Σφοδρές ενστάσεις για τις μεθοδεύσεις του Δήμου Χανίων σχετικά με τη διαμόρφωση του πρώην στρατοπέδου Μαρκοπούλου. Η Πρωτοβουλία Χανιωτών και ο Σύλλογος Κατοίκων της γειτονιάς του Αη Γιάννη καταγγέλλουν απόπειρα αλλοίωσης του χαρακτήρα του χώρου και διεκδικούν τη δημιουργία ενός αστικού άλσους χωρίς εμπορικές χρήσεις.

Μετά από δύο δεκαετίες διεκδικήσεων από ενεργούς πολίτες και συλλογικότητες, ο χώρος του πρώην στρατοπέδου Μαρκοπούλου πέρασε επιτέλους στα χέρια του Δήμου Χανίων. Όμως, η μορφή με την οποία αυτός ο χώρος άνοιξε —σταδιακά και με καθυστέρηση— στο κοινό, απέχει πολύ από το όραμα των κατοίκων για έναν ενιαίο δημόσιο χώρο πρασίνου.

Οι αποφάσεις της δημοτικής αρχής να λειτουργήσει υπαίθριο πάρκινγκ στο εσωτερικό του στρατοπέδου και να μεταφέρει εκεί τη λαϊκή αγορά της Δευτέρας, προκάλεσαν αίσθημα απογοήτευσης και υποψίες για υπονόμευση του αρχικού σχεδίου.

Συμμετοχικός σχεδιασμός ή προσχηματική διαβούλευση;

Η πρόσφατη έναρξη του λεγόμενου «συμμετοχικού σχεδιασμού» από πλευράς Δήμου χαρακτηρίζεται από τους κατοίκους ως επικοινωνιακή κίνηση που σκοπό έχει τη νομιμοποίηση ειλημμένων αποφάσεων. Όπως υποστηρίζουν, «οι κινήσεις με τη λειτουργία του πάρκινγκ και της λαϊκής δημιουργούν τετελεσμένα και οδηγούν σε έναν προσχηματικό συμμετοχικό σχεδιασμό».

Διαχωρίζοντας έντονα τη «διαβούλευση» από τον «συμμετοχικό σχεδιασμό», οι κάτοικοι εξηγούν ότι το δεύτερο απαιτεί ενεργή, διαρκή και ουσιαστική εμπλοκή των πολιτών σε όλα τα στάδια: από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι τη λήψη τελικών αποφάσεων και τη διαχείριση του έργου. Στον αντίποδα, καταγγέλλουν ότι ο Δήμος προσφέρει μόνο μια βιαστική «έρευνα αγοράς» μέσω ψηφιακού ερωτηματολογίου.

Το επίμαχο ερωτηματολόγιο και οι «υπονοούμενες» χρήσεις

Στο επίκεντρο των αντιδράσεων βρίσκεται το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο που δημοσίευσε ο Δήμος Χανίων. Όπως επισημαίνει η Πρωτοβουλία Χανιωτών για το Στρατόπεδο Μαρκοπούλου, πρόκειται για εργαλείο που «μεθοδεύει τη νομιμοποίηση πολλαπλών και ξένων προς το χαρακτήρα του πάρκου χρήσεων».

«Δεν μπορεί, για παράδειγμα, να τίθενται ερωτήματα για ύπαρξη εμπορικών χώρων εντός του πάρκου ή για δημιουργία σταθμού μετεπιβίβασης και ζώνης στάθμευσης», σημειώνουν χαρακτηριστικά, αναφερόμενοι σε συγκεκριμένα σημεία του ερωτηματολογίου (8.1 έως 8.3 και 1.10 έως 1.12).

Με σαφή ειρωνεία, κάνουν λόγο για τον «Δήμαρχο μάγο Χουντίνι» που φιλοδοξεί να συνδυάσει «το καλύτερο μητροπολιτικό πάρκο με το καλύτερο πάρκινγκ, την καλύτερη λαϊκή και το καλύτερο θέατρο».

Οι πολίτες επιμένουν: «Πάρκο πράσινου, χωρίς αποκλεισμούς και εμπορικές δραστηριότητες»

Παρά τις σοβαρές ενστάσεις, οι συλλογικότητες δηλώνουν την πρόθεσή τους να συμμετέχουν στα εργαστήρια διαλόγου. Όχι για να νομιμοποιήσουν μια προειλημμένη διαδικασία, αλλά για να ανοίξουν τη συζήτηση στην κοινωνία, αναδεικνύοντας την ανάγκη δημιουργίας ενός «μεγάλου αστικού πάρκου-άλσους».

«Θα παλέψουμε ώστε να μην περιοριστεί η συμμετοχή μας μόνο στο αρχικό στάδιο και να μην βρεθούμε σε ρόλο θεατή», αναφέρουν. Ζητούν ανοιχτή, συνεχή και ισότιμη διαδικασία με την εμπλοκή επιστημόνων — γεωπόνων, δασολόγων, περιβαλλοντολόγων — και τη θεσμική συμμετοχή των κατοίκων.

Βασική τους διεκδίκηση παραμένει: «ένα καταφύγιο ηρεμίας, χώρος συνάντησης, παιχνιδιού και έκφρασης, χωρίς εμπορικές δραστηριότητες, ανοιχτό σε όλους».

Τρία σαφή αιτήματα προς τη Δημοτική Αρχή

Η Πρωτοβουλία Χανιωτών για το Στρατόπεδο Μαρκοπούλου και ο Σύλλογος Κατοίκων Αη Γιάννη καταλήγουν σε τρεις συγκεκριμένες διεκδικήσεις:

1. Τη δημιουργία ενός πάρκου πρασίνου σε ολόκληρη την έκταση του πρώην στρατοπέδου, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της ΥΑ 133384/6587 ΦΕΚ 2828/23-12-15.

2. Την άμεση ανάκληση των αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου για τη λειτουργία προσωρινού χώρου στάθμευσης 230 οχημάτων και μεταφορά της λαϊκής αγοράς εντός του πάρκου.

3. Την ανεπιφύλακτη υιοθέτηση συμμετοχής των πολιτών σε όλα τα στάδια του σχεδιασμού: από τον αρχικό σχεδιασμό έως και τη μετέπειτα διαχείριση του πάρκου.

Διαβάστε ολόκληρο το κοινό κείμενο της Πρωτοβουλίας Χανιωτών για το Στρατόπεδο Μαρκοπουλου και του Συλλόγου Κατοίκων Γειτονιάς του Άη Γιάννη:

ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΠΑΡΚΟΥ ΣΤΟ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ:

Έπειτα από είκοσι χρόνια αγώνες, ο χώρος του πρώην στρατοπέδου Μαρκοπούλου παραδόθηκε στους πολίτες των Χανίων, όχι όμως με τον τρόπο που θα επιθυμούσαν όσοι και όσες πάλεψαν ενεργά για τη δημιουργία ενός δημόσιου χώρου πρασίνου. Το σταδιακό και πολύ αργό άνοιγμά του στο κοινό, αλλά κυρίως οι επιλογές του Δήμου να λειτουργήσει υπαίθριο πάρκινγκ σε ένα μεγάλο τμήμα του και να μεταφέρει εκεί την λαϊκή της Δευτέρας, δημιουργούν πολλές ενστάσεις και εύλογα ερωτηματικά για τους πραγματικούς στόχους του.

Μετά από δυο χρόνια από τότε που παρέλαβε ο Δήμος το χώρο, ξεκίνησε η διαδικασία του «συμμετοχικού σχεδιασμού». Μια μεθοδολογία που ήταν στον πυρήνα της διεκδίκησης των ενεργών πολιτών για τον σχεδιασμό του πάρκου και που τελικά υιοθέτησε ο Δήμος, μάλλον για επικοινωνιακούς λόγους, αφού οι κινήσεις του με τη λειτουργία του πάρκινγκ και της λαϊκής, δημιουργούν τετελεσμένα και πιθανολογούμε ότι οδηγούμαστε σε ένα προσχηματικό «συμμετοχικό σχεδιασμό».

Τι είναι όμως αυτός ο «συμμετοχικός σχεδιασμός», που τόση κουβέντα γίνεται τελευταία?

Δεν πρέπει να συγχέουμε τη «διαβούλευση» με τον «συμμετοχικό σχεδιασμό». Η διαβούλευση που γίνεται σήμερα, αναφέρεται σε μια σύντομη διαδικασία μερικών ημερών «έρευνας αγοράς», όπου οι πολίτες απλά παρέχουν σχόλια ή προτάσεις. Αντίθετα, ο συμμετοχικός σχεδιασμός περιλαμβάνει μια πιο ενεργή, βαθύτερη και μεγαλύτερης διάρκειας συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, όπου οι πολίτες συμμετέχουν στη διαμόρφωση των σχεδίων αλλά και στη λήψη αποφάσεων μέχρι το τέλος. Αυτός ο τύπος σχεδιασμού προάγει τη διαφάνεια, την εμπιστοσύνη και τη συνεργασία μεταξύ των αρχών και των πολιτών, είναι μια εξέχουσα δημοκρατική διαδικασία.

Τα πιο πάνω χαρακτηριστικά όμως δεν τα βλέπουμε να υιοθετούνται στο σχεδιασμό που έχει αρχίσει από τον Δήμο. Φοβόμαστε, και μακάρι να διαψευστούμε, ότι γίνεται προσπάθεια εργαλειοποίησης της διαδικασίας του συμμετοχικού σχεδιασμού και μέσω αυτής να παρουσιαστούν οι επιλογές και προτάσεις των συμπολιτών μας ως το «όραμα» για το πρώην στρατόπεδο.

