Σοκαριστικά και άκρως ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα έρευνας του ΑΠΘ στα λύματα της Θεσσαλονίκης σχετικά με την παρουσία κορονοϊού σε αυτά.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις, τα επίπεδα του ιού είναι στα ίδια, περίπου, επίπεδα που ήταν και τις τελευταίες μέρες του Απριλίου, όταν, δηλαδή, ο SARS-CoV-2 ήταν σε έξαρση. Αυτό σημαίνει, πιθανότατα, πως υπάρχει σημαντική αύξηση των ασυμπτωματικών φορέων.
Συγκεκριμένα, έπειτα από σχεδόν τρεις εβδομάδες εντός του Μαΐου 2020 μη ανιχνεύσιμης παρουσίας του ιού στα λύματα, η συγκέντρωση του ιού είναι και πάλι ανιχνεύσιμη από αρχές Ιουνίου 2020 και έπειτα. Οι πρόσφατες τιμές συγκέντρωσης του ιού που καταγράφηκαν είναι αντίστοιχες των τιμών στα τέλη Απριλίου 2020, όταν ήταν σε εφαρμογή η καραντίνα.
Λόγω της σοβαρότητας της εξέλιξης, η ομάδα του ΑΠΘ προχώρησε επαναληπτικές αναλύσεις σε όλα τα δείγματα του Ιουνίου 2020 με τα ίδια αποτελέσματα.
Η χρονική εξέλιξη της παρουσίας του ιού στα λύματα της Θεσσαλονίκης, όπως αποτυπώνεται στις μετρήσεις του ΑΠΘ, δεν συνάδει με την ήρεμη κλινική εικόνα στα νοσοκομεία της πόλης και έτσι οι επιστήμονες εκτιμούν πως έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των ασυμπτωματικών ή μετρίως συμπτωματικών κρουσμάτων στον πληθυσμό της πόλης που δεν χρειάζονται νοσοκομειακή φροντίδα. Η άποψη αυτή είναι σε συμφωνία με την πρόσφατη διεθνή εικόνα της εξέλιξης του ιού, π.χ. στην Ιταλία και την Ισπανία. Η ομάδα του ΑΠΘ έχει ενημερώσει τις αρμόδιες αρχές της Ελληνικής Πολιτείας για τα ευρήματα αυτά από την Πέμπτη 18 Ιουνίου 2020.
Η ομάδα του ΑΠΘ παρακολουθεί τη συγκέντρωση του γονιδιώματος του ιού SARS-CoV-2 στα υγρά απόβλητα στην είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης (ΕΕΛΘ) κάνοντας μετρήσεις τρεις φορές την εβδομάδα, χρησιμοποιώντας τη μεθοδολογία εξορθολογισμού (rationalization) των μετρήσεων, η οποία εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε λύματα και βασίζεται σε προχωρημένα φυσικοχημικά μοντέλα που εκτιμούν παρεμποδίσεις ή αλλοιώσεις στην ανιχνεύσιμη ποσότητα του ιού από διαλυμένες ή διεσπαρμένες ουσίες στα λύματα.
«Το ΑΠΘ θα συνεχίσει μαζί με την ΕΥΑΘ να παρακολουθεί συστηματικά την παρουσία του γονιδιώματος του ιού στα λύματα ως δείκτη του επιπέδου διασποράς του ιού στον πληθυσμό με στόχο την έγκαιρη -εντός 24 ωρών- επιστημονική ενημέρωση και υποστήριξη της Ελληνικής Πολιτείας στη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για την αντιμετώπιση της πανδημίας με στόχο να προλάβουμε πιθανή έξαρση του ιού πριν υπάρξει αύξηση κρουσμάτων στα νοσοκομεία», δήλωσε ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθ. Νίκος Παπαϊωάννου, ανακοινώνοντας πως «με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας θα μπορέσουμε να επεκτείνουμε τις μετρήσεις και πέραν της Θεσσαλονίκης, σε δείγματα λυμάτων από τουριστικούς προορισμούς και μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες της Κεντρικής Μακεδονίας».
Η διεπιστημονική ομάδα του ΑΠΘ -Τμήμα Ιατρικής (επικεφαλής Καθ. Ε. Ροηλίδης, Καθ. Α. Παπά-Κονιδάρη, Καθ. Σ. Μεταλλίδης), Κτηνιατρικής (επικεφαλής Καθ. Ν. Παπαϊωάννου), Βιολογίας (επικεφαλής Καθ. Μ. Αρσενάκης, Επίκ. Καθ. Δ. Ντάφου), Φαρμακευτικής (επικεφαλής Καθ. Θ. Σκλαβιάδης), Πολιτικών Μηχανικών (επικεφαλής Δρ. Μ. Πεταλά), Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης (επικεφαλής Αναπλ. Καθ. Σ. Στυλιανίδης), Χημείας (επικεφαλής Καθ. Θ. Καραπάντσιος) προτείνει τη λειτουργία Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Επιδημιολογίας Λυμάτων για την παρακολούθηση του ιού, για την αξιοποίηση της υπό δημιουργία τράπεζας δεδομένων και δειγμάτων λυμάτων στο ΑΠΘ σε ενδεχόμενη πιθανή επανεμφάνιση της πανδημίας το ερχόμενο φθινόπωρο.