Σε έκτακτη ενημέρωση προχώρησε ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς, για τα επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα που θα επικρατήσουν στη χώρα από την Πέμπτη.
«Αύριο θα αντιμετωπίσουμε ένα σπάνιο ακραίο φαινόμενο, τον μεσογειακό κυκλώνα», τόνισε ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων, Νίκος Χαρδαλιάς, ανακοινώνοντας πως η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά, η Ιθάκη και η Ηλεία αναμένεται να χτυπηθούν πρώτες από τον «Ιανό».
Την προσοχή των πολιτών στις περιοχές που αναμένεται να πλήξει από το απόγευμα της Πέμπτης η κακοκαιρία “Ιανός”, επέστησε ο Νίκος Χαρδαλιάς. Εξήγησε ότι το φαινόμενο είναι γνωστό ως «μεσογειακός κυκλώνας» και μοιάζει με τους τροπικούς κυκλώνες των ΗΠΑ, αλλά είναι πιο ασθενής, πιο βραχύβιος και μικρότερος σε μέγεθος και πως πρόκειται για ένα σπάνιο φαινόμενο που εμφανίστηκε από το 1995 και μετά και τείνει να ενταθεί.
«Από αύριο Πέμπτη ένα βαθύ βαρομετρικό χαμηλό θα πλήξει τη χώρα μας», είπε και πρόσθεσε: «Το φαινόμενο θα πλήξει τη χώρα αργά το απόγευμα. Η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά, η Ιθάκη και η Ηλεία θα χτυπηθούν πρώτα. Τα φαινόμενα θα είναι ισχυρά και μεγάλης διάρκειας». Κάλεσε τους πολίτες να «μείνουν σε απόλυτη επιφυλακή», ενώ έδωσε τρεις βασικές οδηγίες.
«Καλούμε τους πολίτες, της Ζακύνθου, της Κεφαλονιάς, της Ιθάκης, της Μεσσηνίας, την Ηλείας, της Αχαΐας, της Αρκαδίας, της Αργολίδας, της Βοιωτίας, της Αιτωλοακαρνανίας, της Φωκίδας, της Αττικής και της Εύβοιας να παραμείνουν σε απόλυτη επιφυλακή και να δώσουν έμφαση στα εξής: Όσοι βρίσκονται σε περιοχές που έχουν πλημμυρίσει στο παρελθόν ή βρίσκονται κοντά σε ποταμούς, χείμαρρους ή ακτές, αποφύγετε να μείνετε σε υπόγειους, ημιυπόγειους και ισόγειους χώρους. Εξετάστε το ενδεχόμενο να μην μείνετε στα σπίτια σας και να φιλοξενηθείτε σε σπίτια συγγενών ή φίλων. Αποφύγετε κάθε περιττή μετακίνηση κατά τη διάρκεια των έντονων καιρικών φαινομένων. Ασφαλίστε τις πόρτες και τα παράθυρα ερμητικά, έχοντας πάντα υπ’ όψιν σε περίπτωση δημιουργίας χειμάρρων να μετακινηθείτε στα ψηλότερα σημεία του σπιτιού. Μη διασχίζετε για κανέναν λόγο χείμαρρους, ρέματα ή δρόμους που έχουν πλημμυρίσει. Είτε πεζοί είτε με όχημα. Για κανέναν λόγο».
Ο Δείκτης Επικινδυνότητος 24h (Extreme Forecast Index-EFI) για τις περιοχές που προβλέπεται ακραία βροχόπτωση την Παρασκευή και περιγράφονται αναλυτικά στο #έκτακτο #δελτίο, όπου υπάρχει #κόκκινη_προειδοποίηση.
Ακολουθείτε τις Οδηγίες της @GSCP_GR https://t.co/vQ62Cs8WnX pic.twitter.com/ARYtNGjYbp— EMY (@EMY_HNMS) September 16, 2020
Σύμφωνα με το Έκτακτο Δελτίο Επικίνδυνων Καιρικών Φαινομένων που εκδόθηκε σήμερα, Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 2020, από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ), κακοκαιρία προβλέπεται να επικρατήσει στην κεντρική και νότια Ελλάδα από το απόγευμα της Πέμπτης (17-09-2020) που θα ξεκινήσει από τα νοτιοδυτικά, με κύρια χαρακτηριστικά τις ισχυρές βροχές και καταιγίδες και τους πολύ θυελλώδεις ανέμους.
Πιο αναλυτικά, έντονα φαινόμενα προβλέπονται:
Την Πέμπτη (17-09-2020) από το απόγευμα, στο Νότιο Ιόνιο και την Πελοπόννησο κυρίως στα δυτικά τμήματα της.
