Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας «Ελλάδα: Βία, ψέματα και επαναπροωθήσεις» καταλογίζει υπέρμετρη βία στις πρακτικές με τις οποίες η Ελλάδα προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις ελεγχόμενες (από την Τουρκία) μεταναστευτικές ροές, παρουσιάζοντας την απάνθρωπη πραγματικότητα που βιώνουν εκατοντάδες πρόσφυγες στα σύνορα της χώρας μας.
Η νέα έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας υποστηρίζει ότι οι ελληνικές συνοριακές δυνάμεις κρατούν βίαια και παράνομα ομάδες προσφύγων και μεταναστών πριν τους επαναπροωθήσουν στην Τουρκία, κατά παραβίαση των υποχρεώσεών τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, σύμφωνα με το Δίκαιο της Ε.Ε. και το Διεθνές Δίκαιο.
Η έκθεση βασίζεται σε συνομιλίες με 16 άτομα, τα οποία υπέστησαν 21 επαναπροωθήσεις. Περιλαμβάνει επαναπροωθήσεις στα σύνορα στον Έβρο το χρονικό διάστημα μεταξύ Ιουνίου και Δεκεμβρίου του 2020. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, αυτές οι παράνομες επιχειρήσεις εκτιμώνται ότι αφορούν περίπου 1.000 άτομα.
Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2020, η Ελλάδα απώθησε βίαια πρόσφυγες και μετανάστες ως απάντηση στο μονομερές άνοιγμα των χερσαίων συνόρων από την Τουρκία, όπως αναφέρει η έκθεση και καταδεικνύει ότι οι παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα της Ελλάδας συνεχίζονται και έχουν καταστεί παγιωμένη πρακτική.
«Η έρευνά μας καταδεικνύει ότι οι βίαιες επαναπροωθήσεις έχουν καταστεί η de facto ελληνική πολιτική ελέγχου των συνόρων στην περιοχή του Έβρου. Τα περιστατικά επαναπροωθήσεων που τεκμηριώσαμε αφορούν έως και 1.000 άτομα. Μερικά από αυτά επαναπροωθήθηκαν πολλές φορές και σε ορισμένες περιπτώσεις μέσω ανεπίσημων χώρων κράτησης. Το επίπεδο οργάνωσης που απαιτείται για να εκτελεστούν αυτές οι επαναπροωθήσεις δείχνει πόσο μακριά φτάνει η Ελλάδα ώστε να επαναπροωθεί παράνομα ανθρώπους και να το συγκαλύπτει» τονίζει η ερευνήτρια της Διεθνούς Αμνηστίας για τη μετανάστευση στην Ευρώπη Adriana Tidona.
Η βία και η ταπείνωση
Οι περισσότεροι άνθρωποι με τους οποίους μίλησε η Διεθνής Αμνηστία ανέφεραν ότι είχαν υποστεί ή γίνει μάρτυρες βίας από ανθρώπους τους οποίους περιέγραψαν ως ένστολους Έλληνες κρατικούς υπαλλήλους, όπως και άνδρες με πολιτικά.
Συγκεκριμένα ανέφεραν ότι δέχτηκαν χτυπήματα με ραβδιά ή κλομπ, κλοτσιές, γροθιές, χαστούκια και σπρωξίματα, τα οποία κάποιες φορές είχαν ως αποτέλεσμα σοβαρούς τραυματισμούς. Οι άνδρες συχνά υποβάλλονταν σε εξευτελιστικούς και επιθετικούς ελέγχους με εκγύμνωση, κάποιες φορές μπροστά στα μάτια γυναικών και παιδιών.
Μάλιστα, στις περισσότερες περιπτώσεις τα θύματα της βίας υπέστησαν και απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση. Σε άλλες περιπτώσεις, πρόσφυγες υπέστησαν βασανιστήρια.
Ξυλοδαρμός στον Έβρο
Ο Σαΐφ, ένας 25χρονος Σύρος, ο οποίος απωθήθηκε τέσσερις φορές τον Αύγουστο του 2020, δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι κατά τη δεύτερη προσπάθειά του η ομάδα με την οποία ταξίδευε έπεσε σε ενέδρα «στρατιωτών» με μαύρη εξάρτυση και κουκούλες, και μεταφέρθηκε στις όχθες του ποταμού Έβρου. Δύο άτομα της ομάδας προσπάθησαν να ξεφύγουν, αλλά εμποδίστηκαν και ξυλοκοπήθηκαν ανελέητα από έναν από τους στρατιώτες.
