Μια συγκινητική καταγραφή της καθημερινής προσφοράς στα Συσσίτια και το Κοινωνικό Οδοντιατρείο Χανίων, από τους μαθητές του 2ου ΓΕΛ Χανίων με την υποστήριξη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων

Στην καρδιά της παλιάς πόλης των Χανίων, εκεί όπου η φτώχεια και η κοινωνική περιθωριοποίηση δίνουν καθημερινά το παρών, μια ομάδα μαθητών του 2ου Γενικού Λυκείου Χανίων σήκωσε την κάμερα και γύρισε το βλέμμα της εκεί όπου συνήθως κανείς δεν κοιτά. Το ντοκιμαντέρ «Χέρια που σκορπίζουν φως», που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων, καταγράφει τη δράση των Συσσιτίων Σπλάντζιας και του Κοινωνικού Οδοντιατρείου, φέρνοντας στο προσκήνιο ιστορίες ανθρώπων που προσφέρουν και ανθρώπων που λαμβάνουν — χωρίς όρους.

Με απλότητα, καθαρό βλέμμα και ειλικρίνεια, οι μαθητές συνομίλησαν με εθελοντές και ωφελούμενους, κατέγραψαν σκηνές από τη διανομή φαγητού, τις θεραπευτικές πράξεις στο οδοντιατρείο, αλλά και στιγμές συγκίνησης, αξιοπρέπειας και ελπίδας.

«Το φαγητό είναι φασολάδα – επειδή κάνει κρύο»

Η ταινία ξεκινά με τον απλό καθημερινό χαιρετισμό: «Καλημέρα παιδιά, καλώς ορίσατε». Στην κουζίνα των Συσσιτίων, οι εθελοντές ετοιμάζουν το φαγητό της ημέρας — φασολάδα, φέτα και ψωμί, γιατί κάνει κρύο. Στο χώρο κυριαρχεί μια ζεστή ατμόσφαιρα, όχι μόνο από τις κατσαρόλες αλλά από τις σχέσεις που έχουν χτιστεί ανάμεσα σε αυτούς που δίνουν και σε αυτούς που χρειάζονται.

Η ιστορία των Συσσιτίων, όπως αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ, ξεκινά από το 1962–63. Όπως λέει ένας εκ των πρωτεργατών:

«Είμαστε από τις αρχαιότερες δομές στα Χανιά. Παρέχουμε καθημερινά φαγητό — κάποιες μέρες 150 μερίδες, άλλες φορές παραπάνω. Όταν τελειώσει το φαγητό, δίνουμε κονσέρβες, ό,τι υπάρχει».

Η σύνθεση των σιτιζόμενων έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια. Πριν την πανδημία, η πλειονότητα ήταν μετανάστες. Σήμερα, οι περισσότεροι είναι Έλληνες. Παρά την αλλαγή, το πνεύμα παραμένει το ίδιο: «Σε όποιον μας ζητήσει, προσφέρουμε».

«Μαγειρεύαμε στα σπίτια μας και φέρναμε το φαγητό εδώ»

Η περίοδος της καραντίνας και η εθελοντική αυταπάρνηση

Κατά την περίοδο της καραντίνας, οι ανάγκες εκτινάχθηκαν. Η δυνατότητα σίτισης επί τόπου περιορίστηκε, αλλά οι εθελοντές δεν σταμάτησαν.

«Προσφέραμε καθημερινά 250–280 μερίδες φαγητού. Δεν γινόταν να μαγειρεύουμε στον χώρο, οπότε οι άνθρωποι του διοικητικού συμβουλίου μαγείρευαν στα σπίτια τους και έφερναν το φαγητό για διανομή».

Το πρόγραμμα συνεχίζεται με αυταπάρνηση. Ουρές σχηματίζονται από τα στενά της Σπλάντζιας. Για μετανάστες, για ηλικιωμένους, για ανθρώπους που βρέθηκαν σε απόγνωση.

Όπως δηλώνει μία εκ των εργαζομένων:

«Παλιά έπαιρνα φαγητό από εδώ. Μετά με πρότειναν να βοηθήσω. Το ωράριο είναι από τις 7 μέχρι τις 11, αλλά όταν υπάρχει ανάγκη, μένουμε παραπάνω. Δεν υπάρχει ρολόι όταν πρόκειται για προσφορά».

Το Κοινωνικό Οδοντιατρείο: «Για εμάς, είναι θαύμα»

Πάνω από τα Συσσίτια, λειτουργεί το Κοινωνικό Οδοντιατρείο Σπλάντζιας. Εκεί, εθελοντές οδοντίατροι παρέχουν φροντίδα σε άπορους και ανασφάλιστους. Ο εξοπλισμός είναι σύγχρονος. Το προσωπικό, 8 εθελοντές οδοντίατροι. Το ωράριο: Δευτέρα έως Παρασκευή, 18:00–21:00.

«Είναι κόσμος που πονάει και δεν έχει πού να πάει. Ερχόμαστε γιατί θέλουμε να βοηθήσουμε. Όλοι μας βλέπουμε αρκετό κόσμο καθημερινά», λέει μία από τις οδοντιάτρους.

Η σύλληψη της ιδέας ανήκε στη μακαριστή Χριστίνα Γομπάκη, οδοντίατρο με καρκίνο, που θέλησε να προσφέρει με όποιο τρόπο μπορούσε. Τα μηχανήματα του ιατρείου ήταν δικά της. Στη συνέχεια, πλαισιώθηκε από τον παθολόγο Κωστή Νικηφοράκη και άλλους γιατρούς.

Μια ιστορία που ξεχωρίζει στο ντοκιμαντέρ αφορά μια ηλικιωμένη γυναίκα:

«Δεν είχε φάει τρεις μήνες. Είχε τέσσερις γάζες κάτω από τη μασέλα. Χρειαζόταν υλικό 180 ευρώ για επισκευή. Ο κύριος Τραχαλάκης προσφέρθηκε να το αγοράσει και την ταΐσαμε. Ήταν η μεγαλύτερη χαρά που έχω πάρει», αφηγείται με συγκίνηση ένας εκ των γιατρών.

Η κοινωνική ευαισθησία ως εκπαιδευτικό βίωμα

Το ντοκιμαντέρ «Χέρια που σκορπίζουν φως» δεν είναι απλώς ένα μαθητικό έργο. Είναι μια σπάνια πράξη δημοσιογραφικής και κοινωνικής παρατήρησης. Μέσα από τα λόγια και τις εικόνες, αναδεικνύει τον ρόλο που μπορούν να παίξουν οι μαθητές στη διαμόρφωση μιας πιο αλληλέγγυας κοινωνίας. Το βλέμμα τους, καθαρό και ανθρώπινο, υπενθυμίζει ότι πίσω από τις στατιστικές της φτώχειας υπάρχουν πρόσωπα, ανάγκες και αξιοπρέπεια.

Και στην εποχή της αποξένωσης και του ατομισμού, είναι οι μικρές πράξεις που κάνουν τη διαφορά. Όπως είπε ένας εθελοντής:

«Όταν πέφτουμε, σηκωνόμαστε. Αυτό είναι κανόνας στη ζωή».

Δείτε το ντοκιμαντέρ: