Όταν τα θύματα “σπάνε” την σιωπή τους – Σε επίπεδο Κρήτης 491 περιστατικά το 2021, ενώ φέτος μέχρι τον Οκτώβριο, οι υποθέσεις είχαν φτάσει τις 637

Έγκυος χτυπά με ρόπαλο τον σύντροφό της, σύζυγος φέρνει στο κεφάλι της γυναίκας του το φαγητό, επειδή δεν του άρεσε, γυναίκα δέρνει και απειλεί με μαχαίρι την σύζυγό της. Τρεις μόλις από τις ιστορίες ενδοοικογενειακής βίας που διαδραματίστηκαν στο Ηράκλειο και απασχόλησαν τα τελευταία 24ωρα τις διωκτικές αρχές. Ανάλογες ιστορίες καθημερινής τρέλας, αλλά και ακραίας βιαιότητας, φτάνουν καθημερινά στα αστυνομικά τμήματα και οδηγούν στην κατακόρυφη αύξηση των καταγγελιών για ενδοοικογενειακή βία.

Μόνο στο Α’ Αστυνομικό Τμήμα Ηρακλείου οι καταγγελίες έχουν αυξηθεί από πέρυσι κατά 160%. Όμως πού οφείλεται αυτό; Σε μια πραγματική διόγκωση του φαινομένου της βίας μέσα στην οικογένεια και στο οικείο περιβάλλον ή στο ότι τα θύματα πλέον αντιδρούν;

Η ενδοοικογενειακή βία έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια

Την απάντηση δίνει, μιλώντας για πρώτη φορά αποκλειστικά στην ΕΡΤ η προϊσταμένη του Γραφείου Ενδοοικογενειακής Βίας που λειτουργεί από τον περασμένο Οκτώβριο στο Α’ Αστυνομικό Τμήμα Ηρακλείου, Αστυνόμος Β’, Αγγελική Μπερνιδάκη. «Το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας είναι ένα διαχρονικό φαινόμενο, το οποίο έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο. Έχει, όμως, ένα πολύ μεγάλο «σκοτεινό» αριθμό περιστατικών, που δεν φτάνουν σ’ εμάς», ανέφερε και πρόσθεσε: «Τα τελευταία χρόνια οι πολίτες, είτε μέσω των διαφόρων εκστρατειών ενημέρωσης, είτε με την ίδρυση των Γραφείων, έχουν αρχίσει να εμπιστεύονται τις Αρχές. Ο αυξημένος, λοιπόν, αριθμός καταγγελιών δεν σημαίνει απαραίτητα και αυξημένο αριθμό περιστατικών, αλλά σίγουρα σημαίνει αυξημένη και ενισχυμένη εμπιστοσύνη των πολιτών στην Ελληνική Αστυνομία. Και με την ίδρυση του Γραφείου, θεωρώ ότι αυτό το έχουμε πετύχει σε μεγάλο βαθμό».

Όπως επεσήμανε η κ. Μπερνιδάκη, «η Ελληνική Αστυνομία προσαρμόζεται κάθε φορά στα νέα δεδομένα και τις συνθήκες που ανακύπτουν και έτσι από τον Νοέμβριο του 2019 συστήθηκαν κάποιες κεντρικές υπηρεσίες αντιμετώπισης ενδοοικογενειακής βίας, ενώ από το 2021 ξεκίνησαν τα 6 πρώτα γραφεία με επιχειρησιακό χαρακτήρα ανά την επικράτεια. Τον Οκτώβριο του 2022 ιδρύθηκαν ακόμα 12, μεταξύ αυτών και το δικό μας, στην πόλη του Ηρακλείου». Αντίστοιχο Γραφείο λειτουργεί και στα Χανιά.

Πρόκειται – εξήγησε η ίδια – για γραφεία που έχουν επιχειρησιακό χαρακτήρα. Το προσωπικό τους είναι ειδικά εκπαιδευμένο και ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας. Οι χώροι των γραφείων αυτών είναι ειδικά διαμορφωμένοι ώστε τα θύματα κατά την παραμονή τους να αισθάνονται άνετα. «Αντιλαμβάνεστε ότι η δημιουργία εξειδικευμένων υπηρεσιών είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς με αυτόν τον τρόπο γίνεται καλύτερη διαχείριση και παρακολούθηση των υποθέσεων. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα θύματα είναι γυναίκες. Έρχονται συνοδευόμενες από τα ανήλικα τέκνα τους. Και μην ξεχνάμε ότι τα θύματα για να έρθουν να καταγγείλουν έχουν κάνει ήδη ένα πολύ σημαντικό βήμα, οπότε πρέπει να αισθανθούν ότι πράγματι έπραξαν σωστά, να νιώσουν ασφάλεια κι αυτό τους το παρέχει και ο χώρος, εκτός από το προσωπικό», τόνισε η κ. Μπερνιδάκη.

Η «ακτινογραφία» της ενδοοικογενειακής βίας στην Κρήτη

Το βήμα αυτό, το να «σπάσουν» δηλαδή τα δεσμά του φόβου και να απευθυνθούν στην Αστυνομία το κάνουν πλέον ολοένα και περισσότερα θύματα βίας, κάτι που αποτυπώνεται και αριθμητικά. Όπως ανέφερε η κ. Μπερνιδάκη: «Σε επίπεδο Κρήτης το 2021 είχαμε χειριστεί 491 περιστατικά, ενώ φέτος, μέχρι τον Οκτώβριο, οι υποθέσεις είχαν φτάσει τις 637. Μόνο οι περιπτώσεις που έχουν φτάσει στο Α’ Αστυνομικό Τμήμα Ηρακλείου ανέρχονται μέχρι τώρα στις 305, ενώ το 2021 είχε κλείσει με περίπου 190».

Και ποιο είναι το προφίλ θυτών και θυμάτων; «Δράστες είναι κυρίως άνδρες, σε ποσοστό περίπου 80% και θύματα είναι γυναίκες. Δυστυχώς υπάρχει και ένα ποσοστό 15% – 20% που η ενδοοικογενειακή βία αφορά ανήλικα παιδιά. Οι δράστες άνδρες ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα των 35 – 60 ετών, ενώ τα περισσότερα περιστατικά σημειώνονται μεταξύ συζύγων ή μόνιμων συντρόφων», σημείωσε η προϊσταμένη του Γραφείου Ενδοοικογενειακής Βίας Ηρακλείου.

Οποιαδήποτε καταγγελία κρίνεται ως σοβαρή

Κληθείσα, ωστόσο, να απαντήσει αν όλα τα περιστατικά που καταγγέλλονται είναι σοβαρά, σημείωσε: «Η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς τρόπους. Σε κάποιες περιπτώσεις τα περιστατικά – το έχουμε δει και στην πόλη μας – μπορούν να κλιμακωθούν και να οδηγήσουν ακόμα και σε ανθρωποκτονία. Οποιαδήποτε καταγγελία γίνεται σε εμάς κρίνεται ως σοβαρή. Από την εμπειρία μου έχω δει ότι τα περιστατικά που καταγγέλλονται εντός ορίου του Αυτοφώρου, δηλαδή κοντά στο χρόνο τέλεσης του αδικήματος, είναι τα πιο σοβαρά».

Επιβάλλονται πολύ αυστηρές ποινές

Σε κάθε περίπτωση, προσέθεσε ότι από την Αστυνομία γίνονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες για τη σύλληψη του δράστη, την προστασία του θύματος και την παραπομπή της υπόθεσης στη Δικαιοσύνη, η οποία έχει και τον τελευταίο λόγο. «Η προσωπική μου εμπειρία έχει δείξει ότι πράγματι επιβάλλονται πολύ αυστηρές ποινές στους δράστες ενδοοικογενειακής βίας. Επιβάλλονται ποινές χωρίς αναστέλλουσα δύναμη και οι δράστες οδηγούνται στη φυλακή. Υπάρχει άριστη συνεργασία με το Γραφείο Ενδοοικογενειακής Βίας της Εισαγγελίας Ηρακλείου για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Και οι δράστες, θεωρώ, γνωρίζουν ότι αν προβούν σε κάποιο αδίκημα ενδοοικογενειακής βίας θα τιμωρηθούν αναλόγως», σημείωσε η κ. Μπερνιδάκη.

Δεκτές ακόμα και ανώνυμες καταγγελίες

Τι θα πρέπει να κάνει οποιοσδήποτε πέφτει θύμα ενδοοικογενειακής βίας; Όπως είπε: «Γενικά η οδηγία που αρχικά δίνεται είναι το άτομο που υφίσταται την κακοποίηση να προσπαθήσει να μιλήσει σε κάποιον που εμπιστεύεται γι’ αυτό που βιώνει. Αυτό το βήμα είναι πράγματι δύσκολο καθότι τα θύματα εγκλωβίζονται μέσα στις καταστάσεις που βιώνουν, θεωρούν ότι αυτό τους αξίζει και δεν αναγνωρίζουν τα σημάδια της κακοποιητικής συμπεριφοράς σε βάρος τους. Η διαδικασία της καταγγελίας είναι πάρα πολύ εύκολη. Συνήθως καταγγέλλουν τα θύματα, αλλά καταγγέλλουν και άτομα από το οικείο τους περιβάλλον, γείτονες, φίλοι, συγγενείς, ακόμη και το σχολείο σε περιπτώσεις που παρατηρηθούν κάποια σημάδια κακοποίησης σε μαθητές. Το αδίκημα της ενδοοικογενειακής βίας διώκεται αυτεπαγγέλτως, πράγμα που σημαίνει ότι οποιοσδήποτε διαπιστώσει ή περιέλθει σε γνώση του περιστατικό ενδοιοικογενειακής βίας μπορεί να αποταθεί στις Αρχές για καταγγελία. Οι καταγγελίες μπορεί να είναι ακόμα και ανώνυμες. Έχει συμβεί σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Επίσης ο τρόπος καταγγελίας είναι πάρα πολύ εύκολος. Μπορεί το θύμα να καλέσει το 100, να αποστείλει γραπτό μήνυμα στο 100, στο οποίο θα πρέπει να αναγράφεται το ονοματεπώνυμο, η διεύθυνση και το είδος της επείγουσας ανάγκης ή να ζητήσει από κάποιο τρίτο άτομο να καλέσει το 100 για λογαριασμό του».

Κεντρικός άξονας η προστασία του θύματος

Και μετά την καταγγελία τι θα πρέπει να περιμένει το θύμα; «Κεντρικός άξονας της Ελληνικής Αστυνομίας είναι η προστασία του θύματος. Από εμάς γίνονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες για τη σύλληψη του δράστη και την παραπομπή στις εισαγγελικές αρχές. Επίσης, παρέχεται ενημέρωση στα θύματα σχετικά με τα δικαιώματά τους, τις δομές φιλοξενίας και τις παρεχόμενες υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής και νομικής υποστήριξης. Δεν αφήνουμε τους ανθρώπους αυτούς εκτεθειμένους», τόνισε και έστειλε, τέλος, μήνυμα ενθάρρυνσης στα θύματα να μιλήσουν, να «σπάσουν» τη σιωπή τους.