Νότης Μαριάς, Ανεξάρτητος Ευρωβουλευτής, Επικεφαλής του Πολιτικού Κινήματος Αντιμνημονιακοί Πολίτες, Καθηγητής Θεσμών Ε.Ε. στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Όπως έγραφα την περασμένη εβδομάδα, ουδείς αμφισβητεί πλέον το ανάλγητο πρόσωπο της κυβέρνησης, η οποία ταυτόχρονα χαίρει πλήρους στήριξης από την πλευρά των «ευρωπαίων εταίρων», καθώς εφαρμόζει όλες τις βασικές απαιτήσεις των τοκογλύφων δανειστών, ενώ προσπαθεί συνεχώς να πείσει την ελληνική κοινωνία ότι ως κυβέρνηση δεν είναι δήθεν υπεύθυνη για τις αποφάσεις που η ίδια άλλωστε λαμβάνει. Τελευταίο χαρακτηριστικό παράδειγμα, οι πλειστηριασμοί που προχωρούν ακάθεκτοι, τη στιγμή που η κυβέρνηση προσπαθεί να ρίξει την ευθύνη της δικής της διαπραγμάτευσης… στους δήμους!
Και όμως από τον Ιανουάριο του 2015 είχα επαναφέρει ως Ευρωβουλευτής την ανάγκη διευθέτησης συνολικά των κόκκινων δανείων στην Ελλάδα, ενόψει, τότε, μιας διαφαινόμενης αντιμνημονιακής κυβέρνησης. Η μνημονιακή διολίσθηση ωστόσο της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ στους επόμενους μήνες, δεν επέτρεψε τη λύση του οξύτερου γόρδιου δεσμού, που κρατά για χρόνια δέσμιους τους Έλληνες δανειολήπτες, τους καταναλωτές, τους μικρούς και μεσαίους επιχειρηματίες και τους Έλληνες αγρότες που υποθήκευσαν τη γη τους στις Ελληνικές τράπεζες.
Όπως είχα επισημάνει έγκαιρα με σχετική αρθρογραφία, με τον μνημονιακό νόμο 4354/2015 του περασμένου Δεκεμβρίου για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η κυβέρνηση άνοιξε τον δρόμο στους «γύπες» των διεθνών αγορών που παραμονεύουν για να βγάλουν τα σπίτια των Ελλήνων και τη γη των αγροτών στο σφυρί των πλειστηριασμών. Αυτό βλέπουμε να γίνεται σήμερα.
Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη δεν ήταν σε καμία περίπτωση μονόδρομος. Όπως έχω επισημάνει επανειλημμένα, στις 15 Φεβρουαρίου 2016 ο Μάριο Ντράγκι εξασφάλισε για τους Ιταλούς συμπατριώτες του τα κόκκινα δάνεια των ιταλικών τραπεζών να εντάσσονται σε καλάθι τιτλοποιημένων απαιτήσεων (ABS) και να δίνονται ως εγγυήσεις (collaterals) στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αξιοποιώντας αυτό το γεγονός στις 18/2/2016 στη συνεδρίαση της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής της Ευρωβουλής κάλεσα τον Ντάισελμπλουμ να εφαρμόσει και στην Ελλάδα την λύση που εξασφάλισε ο Ντράγκι για τους συμπατριώτες του στην Ιταλία. Και καθώς ο Ντάισελμπλουμ παρίστανε τον Πόντιο Πιλάτο, στη συνέχεια λίγες μέρες μετά στις 26 Φεβρουαρίου κατέθεσα Γραπτή Ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ζητώντας από τον Ντράγκι να υπάρξει αντίστοιχη λύση και για τα κόκκινα δάνεια στην Ελλάδα. Αντί δηλαδή οι Ελληνικές τράπεζες να πουλήσουν τα κόκκινα δάνεια έναντι πινακίου φακής σε επιθετικά «distress funds», δηλαδή στα κοράκια να τα εντάξουν τελικά σε ABS που να πληρούν τους κανόνες αποδοχής της ΕΚΤ και να τα δώσουν ως εγγυήσεις σ’ αυτήν.