Την Παρασκευή (18-09-2020) στο Νότιο Ιόνιο, την Πελοπόννησο, τη Στερεά (συμπεριλαμβανομένης της Αττικής) και την Εύβοια. Από το απόγευμα στα δυτικά τα φαινόμενα θα εξασθενήσουν, ενώ το βράδυ θα επηρεαστούν οι Δυτικές Κυκλάδες. Στην Πελοπόννησο και την Ανατολική Στερεά τα φαινόμενα θα είναι πολύ ισχυρά.
Το Σάββατο (19-09-2020) τα έντονα φαινόμενα θα επηρεάσουν την Ανατολική Πελοπόννησο και την Ανατολική Στερεά, τις Κυκλάδες και πιθανόν την Κρήτη. Από το μεσημέρι στην Ανατολική Στερεά και την Ανατολική Πελοπόννησο βαθμιαία θα εξασθενήσουν.
Από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας επισημαίνεται ότι οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται καθημερινά για την εξέλιξη των έκτακτων καιρικών φαινομένων στα τακτικά δελτία καιρού της ΕΜΥ και στην ιστοσελίδα της ΕΜΥ στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.emy.gr.
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει ενημερώσει τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, που εμπλέκονται επιχειρησιακά, καθώς και τις περιφέρειες και τους δήμους της χώρας, ώστε να βρίσκονται σε αυξημένη ετοιμότητα πολιτικής προστασίας, προκειμένου να αντιμετωπίσουν άμεσα τις επιπτώσεις από την εκδήλωση των έντονων καιρικών φαινομένων.
Συστάσεις προς τους πολίτες
Παράλληλα, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας συνιστά στους πολίτες να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, μεριμνώντας για τη λήψη μέτρων αυτοπροστασίας από κινδύνους που προέρχονται από την εκδήλωση των έντονων καιρικών φαινομένων.
Οι καταιγίδες ξεκινούν να περικυκλώνουν το βαρομετρικό χαμηλό #Ιανος κάτι που υποδεικνύει την αρχή για την μετατροπή του σε Μεσογειακό Κυκλώνα. Μέχρι το απόγευμα της Πέμπτης 17/09 τα προγνωστικά μοντέλα δείχνούν αυτή η διαδικασία να έχει ολοκληρωθεί. https://t.co/9hSAjMisIL
— meteo.gr – Ο καιρός (@meteogr) September 16, 2020
Ειδικότερα, σε περιοχές όπου προβλέπεται η εκδήλωση έντονων βροχοπτώσεων, καταιγίδων ή θυελλωδών ανέμων:
* Να ασφαλίσουν αντικείμενα τα οποία αν παρασυρθούν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα ενδέχεται να προκαλέσουν καταστροφές ή τραυματισμούς.
* Να βεβαιωθούν ότι τα λούκια και οι υδρορροές των κατοικιών δεν είναι φραγμένα και λειτουργούν κανονικά.
* Να αποφεύγουν να διασχίζουν χείμαρρους και ρέματα, πεζή ή με όχημα, κατά τη διάρκεια καταιγίδων και βροχοπτώσεων, αλλά και για αρκετές ώρες μετά το τέλος της εκδήλωσής τους
* Να αποφεύγουν τις εργασίες υπαίθρου και δραστηριότητες σε θαλάσσιες και παράκτιες περιοχές κατά τη διάρκεια εκδήλωσης των έντονων καιρικών φαινομένων (κίνδυνος από πτώσεις κεραυνών).
* Να προφυλαχτούν αμέσως κατά τη διάρκεια μιας χαλαζόπτωσης. Να καταφύγουν σε κτίριο ή σε αυτοκίνητο και να μην εγκαταλείπουν τον ασφαλή χώρο, παρά μόνο όταν βεβαιωθούν ότι η καταιγίδα πέρασε. Η χαλαζόπτωση μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη και για τα ζώα.
* Να αποφύγουν τη διέλευση κάτω από μεγάλα δέντρα, κάτω από αναρτημένες πινακίδες και γενικά από περιοχές, όπου ελαφρά αντικείμενα (πχ γλάστρες, σπασμένα τζάμια κλπ) μπορεί να αποκολληθούν και να πέσουν στο έδαφος (πχ κάτω από μπαλκόνια).
* Να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες των κατά τόπους αρμοδίων φορέων, όπως Τροχαία κλπ.
Ιανός: Τι είναι το καιρικό φαινόμενο που θα πλήξει την Ελλάδα τις επόμενες ώρες
Σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα είναι το καιρικό φαινόμενο που θα χτυπήσει τις επόμενες ώρες τη χώρα.
