς μελέτης, οι δοκιμές DNA έδειξαν ότι ήταν μέσω σεξουαλικής επαφής με κάποιον άλλο που δεν είχε υποβληθεί σε θεραπεία, κι όχι από τον σύντροφο τους.
«Πρόκειται για ένα εκπληκτικό νέο. Αυτή η έρευνα βάζει τέλος στις αμφιβολίες για την εξάλειψη του AIDS», δήλωσε η καθηγήτρια Alison Rodgers από το University College του Λονδίνου, η οποία ήταν μία από τους επικεφαλής της μελέτης, που δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό The Lancet. Προηγούμενες μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η ίδια θεραπεία προστατεύει και τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια, όπου ο ένας σύντροφος έχει AIDS.
«Τα ευρήματα αυτά παρέχουν πολύ σημαντικά στοιχεία για τους ομοφυλόφιλους άνδρες, αφού δείχνουν ότι ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού HIV με κατασταλτική ART (αντιρετροϊκή θεραπεία) είναι μηδενική. Τα ευρήματά μας υποστηρίζουν το μήνυμα της διεθνούς εκστρατείας U = U, ότι δηλαδή το μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο καθιστά τον ιό HIV μη μεταδιδόμενο. Αυτό το ισχυρό μήνυμα μπορεί να βοηθήσει στην παύση της πανδημίας του AIDS με την πρόληψη της μετάδοσης του HIV και την αντιμετώπιση του στίγματος και των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν πολλοί ασθενείς», πρόσθεσε η ίδια.
Παράλληλα, υπογράμμισε ότι «οι προσπάθειες πρέπει πλέον να επικεντρωθούν στην ευρύτερη διάδοση αυτού του ισχυρού μηνύματος και στην εξασφάλιση ότι όλοι οι θετικοί στον ιό HIV θα έχουν πρόσβαση σε εξετάσεις, αποτελεσματική θεραπεία, υποστήριξη και και πρόσβαση στην ιατρική φροντίδα για τη διατήρηση ενός μη ανιχνεύσιμου ιικού φορτίου».
Αξίζει να σημειωθεί, ότι το 2017 υπήρχαν σχεδόν 40 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως που ζούσαν με τον ιό HIV, εκ των οποίων 21,7 εκατομμύρια είχαν λάβει αντιρετροϊκή θεραπεία.
Από τη μεριά του ο Myron S Cohen του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας και Λοιμωδών Ασθενειών του UNC στο Chapel Hill στη Βόρεια Καρολίνα δήλωσε σε σχόλιο στο Lancet σχετικά με τη μελέτη, ότι πρέπει να ωθήσει τον κόσμο προς τα εμπρός σε μια στρατηγική για την εξέταση και θεραπεία όλων όσων έχουν HIV. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι «δεν είναι πάντα εύκολο για τους ανθρώπους να ελεγχθούν για HIV, ή να βρουν πρόσβαση για θεραπεία. Αντίθετα εξαιτίας του φόβου, της κοινωνικής στιγματοποίησης και της ομοφοβίας η θεραπεία του ιού τίθεται σε κίνδυνο». «Η διάγνωση της μόλυνσης από τον ιό HIV είναι δύσκολη στα πρώτα στάδια της μόλυνσης όταν η μετάδοση είναι πολύ αποτελεσματική και αυτό θέτει επίσης σε κίνδυνο τη θεραπεία ως στρατηγική πρόληψης», πρόσθεσε.
Σύμφωνα με τον Guardian, τα τελευταία ευρήματα ενισχύουν τη σημασία του ρόλου όσων κάνουν συχνά εξετάσεις για HIV, τα οποία θα μπορούσαν τελικά να σταματήσουν τη μετάδοση του ιού εντελώς στο μέλλον. Οι νέες διαγνώσεις έχουν μειωθεί σημαντικά από το 2005, ενώ τα στοιχεία από το 2017 δείχνουν πτώση κατά 17% το 2016 και κατά 28% σε σύγκριση με το 2015.
Η καθυστερημένη διάγνωση εξακολουθεί να αποτελεί μείζονα πρόκληση, καθώς αντιπροσωπεύει περίπου το 43% των νέων διαγνώσεων HIV. Αυτό επηρεάζει δυσανάλογα ορισμένες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των ετεροφυλόφιλων ανδρών της Αφρικής και των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω.