Στην Απάντησή του ο Μάριο Ντράγκι επισήμανε με σαφή και κατηγορηματικό τρόπο ότι «στο Μνημόνιο Συνεννόησης που έχει υπογραφεί με την Ελλάδα δεν περιλαμβάνεται ειδική απαίτηση η οποία να υποχρεώνει τις Ελληνικές τράπεζες να πωλούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους», αφήνοντας ορθάνοικτο το ενδεχόμενο της παραπάνω λύσης για τη χώρα μας. Τόσο η κυβέρνηση, όσο και η αντιπολίτευση ενημερώθηκαν από την πλευρά μου για το σχέδιο Ντράγκι στις 30-31 Μαρτίου 2016 κατά τη διάρκεια της συνάντησης που είχαν οι κύριοι Τσίπρας και Μητσοτάκης με ομάδα Ελλήνων Ευρωβουλευτών. Στις συναντήσεις αυτές επίσης τους έθεσα υπόψη Πρόταση-Λύση για τα κόκκινα δάνεια σύμφωνα με την οποία καθώς οι τράπεζες θα πουλούσαν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στα «distress funds» σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές (γύρω στο 20% της αξίας τους) θα έπρεπε να θεσμοθετηθεί υποχρεωτικό δικαίωμα πρώτης προσφοράς για τους δανειολήπτες και τους εγγυητές τους για εξαγορά του δανείου τους στην τιμή που θα το αγόραζαν τα κοράκια.
Επιπλέον και επειδή μπορεί οι δανειολήπτες να μην έχουν ούτε αυτά τα χρήματα, θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα Δημόσιο Ταμείο στο οποίο να καταφεύγουν οι δανειολήπτες για να λάβουν τα ποσά που πρέπει να πληρώσουν προκειμένου να εξαγοράσουν το δάνειό τους. Για τον λόγο αυτόν η κυβέρνηση θα έπρεπε να διαθέσει ποσό τουλάχιστον 4,5 δις ευρώ από το ποσό των 19,5 δισ. ευρώ που περίσσεψαν από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στα πλαίσια του τρίτου δανειακού πακέτου, προικοδοτώντας έτσι το νέο Δημόσιο Ταμείο που θα αποτελούσε πλέον ένα ισχυρό εργαλείο χρηματοδοτικής στήριξης των δανειοληπτών προκειμένου να μην χάσουν τα σπίτια τους.
Παρά ταύτα κυβέρνηση και αντιπολίτευση δεν έκαναν τίποτε προκειμένου να δημιουργήσουν ένα τέτοιο δίχτυ ασφαλείας για τα κόκκινα δάνεια και δεν διεκδίκησαν ούτε καν τα αυτονόητα. Αυτό οδήγησε, όπως ήταν αναμενόμενο, στην παγίωση της θέσης των δανειστών.
Στη συνέχεια και καθώς ο Ντράγκι προωθούσε την ίδρυση Ταμείου για τα κόκκινα δάνεια στην Ιταλία επανάφερα την πρότασή μου για την ίδρυση ενός Δημόσιου Ταμείου για τα κόκκινα δάνεια στην Ελλάδα.
Τέλος με παρέμβασή μου στα πλαίσια των εργασιών του Financial Assistance Working Group, της Ειδικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που συστάθηκε για τον έλεγχο της τρόικας, εκμεταλλεύτηκα τη δυνατότητα να θέσω εκ νέου αναλυτικά και διεξοδικά την παραπάνω Πρόταση-Λύση για τα κόκκινα δάνεια στον Μπενουά Κερέ, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, την περασμένη Τετάρτη 12 Οκτωβρίου.
Στην απαράδεκτη απάντησή του, ο εκπρόσωπος της ΕΚΤ δήλωσε γενικόλογα ότι «πρέπει να υπάρχει κάποια προστασία για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά». Αντί όμως να αποδεχτεί τις συγκεκριμένες προτάσεις που κατέθεσα, προτίμησε να αναφερθεί στον αναθεωρημένο νόμο Κατσέλη… και στην ενίσχυση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος!!! Ταυτόχρονα, αρνήθηκε κατηγορηματικά κάθε άλλη λύση για το κόκκινα δάνεια.
Σήμερα δεν μπορεί να πει κανείς ότι δεν γνωρίζει. Οι λεπτομέρειες της παραπάνω Πρότασης-Λύσης για τα κόκκινα δάνεια ήταν γνωστές και στους υπουργούς που έχουν αναλάβει τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές. Οι κύριοι Τσακαλώτος και Σταθάκης, για παράδειγμα, γνωρίζουν τα πάντα. Θα μπορούσαν με μια τροπολογία να φέρουν το ζήτημα στη Βουλή και να θωρακίσουν τους δανειολήπτες, αλλά μέχρι στιγμής δεν το έχουν κάνει. Το γιατί ας μας το πουν οι ίδιοι. Το σίγουρο είναι ότι πλέον η προστασία της περιουσίας επαφίεται αποκλειστικά στην ενεργητική αντίδραση του Ελληνικού λαού που έχει ήδη καταφέρει έμπρακτα να ματαιώσει τους πλειστηριασμούς στα Ειρηνοδικεία. Αυτό είναι το μοναδικό γεγονός που μας δίνει αισιοδοξία να συνεχίσουμε τον αγώνα μας. Κανένα λοιπόν σπίτι στα χέρια τραπεζίτη!»