Το τρίτο μνημόνιο σημαίνει διάσπαση για τον ΣΥΡΙΖΑ που αλλάζει δομικά έξι περίπου μήνες μετά την ανάληψη της ευθύνης της διακυβέρνησης. Το ψυχολογικό όριο των 120 βουλευτών “έσπασε” και η απόφαση του Μεγάρου Μαξίμου είναι να ζητηθεί ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση μετά την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με τους εταίρους και την εκταμίευση της πρώτης δόσης του νέου προγράμματος στις 20 Αυγούστου. Μπορεί να υποθέσει κανείς ότι η διαδικασία της ψήφου εμπιστοσύνης θα φέρει διαφορετικό αποτέλεσμα σε σχέση με την ψηφοφορία για το τρίτο μνημόνιο αλλά ισχυρή είναι η εντύπωση ότι η κλωστή έσπασε.
Οι εκλογές τον Σεπτέμβριο θεωρούνται πλέον εξαιρετικά πιθανές, αφού άλλωστε ο πρωθυπουργός άφησε ανοιχτό αυτό το ενδεχόμενο απαντώντας στον πρόεδρο της ΝΔ Ευ. Μεϊμαράκη από το βήμα της Βουλής.
Το τρίτο μνημόνιο, εφόσον εφαρμοστεί, θα φέρει κοινωνικές εντάσεις λόγω των συγκρούσεων με πλήθος επαγγελματικών ομάδων (από αγρότες μέχρι μηχανικούς και από βυτιοφορείς μέχρι συμβολαιογράφους).
Σε κάθε περίπτωση, οι κάλπες είναι το πιο ρεαλιστικό ενδεχόμενο ακριβώς επειδή το φθινόπωρο που έρχεται θα είναι τόσο θερμό ώστε πολύ δύσκολα θα άντεχε πολιτικά μια κυβέρνηση μειοψηφίας υποστηριζόμενη από μια αδύναμη και ανταγωνιστική αντιπολίτευση.
Στο Μέγαρο Μαξίμου δεν θέλουν να δημιουργείται εντύπωση πολιτικής αβεβαιότητας προκειμένου να αποφευχθούν τρικλοποδιές από τον Β. Σόιμπλε και τα άλλα γεράκια της ευρωζώνης. Γνωρίζουν ότι η σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup θα είναι δύσκολη και ότι θα επανέλθει η πρόταση για δάνειο-γέφυρα με επιχείρημα ότι η δυνατότητα εφαρμογής της συμφωνίας είναι αμφίβολη. Η ελληνική πλευρά επιδιώκει την εκταμίευση μιας δόσης 25 δισ ευρώ που θ α επιτρέψει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την κάλυψη των εξωτερικών δανειακών υποχρεώσεων και την εξόφληση προμηθευτών του Δημοσίου για να θερμανθεί η πραγματική οικονομία και να κινηθεί η αγορά. Αντί γι αυτό, στις Βρυξέλλες συζητείται δόση 6 δισ ευρώ, κάτι που ο ΥΠΟΙΚ Ευ. Τσακαλώτος θα προσπαθήσει να ανατρέψει κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup.
Το βασικό σενάριο
Στα επιτελεία των πολιτικών αρχηγών η συζήτηση που κυριαρχούσε πριν την ψηφοφορία και προφανώς θα ζωηρέψει αμέσως μετά αφορά το ενδεχόμενο εκλογών, ακόμη και στις 13 Σεπτεμβρίου. Τα επιχειρήματα υπέρ μια τέτοιας εξέλιξης είναι πολλά παρόλο που επισήμως δεν διατυπώνονται από πηγές του Μεγάρου Μαξίμου. Ειδικότερα:
-Αν γίνουν εκλογές το φθινόπωρο δεν θα προλάβει να οργανωθεί καλά το κόμμα Λαφαζάνη και θα περιοριστεί η απήχησή του, αν μάλιστα δεν έχουν αρχίσει να πληρώνονται φόροι.
-Οσο πιο νωρίς γίνουν εκλογές τόσο λιγότερα μέτωπα θα έχουν ανοίξει με συντεχνίες, τόσο λιγότερα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής θα έχουν εφαρμοστεί -επομένως τόσο μικρότερο θα είναι το πολιτικό κόστος.
-Θα δοθεί η δυνατότητα αλλαγής της κυβέρνησης ώστε να στελεχωθεί με πρόσωπα που μπορούν να υλοποιήσουν τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο νέο μνημόνιο.
-Θα ανανεωθεί η εντολή στον ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει ένα εντελώς διαφορετικό πρόγραμμα από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης με το οποίο εξελέγη στις 25/1.
-Η δημοτικότητα του Α.Τσίπρα είναι εξαιρετικά υψηλή και αυτό δημιουργεί τη βεβαιότητα της πολιτικής κυριαρχίας του, χωρίς να είναι βέβαιο ότι στην πορεία του χρόνου και της εφαρμογής του μνημονίου δεν θα υποστεί φθορά.