Το ψηφιακό «ερωτηματολόγιο» για τον συμμετοχικό που έχει ήδη δημοσιευτεί στον ιστότοπο του Δήμου, επιβεβαιώνει τους φόβους και τις επιφυλάξεις μας. Μια προσεκτική ανάγνωσή του φανερώνει τη μεθόδευση για την νομιμοποίηση στην κοινή γνώμη της πόλης μας της άποψης ότι στον χώρο που αγωνιζόμαστε να γίνει χώρος πρασίνου, χωράνε  και πάρα πολλές άλλες χρήσεις. Με πολλαπλές και σύνθετες ερωτήσεις τίθενται ερωτήματα άσχετα και παραπλανητικά για τη δημιουργία ενός πάρκου. Δεν μπορεί π.χ. να περιλαμβάνεται σ’ ένα ερωτηματολόγιο για πάρκο το ερώτημα εάν θα πρέπει να υπάρχουν χώροι εμπορίου για τοπικές επιχειρήσεις (ερωτήματα α.α 8.1 έως 8.3), ούτε βέβαια και για ύπαρξη ζώνης στάθμευσης ή σταθμού μετεπιβίβασης εντός του πάρκου (ερωτήματα α.α 1.10 έως 1.12).

Είναι φανερό απ’ αυτό το ερωτηματολόγιο, ότι στόχος είναι να εκμαιευτούν απαντήσεις οι οποίες θα υποστηρίζουν τις ειλημμένες αποφάσεις της Δημοτικής Αρχής (του Δήμαρχου «μάγου Χουντίνι» που θα χωρέσει μέσα στο καλύτερο μητροπολιτικό πάρκο το καλύτερο πάρκινγκ, την καλύτερη λαϊκή αγορά και το καλύτερο θέατρο).

Η σθεναρή θέση μας είναι να δημιουργηθεί ένας κατάφυτος χώρος πρασίνου, με τις προδιαγραφές για τους χώρους, τις κατασκευές και τις δραστηριότητες που προβλέπει η νομοθεσία, δηλαδή η Υ.Α. 133384/6587 ΦΕΚ2828/23-12-15.

Παρά τις σοβαρές επιφυλάξεις μας για τον συμμετοχικό σχεδιασμό, που αφορά:

• στην απουσία κρίσιμων επιστημονικών ειδικοτήτων στη σύνθεση του γραφείου που έχει αναλάβει τον συντονισμό του συμμετοχικού, όπως γεωπόνων, δασολόγων, περιβαλλοντολόγων, βιολόγων,
• στην έλλειψη του απαιτούμενου χρόνου διαβούλευσης,
• στην μεθόδευση λήψης αποφάσεων,

Θα συμμετέχουμε στα εργαστήρια κυρίως για να συζητήσουμε με τους συμπολίτες μας, για την αξία του πρασίνου στην πόλη, για την τραγική έλλειψη ελεύθερων δημόσιων χώρων και για την ανάγκη όσο ποτέ, ο χώρος του πρώην στρατοπέδου να γίνει μεγάλο αστικό πάρκο-άλσος.

Θα παλέψουμε ώστε να μην περιοριστεί η συμμετοχή μας μόνο στο αρχικό στάδιο της διαδικασίας και στη συνέχεια να έχουμε έναν παθητικό ρόλο, όπου απλά θα ενημερωνόμαστε για αποφάσεις που θα έχουν ήδη ληφθεί. Επιδιώκουμε τη συνεχή παρουσία μας σε μια ανοικτή διαδικασία, με την ενεργή και ισότιμη εμπλοκή των ευρύτερων ομάδων πολιτών και φορέων της πόλης μας στη διαμόρφωση των τελικών αποφάσεων για τη δημιουργία του πάρκου πρασίνου.

Συνεχίζουμε να διεκδικούμε :

• Το πάρκο πρασίνου που έχει ανάγκη και δικαιούται η πόλη μας, ένα πάρκο που θα δημιουργηθεί σε όλη την έκταση του πρώην στρατοπέδου, ένας χώρος αναψυχής και πνεύμονας οξυγόνου ο οποίος θα γεννηθεί μέσα από  τις αρχές τις βιωσιμότητας, της βιοποικιλότητας, του σεβασμού προς το περιβάλλον, της συμπερίληψης, της προσβασιμότητας και τη διασύνδεσή του με όλες τις γειτονιές μ’ ένα ολοκληρωμένο συγκοινωνιακό δίκτυο. Ένα καταφύγιο ηρεμίας, έναν χώρο συνάντησης, παιχνιδιού και έκφρασης, έναν χώρο χωρίς αποκλεισμούς και εμπορικές δραστηριότητες, ανοιχτό σε όλους και όλες μας.
• Την ανάκληση των αποφάσεων του ΔΣ, για τον «προσωρινό» χώρο στάθμευσης 230 οχημάτων και την λειτουργία λαϊκής αγοράς μέσα στο πάρκο.
• Την ανεπιφύλακτη υιοθέτηση από τον Δήμο Χανίων της ενεργού συμμετοχής των πολιτών σε ΟΛΑ τα στάδια της διαδικασίας του συμμετοχικού σχεδιασμού, το αρχικό, τη σχεδίαση, την κατασκευή, έως και τη διαχείριση, διαφορετικά η διαδικασία που έχει ξεκινήσει δεν θα είναι ούτε συμμετοχικός, ούτε σχεδιασμός.

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΧΑΝΙΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΗ ΓΙΑΝΝΗ