Γράφει ο Σπύρος Σοφιανός, πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΔΚ
Άλλος ένας κρίσιμος μήνας για την εκτός σχεδίου δόμηση (οικόπεδα ως τέσσερα στρέμματα) άρχισε την 1η Σεπτεμβρίου. Με καταληκτική ημερομηνία την 30η για τη λήξη έκδοσης οικοδομικών αδειών για τα οικόπεδα εκείνα που εμπίπτουν στις παρεκκλίσεις, αλλά και τις αποφάσεις του Σ.τ.Ε. για τα οικόπεδα που δεν έχουν πρόσοψη σε αναγνωρισμένο δρόμο να είναι πλέον μέρος της εξίσωσης, κρίνω σκόπιμο ως Πρόεδρος του ΤΕΕ Τμήματος Δυτικής Κρήτης, ενεργός μηχανικός, αλλά κυρίως ως ενδιαφερόμενος πολίτης, να επαναφέρω το θέμα στην δημοσιότητα σε μια προσπάθεια διευθέτησης του με τρόπο κοινωνικά δίκαιο και τεχνικά και νομικά εφικτό.
Η εκτός σχεδίου δόμηση (ουσιαστικά ελληνική εφεύρεση) είναι το «προπατορικό αμάρτημα» της Πολεοδομίας και της Χωροταξίας. Δύο λέξεις και έννοιες που έχουμε όλοι ακούσει, αλλά που δυστυχώς ως κράτος έχουμε κάνει πάρα πολύ λίγα για να τις υπηρετήσουμε.
Οι προσπάθειες του μέγιστου Χανιώτη Ελευθερίου Βενιζέλου για μια πρότυπη πολεοδομική οργάνωση των πόλεων, σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο, σταμάτησαν όταν δεν υπήρχε πια αυτός ο μεγάλος άντρας στην πολιτική ζωή του τόπου. Επανέρχονται οι έννοιες αυτές στο προσκήνιο με υπουργό τον αείμνηστο Ευάγγελο Κουλουμπή και κυρίως με τον Αντώνη Τρίτση, οι προσπάθειες του οποίου έδειχναν να προωθούν την πολεοδομική οργάνωση στην χώρα τόσο σε νομοθετικό όσο και σε πραγματικό επίπεδο.
Δυστυχώς οι απαραίτητοι αυτοί στρατηγικοί σχεδιασμοί όπως το Δασολόγιο και το Κτηματολόγιο, άρχισαν να βαλτώνουν μέσα στα γρανάζια της γραφειοκρατίας, της υποστελέχωσης, της αργής απονομής της δικαιοσύνης, αλλά , για να μην κρυβόμαστε, και των μεγάλων ή μικρών συμφερόντων. Ακόμα και σήμερα ψάχνουμε ως κράτος τον τρόπο που τέτοιου είδους μελέτες θα μπορούν να ολοκληρώνονται γρήγορα και να εφαρμόζονται άμεσα, με τελευταία προσπάθεια σε κυβερνητικό επίπεδο την ολοκλήρωση των Τ.Π.Σ. (Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια) ανά την χώρα.
Όσο δεν ολοκληρώνονταν όμως οι πολεοδομικοί και χωροταξικοί σχεδιασμοί, η ανάγκη για στέγαση, αλλά και επαγγελματική και οικονομική ανάπτυξη, έφερε τα νομοσχέδια για την εκτός σχεδίου δόμηση.
Οι νόμοι για την εκτός σχεδίου δόμηση και τις παρεκκλίσεις ήρθαν για να εξυπηρετήσουν αναντίρρητες κοινωνικές ανάγκες (π.χ. μετανάστευση μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών μετά την Συνθήκη της Λωζάνης, κύμα αστυφιλίας την δεκαετία του ’70 κυρίως, αλλαγή της οικονομικής φυσιογνωμίας περιοχών από αγροτοκτηνοτροφικές σε παροχής υπηρεσιών και έντονης τουριστικής ανάπτυξης παραλιακά).
Οι παρεκκλίσεις δε, για να βάλουμε τα πράγματα στην θέση τους, δεν είναι παρεκκλίσεις από την νομιμότητα, αλλά υπάρχουν λόγω γεωμορφολογικών φαινομένων και κοινωνικοπολιτικών συνθηκών που είναι εκτός του συνηθισμένου, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Κρήτη.
Γεννάται το ερώτημα, υπάρχουν ακόμα αυτοί οι λόγοι έτσι ώστε να δικαιολογείται η παράταση της δυνατότητας εκτός σχεδίου δόμησης με παρεκκλίσεις ακόμα και σήμερα;;;
ΝΑΙ, υπάρχουν. Αν και ως Τεχνικό Επιμελητήριο παραμένουμε σταθεροί στην θέση μας για Πολεοδομική και Χωροταξική οργάνωση της χώρας, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε επαφή με την κοινωνία και την πραγματικότητα. Η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης και μάλιστα βιαίως δημιουργεί θέματα οικιστικής ανάπτυξης, με τα όρια οικισμών να θέλουν σε μεγάλο βαθμό αναθεώρηση και τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια να κινούνται αργά. Προκαλείται οικονομική στασιμότητα σε μικρομεσαίες επενδύσεις ειδικά στον τομέα της μεταποίησης μια και τα Βιοτεχνικά και Βιομηχανικά πάρκα είτε σπανίζουν είτε είναι πλήρη, αλλά επίσης εγείρονται και σοβαρά νομικά ζητήματα και θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης.
Δεν είναι δυνατόν χωρίς αλλαγή των αντικειμενικών συνθηκών να μπορεί κάποιος να έχει κτίσει ενώ το ακριβώς δίπλα οικόπεδο να καθίσταται ξαφνικά αγροτεμάχιο λόγω χρόνου και μάλιστα αυθαίρετα προσδιορισμένου.
Χρειάζεται λοιπόν να δοθεί παράταση της δυνατότητας της κατά παρέκκλιση δόμησης μέχρι να ολοκληρωθούν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια. Είναι μια πρόταση τεχνικά λογική και κοινωνικά δίκαιη.
Ταυτόχρονα, με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων προς τους Ο.Τ.Α. Α’ και Β’ βαθμού, θα μπορούσε να δοθεί λύση όσον αφορά το πρόβλημα της καθυστέρησης των στρατηγικών σχεδιασμών, επιβραβεύοντας μάλιστα με έξτρα κονδύλια η κεντρική κυβέρνηση τους Δήμους και τις Περιφέρειες που θα ολοκληρώσουν αυτές τις διαδικασίες με τεχνικά άρτιο τρόπο και στην ώρα τους.