-Η αντιπολίτευση είναι εξαιρετικά αδύναμη και για το λόγο αυτό δεν θέλουν εκλογές σε ΝΔ, Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ. Η προσφυγή στις κάλπες θα επιδεινώνει τα προβλήματά τους ελευθερώνοντας χώρο για τον ΣΥΡΙΖΑ.
-Ο κόμπος σχετικά με την προεδρία της βουλής έχει γίνει γόρδιος δεσμός. Ο Αλέξης Τσίπρας και η Ζωή Κωνσταντοπούλου βρίσκονται πλέον απέναντι και ένας καθαρός τρόπος για να λυθεί το πρόβλημα είναι μέσω κάλπης. “Με στενοχωρεί η επιλογή του κ. Τσίπρα να γίνει ένας από τους πρωθυπουργούς των μνημονίων” είπε μεταξύ άλλων στην ομιλία της η ΠτΒ.
Δυο κόσμοι
Οσα ειπώθηκαν στη Βουλή πριν από την ψηφοφορία ήταν πολύ ενδεικτικά της εσωκομματικής ρήξης στον ΣΥΡΙΖΑ που δεν είναι αναστρέψιμη. Ηταν πολύ σκληρές οι καταγγελίες των αντιμνημονιακών σε βάρος της κυβέρνησης (“λυπάμαι και ντρέπομαι για την κυβέρνηση” είπε ο Π. Λαφαζάνης) και ακούστηκαν βαριές εκφράσεις (“έκτρωμα” χαρακτήρισε το μνημόνιο η Ζ. Κωνσταντοπούλου) με τις οποίες επιβεβαιώθηκε ότι δεν υπάρχει πλέον επιστροφή.
Αν γίνουν εκλογές τον Σεπτέμβριο το έκτακτο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ θα ματαιωθεί και απλώς θα εκκαθαριστούν οι λίστες ώστε να φύγουν όσοι βουλευτές καταψήφισαν το μνημόνιο. Αν γίνουν εκλογές τον Νοέμβριο και πάλι τα γεγονότα θα τρέξουν γρήγορα γιατί η Αριστερή Πλατφόρμα δεν σκοπεύει να πάρει μέρος σε ένα συνέδριο στο οποίο θα υποστεί δεινή ήττα, επομένως θα κινηθεί νωρίτερα. Τα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ θα ανανεωθούν με την ένταξη νέων προσώπων, άλλα που βρίσκονται ήδη εντός συστήματος (λχ Γ. Κατρούγκαλος, Γ. Πανούσης) και άλλα εκτός κομματικών τειχών (λχ Μ. Μπόλαρης).
Για το Μέγαρο Μαξίμου το κόμμα Λαφαζάνη είναι το κόμμα της δραχμής και οι βουλευτές που θα προσχωρήσουν εκεί θα αντιμετωπιστούν ως υποστηρικτές της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα. Η σύγκρουση, όπως ήδη προκύπτει, θα είναι ανελέητη και για το λόγο αυτό δεν μπορεί να κρατηθεί για πολύ η αναγκαστική συνύπαρξη μέσα στο ίδιο κόμμα.
Ενα θέμα είναι το blame game σχετικά με τον καταλογισμό της ευθύνης για τη διάσπαση, άλλο θέμα είναι το αναπόφευκτο τέλος της συμπόρευσης δυο ομάδων που πλέον είναι ξένες μεταξύ τους.
Οι ζημιές των άλλων
Η απειλή της διαγραφής έπιασε στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ παρόλο που στη συνεδρίαση που έγινε το πρωί της Πέμπτης ήταν αρκετοί οι βουλευτές που τάχθηκαν υπέρ της αποχής. Βορίδης και Γεωργιάδης πρωταγωνίστησαν ενώ καταγράφτηκαν και οι ενστάσεις σαμαρικών βουλευτών. Η γκρίνια αφορούσε την προοπτική εκλογών και τι θα σημαίνουν για το κόμμα τους που θα έχει υποστεί το πολιτικό κόστος από την υπερψήφιση του νέου μνημονίου το οποίο αποτελεί προϊόν μιας διαπραγμάτευσης στην οποία δεν συμμετείχαν. Και η Φώφη Γεννηματά κατάφερε να ελέγξει την κατάσταση στο ΠΑΣΟΚ, παρόλο που ο προκάτοχός της στην ηγεσία Ευ. Βενιζέλος έκανε ό,τι μπορούσε για να φτιάξει κλίμα υπέρ της αποχής. Το Ποτάμι αντιμετώπισε το πρώτο του πρόβλημα συνοχής, με τον Γρ. Ψαριανό να στέλνει επιστολική ψήφο με ΝΑΙ από τον τόπο παραθερισμού του, έχοντας αναδιπλωθεί από την απόφασή του για σκέτη αποχή από τη στιγμή που του έγινε γνωστό ότι θα τεθεί εκτός ΚΟ. Παρόλο που γλίτωσε τη διαγραφή δεν θεωρείται πιθανό ότι στις επόμενες εκλογές θα δει το όνομά του στις λίστες του Ποταμιού.