Νότης Μαριάς, Ανεξάρτητος Ευρωβουλευτής, Επικεφαλής του Πολιτικού Κινήματος Αντιμνημονιακοί Πολίτες, Καθηγητής Θεσμών Ε.Ε. στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Με αφορμή τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία που ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 8 Ιουλίου και χαρακτηρίστηκε από την προσπάθεια συγκρότησης μιας «κοινής γραμμής» απέναντι στη Ρωσία και δεδομένου ότι η Ελληνική πλευρά, επί της ουσίας, έδρασε για μία ακόμη φορά σαν παρατηρητής των εξελίξεων, θα επιχειρήσουμε να εξηγήσουμε τη λογική που διέπει την γεωπολιτική αντιπαράθεση που αποκρυσταλλώθηκε με την ουκρανική κρίση, καθώς και τις συνέπειες που είχε για την χώρα μας. Συνέπειες οι οποίες δεν θα έπρεπε να αφήνουν άπραγες τις Ελληνικές κυβερνήσεις.
Η αντίληψη με την οποία ξεκίνησε το εγχείρημα της Ενωμένης Ευρώπης την δεκαετία του 1950 ήταν αυτή της αμερικανικής στρατηγικής της «ανάσχεσης» της Σοβιετικής Ένωσης. Γι’ αυτό ήταν πάντοτε θετική η αμερικανική πολιτική για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Καταρρέοντας όμως, η ΕΣΣΔ δημιούργησε κρίση ταυτότητας και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μία κρίση ταυτότητας που οδήγησε με την σειρά της στην Γερμανική Ευρώπη. Κατά την περίοδο των δεκαετιών του 1990 και του 2000 που ακολούθησαν αυτήν την εξέλιξη, κατέστη δυνατή η ανάπτυξη των σχέσεων Ευρώπης-Ρωσίας, ιδιαίτερα εκείνων που εξυπηρετούσαν καλύτερα τα γερμανικά συμφέροντα.
Τώρα όμως η Ρωσία, ως ο κατ’ εξοχήν κληρονόμος της ΕΣΣΔ, επιχειρεί να εδραιώσει την επιρροή της στον χώρο της πρώην ΕΣΣΔ μέσω του σχεδίου της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης. Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ προσπαθούν να αντιμετωπίσουν την ραγδαία οικονομική άνοδο της Κίνας και γι’ αυτόν τον λόγο επισπεύδουν την προσπάθεια συγκρότησης της Διατλαντικής Συνεργασίας Επενδύσεων και Εμπορίου (TTIP), που αποτελεί επί της ουσίας, ένα «Οικονομικό ΝΑΤΟ». Στο πλαίσιο αυτό η Ευρώπη σηκώνει εκ νέου τα τείχη της μπροστά στη Ρωσία και στον Ευρασιατικό χώρο, γεγονός που οδηγεί την Μόσχα να ταυτίζεται ολοένα και περισσότερο με τις πολιτικές του Πεκίνου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της νέας εποχής στις ρωσο-κινεζικές σχέσεις είναι το σχέδιο του τεραστίων διαστάσεων αγωγού αερίου Power of Siberia.
Αυτή η επαναφορά ενός ιδιότυπου ψυχροπολεμικού κλίματος όμως δεν συμφέρει την Ελλάδα.
Οι καταστροφικές αποφάσεις λήψης μέτρων κατά της Ρωσίας είχαν εξ’ αντιδιαστολής σοβαρές επιπτώσεις στους Έλληνες αγρότες και σε πολλές επιχειρήσεις, χωρίς μέχρι στιγμής η Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει αποζημιώσει ικανοποιητικά και δίκαια τους πληγέντες. Έτσι η γεωοικονομική διάσταση που έλαβε η σύγκρουση ΕΕ-Ρωσίας σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία είχε δυσμενέστατες οικονομικές συνέπειες για την Πατρίδα μας. Το 2013 η συνολική αξία των εξαγωγών της Ελλάδας στην Ρωσία ανήλθε σε 406 εκατ. ευρώ, ενώ το ίδιο έτος 1,3 εκατ. Ρώσοι τουρίστες που επισκέφτηκαν την Ελλάδα δαπάνησαν πάνω από 1,3 δισ. ευρώ. Το 2015 σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής οι Ελληνικές εξαγωγές στην Ρωσία ανήλθαν στα 213 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, οι αφίξεις Ρώσων τουριστών την περασμένη χρονιά είχαν πέσει στις 700.000. Η τεραστία αυτή οικονομική ζημιά δεν αποκαταστάθηκε με τα 125 εκατ. ευρώ, δηλαδή με τα ψίχουλα που αποφάσισε να δώσει η ΕΕ πανευρωπαϊκά σαν αποζημίωση σε όσες επιχειρήσεις επλήγησαν από αυτόν τον οικονομικό πόλεμο.
