Έκπληκτοι έχουν μείνει οι επιστήμονες από τη δυνατότητα των ειδών στο Τσερνόμπιλ να προσαρμόζονται στον ραδιενεργό σκουπιδότοπο που έμεινε μετά το τραγικό δυστύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο. Τα επίπεδα της ραδιενέργειας παραμένουν πολύ υψηλά 38 χρόνια μετά την τραγωδία, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ζωή και μάλιστα σε ένα δυστοπικό περιβάλλον.
Στην αποκλεισμένη περιοχή ζουν σήμερα λύκοι που έχουν αναπτύξει ανθεκτικότητα στον καρκίνο, αλλά και νέα είδη ζώων, όπως μαύροι βάτραχοι.
Το δυστύχημα που κόστισε την ζωή 31 ανθρώπων και τον εκτοπισμό 350.000, υποχρέωσε τον σοβιετικό στρατό να δημιουργήσει μια απαγορευμένη ζώνη 30 χιλιομέτρων γύρω από το πυρηνικό εργοστάσιο. Είναι η λεγόμενη «Απαγορευμένη Ζώνη του Τσερνόμπιλ» όπου δεν ζουν άνθρωποι, αλλά αγέλες ζώων που προσαρμόστηκαν σε αυτό το περιβάλλον.
Η περιοχή έχει μετατραπεί σε καταφύγιο της άγριας ζωής, καθώς ζουν διάφορα ζώα, όπως λίγκες, βίσωνες, λύκοι, άλογα και ελάφια. Οι ερευνητές παρατήρησαν μία έκρηξη του πληθυσμού ζώων όπως οι κάπροι, τα ζαρκάδια και οι άλκες από το 1987 μέχρι το 1996, ενώ στη δεκαετία του 1990 έφτασε να είναι πονοκέφαλος για τους αγρότες της ευρύτερης περιοχής οι αγέλες λύκων. Τα υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας επηρέασαν την πανίδα με διάφορους τρόπους, αλλά δεν οδήγησαν στην εξαφάνισή τους.
Λύκοι ανθεκτικοί στον καρκίνο
Για παράδειγμα, οι λύκοι που ζουν στο Τσερνόμπιλ φαίνεται πως ανέπτυξαν κάποιο μηχανισμό αντίστασης στον καρκίνο παρά την έκθεσή τους στην ακτινοβολία για γενιές.
Η Δρ. Κάρα Λαβ, ειδικός στην τοξικολογία στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον άρχισε να μελετά τους λύκους μετά το 2014, τοποθετώντας κολάρα στα ζώα και λαμβάνοντας δείγματα αίματος. Διαπιστώθηκε ότι οι λύκοι εκτίθεντο σε πάνω από 11,28 χιλιοστόγραμμα ακτινοβολίας κάθε μέρα. Δηλαδή ποσοστό έξι φορές μεγαλύτερο από εκείνο που θεωρείται ασφαλές για τον άνθρωπο.
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των λύκων άλλαξε με τρόπο ανάλογο με εκείνο των καρκινοπαθών που υποβάλλονται σε ακτινοθεραπείες. Εντοπίστηκαν μάλιστα μεταλλάξεις σε γονίδια που συνδέονται με τον καρκίνο, γεγονός που οδηγείς το συμπέρασμα ότι οι λύκοι έχουν γίνει ανθεκτικοί στον καρκίνο.
Μαύροι βάτραχοι
Οι ερευνητές εντόπισαν επίσης ένα νέο είδος βατράχου, που είναι σχεδόν μαύρο. Πιστεύουν ότι είναι παράδειγμα «ταχείας εξέλιξης» ενός είδους. Όπως γράφουν οι επιστήμονες σε έκθεση στο περιοδικό Evolutionary Applications, οι βάτραχοι με σκούρο δέρμα, δηλαδή με περισσότερη μελανίνη, είναι πιθανό να επέζησαν από την καταστροφή. Και έτσι σήμερα οι βάτραχοι στο Τσερνόμπιλ είναι μαύροι.
«Πιστεύουμε ότι ο πιθανότερος λόγος για τον οποίον οι βάτραχοι στην Απαγορευμένη Ζώνη του Τσερνόμπιλ αλλάζουν χρώμα είναι επειδή τα πολύ υψηλά επίπεδα ραδιενέργειας όταν έγινε το δυστύχημα, ωφέλησαν τους βατράχους που είχαν πιο σκούρο δέρμα», δήλωσε στο LiveScience ένας από τους ερευνητές, ο Πάμπλο Μπουράκο.
Αυτή η «ταχεία εξέλιξη» του είδους έγινε αμέσως μετά το δυστύχημα, όταν ακόμα τα επίπεδα ραδιενέργειας βρίσκονταν στο υψηλότερο επίπεδο, καθώς είναι γνωστό ότι η μελανίνη προσφέρει κάποια προστασία από την ακτινοβολία.
Νέο είδος σκύλου
Στην απαγορευμένη ζώνη ζουν επίσης χιλιάδες άγρια σκυλιά, που είναι οι απόγονοι των κατοικίδιων σκυλιών που άφησαν πίσω τους οι κάτοικοι του Τσερνόμπιλ, όταν υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν εσπευσμένα τα σπίτια τους.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances αναφέρει ότι τα σκυλιά του Τσερνόμπιλ είναι «γενετικά διακριτά» από τον κοινό σκύλο. Εξετάζοντας το DNA αυτών των ζώων διαπιστώθηκε επίσης ότι υπάρχουν δύο ομάδες – η μία ζει γύρω από το πυρηνικό εργοστάσιο και η άλλη μέσα στην πόλη. Οι δύο αυτές ομάδες δεν έχουν αναμειχθεί.
Πάντως, οι επιστήμονες δεν έχουν φτάσει ακόμα σε συμπεράσματα ως προς τα ποσοστά της ραδιενέργειας που επενεργούν ώστε να επέλθουν γενετικές διαφοροποιήσεις στην πανίδα.