Εδώ και 14 χρόνια το χωριό Σφεντύλι πλημμυρίζει σιγά-σιγά και χάνεται κάτω από το νερό, λόγω του φράγματος Αποσελέμη που κατασκευάστηκε στην περιοχή. Το Σφεντύλι βρίσκεται στο 37ο χιλιόμετρο της οδού Ηρακλείου-Λασιθίου και η παλαιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη του οικισμού χρονολογείται στο 1577.
To χωριό βρέθηκε μέσα στον ταμιευτήρα νερού του φράγματος Αποσελέμη και τα πρώτα σπίτια που βρίσκονται χαμηλότερα ήδη έχουν αρχίσει να βυθίζονται στην λίμνη.
Αν και οι κάτοικοι του νησιού, εδώ και παρά πολλά χρόνια, έχουν αποζημιωθεί από το κράτος για τις περιουσίες τους, που θα χαθούν κάτω από το νερό, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι η πολιτεία έπρεπε να μεριμνήσει και για την μετεγκατάσταση του οικισμού σε άλλη περιοχή, πράγμα το οποίο δεν έχει γίνει ακόμα, γι αυτό και αρνούνται να φύγουν από τα σπίτια τους.
Το παρακάτω βίντεο ωστόσο, αποτελεί μια εντυπωσιακή καταγραφή του χωριού από αέρος
[youtube id=”inol1neo4ts” width=”620″ height=”360″]
Η ιστορία του χωριού
Ο μικρός οικισμός Σφεντύλι βρίσκεται στο 37ο χιλιόμετρο της οδού Ηρακλείου-Λασιθίου και η αρχαιότερη μαρτυρία για την ύπαρξη του οικισμού χρονολογείται στο 1577, στον κατάλογο του Fr. Barozzi. Στην πρώτη τουρκική απογραφή (1671) ο οικισμός (Isfendil) έχει 9 φορολογούμενες χριστιανικές οικογένειες.
Στην απογραφή του 1881 ανήκε στο Δήμο Μοχού, το 1900 αναγράφεται στο Δήμο Λαγκάδας και από το 1920 στον αγροτικό Δήμο Ποταμιών, και στην κοινότητα Ποταμιών από το 1928.
Η ονομασία του οικισμού είναι ανθρωπωνυμική. Το οικογενειακό όνομα Σφενδήλος μαρτυρείται στην Κρήτη και ασφαλώς o πρώτος οικιστής του θα είχε αυτό το όνομα. Στα χρόνια της Βενετοκρατίας ήταν φέουδο της λατινικής επισκοπής Χερρονήσου ήδη από το 1248.
Κατά την πολιορκία του Χάνδακα ο εφημέριος της μονής παπα-Νικολός Μαγκαφούρης απέκτησε την εύνοια του Τούρκου πασά και όχι μόνο εξασφάλισε την ακεραιότητα των κτημάτων της μονής, αλλά και οικειοποιήθηκε άλλα κτήματα ιδιωτών. Οι απόγονοι του Μαγκαφούρη διαδέχονταν ο ένας τον άλλο στη διοίκηση της Μονής. Ο τελευταίος παπα- Μιχάλης Μαγκαφουράκης δεν απέκτησε κληρονόμους και δώρισε τη μονή στον Άγιο Τάφο. Τα επόμενα χρόνια η μονή διαλύθηκε και τα πλούσια κτήματά της διανεμήθηκαν στους κατοίκους του χωριού.
Δείτε εδώ καλλιτεχνικές φωτογραφίες του Πολυχρόνη Νικηφοράκη από το χωριό όπως είναι σήμερα