Ευθύνη για το γεγονός αυτό όμως, πέραν από την ΕΕ, έχουν και οι Ελληνικές κυβερνήσεις από το 2014 μέχρι σήμερα, καθώς ήταν και είναι πολιτική απόφαση να υπακούει η Ελλάδα στα κελεύσματα των Βρυξελλών για να επιβληθούν μέτρα κατά της Ρωσίας, συμπράττοντας έτσι σε μία αδιέξοδη ψυχροπολεμική πολιτική δράσης και αντίδρασης. Άλλωστε, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, η άσκηση εξωτερικής πολιτικής είναι αρμοδιότητα κάθε κράτους μέλους.
Τα περιοριστικά μέτρα κατά της Ρωσίας είναι σήμερα ακόμα εν ισχύ καθώς η αναστολή τους συνδέεται με την ολοκλήρωση του προγράμματος αποκλιμάκωσης της ρωσο-ουκρανικής διένεξης που συμφωνήθηκε στο Μινσκ. Με την πρόφαση της μη-ολοκλήρωσης του προγράμματος αυτού, η ΕΕ ανανεώνει τις κυρώσεις της συνεχώς. Και δυστυχώς οι Ελληνικές κυβερνήσεις τόσο του Σαμαρά όσο και του Τσίπρα έχουν δώσει την συγκατάθεσή τους επανειλημμένα στις αποφάσεις αυτές, χωρίς να έχουν διεκδικήσει ούτε μία εξαίρεση για τα αγροτικά προϊόντα, για την ενέργεια ή τον τουρισμό που θα προσέφερε πολύτιμες ανάσες στην δοκιμαζόμενη από τη λιτότητα οικονομία μας.
Ειδικότερα ο κ. Τσίπρας, παρά την υποτιθέμενη «ανταρσία» του στην σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία, είχε προηγουμένως δώσει την πλήρη συγκατάθεσή του, για μία ακόμη φορά, στην επέκταση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας για ένα ακόμη εξάμηνο, δηλαδή μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2017, όπως αποφάσισε την 1η Ιουλίου το Συμβούλιο της ΕΕ. Έτσι μετριάζεται – ή ακόμη εξουδετερώνεται – ο όποιος θετικός αντίκτυπος θα μπορούσαν να έχουν οι συμφωνίες «χαμηλής πολιτικής» στον τομέα της ενέργειας, της επιστήμης και τεχνολογίας καθώς και του τουρισμού που υπέγραψαν Ελλάδα και Ρωσία κατά την επίσκεψη Πούτιν στις 27 και 28 Μαΐου.
Προσωπικά έχω καταγγείλει επανειλημμένα την πολιτική της ΕΕ γι’ αυτό το ζήτημα και έχω προχωρήσει σε ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών με τους Ευρωβουλευτές του Κινήματος των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, για τη στήριξη των Ελλήνων και Ιταλών αγροτών. Επιπλέον, όπως έχω επισημάνει πολλές φορές φέτος, η ένταση στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας προσέφερε μία χρυσή ευκαιρία στον χειμαζόμενο Ελληνικό Τουρισμό, την οποία η Ελληνική κυβέρνηση δεν εκμεταλλεύτηκε στον βαθμό που θα έπρεπε. Τέλος έχω ταχθεί υπέρ της συμμετοχής της Ελλάδας στο σχέδιο ρωσικού αγωγού αερίου South Stream καθώς έτσι θα αναβαθμιστεί η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Γενικότερα, θεωρώ αναγκαίο η Πατρίδα μας να ακολουθήσει μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική προκειμένου να υπηρετηθεί έτσι με τον καλύτερο τρόπο το εθνικό συμφέρον. Στο πλαίσιο αυτό, η Ρωσία πρέπει να παραμείνει σημαντικός εταίρος για την Ελλάδα. Άλλωστε τις δύο χώρες συνδέουν η κοινή θρησκεία και η ιστορία. Η Ελληνική κυβέρνηση όφειλε λοιπόν να μεριμνήσει ώστε η σχέση αυτή να μην θυσιαστεί στον βωμό ξένων γεωπολιτικών συμφερόντων. Είναι καιρός, επιτέλους, απέναντι στην ζημιογόνο πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεσμεύει τις Ελληνικές κυβερνήσεις μέσω της τρόικας και των μνημονίων, να αντιτάξουμε μία αυτόνομη εξωτερική πολιτική με γνώμονα τα συμφέροντα του λαού μας.»