«Αν δεν σταματήσει η καθυστερημένη διάγνωση, θα υπάρχουν πάντα άτομα που δεν γνωρίζουν την κατάστασή τους για τον ιό HIV και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στη θεραπεία», δήλωσε ο Gold. Ωστόσο, πρόσθεσε ότι οι κυβερνητικές περικοπές σε ειδικευμένες υπηρεσίες υγείας θα καθιστούσαν πιο δύσκολη την επίτευξη ενός στόχου εξάλειψης της μετάδοσης μέχρι το 2030.
Ο Jens Lundgren, καθηγητής μολυσματικών ασθενειών στο Rigshospitalet του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης και ο επικεφαλής της μελέτης δήλωσε: «Έχουμε πλέον επιστημονικά στοιχεία για το πώς η θεραπεία αποτρέπει αποτελεσματικά την περαιτέρω σεξουαλική μετάδοση του ιού HIV».
Αλλά και ο Michael Brady, ιατρός και διευθυντής στο Terrence Higgins Trust, ανέφερε ότι με τα αποτελέσματα της μελέτης μπορούμε να πούμε χωρίς αμφιβολία ότι τα άτομα που ζουν με HIV και βρίσκονται σε αποτελεσματική θεραπεία δεν μπορούν να μεταδώσουν τον ιό στους συντρόφους τους μέσω της σεξουαλικής επαφής. Αυτό έχει απίστευτο αντίκτυπο στη ζωή των ανθρώπων που ζουν με τον ιό και είναι ένα ισχυρό μήνυμα για την αντιμετώπιση του στίγματος που σχετίζεται με το HIV.
Την ίδια στιγμή οι επιστήμονες εξέφρασαν την αισιοδοξία τους για τη μελλοντική θεραπεία του AIDS, καθώς τα αντιρετροϊκά φάρμακα έχουν καταστεί πιο αποτελεσματικά, αξιόπιστα, ανθεκτικά και πολύ λιγότερο δαπανηρά.
Η περίπτωση του Alex Sparrowhawk
Ο Alex Sparrowhawk, που είναι σήμερα 34 ετών, ζει με τον HIV για σχεδόν 10 χρόνια. Όταν διαγνώστηκε τον Νοέμβριο του 2009, είχε δύο μεγάλες ανησυχίες: πώς το γεγονός ότι ήταν θετικός στον ιό θα επηρέαζε την δουλειά του και τι θα σήμαινε αυτό για τις μελλοντικές του σχέσεις. «Ήμουν μόνος εκείνη τη στιγμή. Μου ήταν εξαιρετικά δύσκολο να μιλήσω για αυτό το θέμα με τους ανθρώπους εκείνη την περίοδο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Alex άρχισε αμέσως την αντιρετροϊκή θεραπεία, παίρνοντας αρχικά τέσσερα χάπια ημερησίως. Η δοσολογία μειώθηκε σε ένα χάπι μόλις το ιικό φορτίο του κατέληγε σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα αρκετούς μήνες αργότερα. Τα τελευταία αποτελέσματα μάλιστα επιβεβαιώνουν ότι τα τελευταία εννέα χρόνια δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε κανέναν.
Ωστόσο, ο Sparrowhawk πέρασε έξι χρόνια σε μια σχέση και είπε ότι η πιθανότητα – ακόμα και μικρή – να μεταδώσει τον ιό στον σύντροφό του πάντα τον ανησυχούσε. «Μου έλεγαν πως ήταν απίθανο ή ότι ήταν δυνατόν μόνο κάτω από ορισμένες συνθήκες, αλλά δεν γίνεται να μην σε απασχολεί το θέμα. Τώρα μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει μηδενικός κίνδυνος, πράγμα πολύ σημαντικό. Νιώθω σαν να μου έφυγε ένα τεράστιο βάρος», πρόσθεσε.
Ο Alex ελπίζει ότι τα ευρήματα θα συμβάλουν στην αλλαγή της δημόσιας στάσης σχετικά με τον ιό HIV. «Το στίγμα οδηγείται από το φόβο για τον HIV. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι μπορούν να το κολλήσουν από το φιλί και την απλή επαφή. Εάν περισσότεροι γνώριζαν για αυτή τη μελέτη, αυτό θα άλλαζε τα πάντα», κατέληξε ο Sparrowhawk.