Ο Σαΐφ, ο οποίος είχε την υποψία ότι ο ένας άνδρας είχε υποστεί κάταγμα στη σπονδυλική στήλη, ανέφερε στη Διεθνή Αμνηστία: «Δεν μπορούσε να κινηθεί καθόλου, δεν μπορούσε να κινήσει ούτε τα χέρια του». Σύμφωνα με τον ίδιο, αφότου οι στρατιώτες μετέφεραν τους δύο τραυματίες στην απέναντι όχθη του ποταμού, στην Τουρκία, Τούρκοι στρατιώτες και ένα ασθενοφόρο ήρθαν να βοηθήσουν τους τραυματίες.
Ένα άτομο είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι κατά τη διάρκεια μιας από τις επιχειρήσεις επαναπροώθησης, αυτός και η ομάδα του εξαναγκάστηκαν να πέσουν από τη βάρκα στο νερό κοντά σε μια νησίδα στη μέση του ποταμού Έβρου, όπου και παρέμειναν εγκλωβισμένοι επί ημέρες. Ένας άνδρας, ο οποίος εξαναγκάστηκε να πέσει από τη βάρκα, δεν μπορούσε να κολυμπήσει και φώναζε βοήθεια καθώς ανεβοκατέβαινε μέσα στο νερό και εθεάθη να τον παρασέρνει το ρεύμα.
Η σκισμένη κάρτα ασύλου
Επίσης, η Διεθνής Αμνηστία μίλησε με τέσσερα άτομα τα οποία υπέστησαν αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση σε περιοχές της βόρειας Ελλάδας και τελικά επαναπροωθήθηκαν προς την Τουρκία μαζί με μεγαλύτερες ομάδες.
"google ad"
Ένας από αυτούς ήταν ο 31χρονος Σύρος Ναμπίλ, ο οποίος ήταν καταγεγραμμένος αιτών άσυλο στην Ελλάδα. Ο 31χρονος είπε στη Διεθνή Αμνηστία ότι συνελήφθη στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας, στη βορειοδυτική Ελλάδα. Η αστυνομία τού είπε ότι θα μεταφερθεί στην Αθήνα και θα αφεθεί ελεύθερος, ωστόσο στη συνέχεια μεταφέρθηκε σε έναν δεύτερο χώρο κράτησης, πιο κοντά στα χερσαία σύνορα του Έβρου, ξυλοκοπήθηκε και τελικά επαναπροωθήθηκε μαζί με μια ομάδα 70 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών.
«Πριν να ανέβω στο λεωφορείο έδειξα στην αστυνομία την κάρτα ασύλου μου, αλλά μου την πήραν, την έσκισαν και μου είπαν να ανέβω στο λεωφορείο» είπε ο 31χρονος.
«Η Frontex έχει καθήκον να αποτρέπει παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, εάν δεν μπορεί να το κάνει αποτελεσματικά, θα πρέπει να αποσυρθεί ή να αναστείλει τις επιχειρήσεις της στην Ελλάδα» δήλωσε η AdrianaTidona.
Η μήνυση
Ένα θύμα των βίαιων επαναπροωθήσεων από τις ελληνικές αρχές κατέθεσε μήνυση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αφού το εντόπισαν ομάδα νομικών από την οργάνωση FRONT-LEX σε συνεργασία με το Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Ελσίνκι.
Πρόκειται για μια γυναίκα, η οποία βρισκόταν ανάμεσα σε ομάδα 29 προσφύγων. Η νεαρή γυναίκα ήταν σε μία από τις τρεις βάρκες που έφτασαν στο ακρωτήρι Κράτηγος Μυτιλήνης. Από αυτές τις τρεις ομάδες, οι δύο σύντομα θα κατέληγαν στην Τουρκία – αποτέλεσμα ακόμη μιας επιχείρησης του Λιμενικού που έμεινε στη μνήμη ως μία από τις σκληρότερες αλλά και πλέον τεκμηριωμένες υποθέσεις.
Το γερμανικό Spiegel δημοσίευσε βίντεο, φωτογραφίες και μαρτυρίες που αποδείκνυαν, εκτός της επαναπροώθησης, και τον βασανισμό που υπέστησαν όσοι πρόσφυγες έπεσαν «στα δίχτυα» του Λιμενικού, ενώ τα στοιχεία επιβεβαιώθηκαν και από το BBC.