Ο μεσογειακός κυκλώνας έχει θέσει σε συναγερμό τις αρχές, ο υφυπουργός Νίκος Χαρδαλιάς έχει βάλει σε ετοιμότητα την Πολιτική Προστασία καθώς αναμένονται πλημμυρικά φαινόμενα.
Αλλωστε, οι πρόσφατες πλημμύρες στην Εύβοια προκάλεσαν θύματα τα οποία παρασύρθηκαν από τα νερά χειμάρρων που ξεχείλισαν
Κάτι που θέλει η Πολιτική Προστασία να αποφύγει, εξ’ ου και οι προειδοποιήσεις και συστάσεις για όσους έχουν σπίτια κοντά σε χειμάρρους.
Σύμφωνα με το meteo.gr κύρια χαρακτηριστικά του ΙΑΝΟΥ θα είναι οι έντονες βροχοπτώσεις, ιδιαίτερα στο Ιόνιο και τα νότια ηπειρωτικά τμήματα της χώρας, οι καταιγίδες κατά τόπους και οι πολύ θυελλώδεις άνεμοι, ιδιαίτερα σε θαλάσσια τμήματα, όπου ενδέχεται να φτάσουν σε επίπεδα θύελλας.
Δεν είναι ακόμα σαφές αν ο ΙΑΝΟΣ θα αποκτήσει τροπικά χαρακτηριστικά και αν θα πληροί τις προϋποθέσεις ώστε να χαρακτηριστεί Μεσογειακός Κυκλώνας (διεθνώς γνωστά βαρομετρικά χαμηλά ως medicanes από την ένωση των λέξεων Mediterranean και hurricanes), κάτι ωστόσο που δεν μπορεί να αποκλειστεί.
Στο βίντεο που έδωσε το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου, παρουσιάζεται ο στροβιλισμός του Ιανού στην Κεντρική Μεσόγειο έως το απόγευμα της Τετάρτης 16/09, όπως καταγράφηκε από τον Ευρωπαϊκό μετεωρολογικό δορυφόρο Meteosat-11. Η επεξεργασία και οπτικοποίηση των δορυφορικών δεδομένων έγινε από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών / meteo.gr. Στο ίδιο βίντεο με κίτρινα x φαίνονται και οι κεραυνοί που κατέγραψε το σύστημα ΖΕΥΣ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Τι είναι
Σύμφωνα με το Βικιπαιδεία, οι Μεσογειακοί κυκλώνες, επίσης γνωστοί ως Μεσογειακοί τυφώνες (διεθνής ονομασία: Medicane, από τις λέξεις Mediterranean και hurricane), είναι σπάνια μετεωρολογικά φαινόμενα που παρατηρούνται στη Μεσόγειο Θάλασσα. Λόγω της ξηράς φύσης της περιοχής της Μεσογείου, ο σχηματισμός τροπικών και υποτροπικών κυκλώνων είναι σπάνιος, με μόνο 100 καταγεγραμμένες τροπικές καταιγίδες από το 1947 ως και το 2011. Τα περισσότερα συστήματα παραμένουν στην ένταση τροπικής καταιγίδας ή κάτω από αυτήν, αλλά σε μερικές σπάνιες περιπτώσεις ορισμένες καταιγίδες έχουν φτάσει επίπεδο τυφώνα Κατηγορίας
Δεν υπάρχει επίσημος οργανισμός για την παρακολούθηση του σχηματισμού και πορείας τους. Η τροπική γένεση κυκλώνων παρουσιάζεται συνήθως μέσα σε δύο ξεχωριστές θάλασσας. Η πρώτη περιοχή περιλαμβάνει περιοχές της δυτικής Μεσογείου που ευνοούν περισσότερο την ανάπτυξη τους, ενώ στα ανατολικά περιοχή που ευνοεί την ανάπτυξη τους είναι το Ιόνιο Πέλαγος. Ωστόσο σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις παρόμοιες τροπικές καταιγίδες μπορούν επίσης να αναπτυχθούν στη Μαύρη Θάλασσα.
Η τραχιά ορεινή γεωγραφία της περιοχής δημιουργεί πρόσθετες δυσκολίες παρά ευνοϊκές για την ανάπτυξη ακραίων καιρικών φαινομένων και κατακόρυφης δραστηριότητας σε γενικές γραμμές. Οι εν λόγω κυκλώνες μπορούν να σχηματιστούν μόνο σε ανώμαλες μετεωρολογικές συνθήκες. Έχουν διεξαχθεί πολυάριθμες μελέτες για τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στο σχηματισμό μεσογειακών κυκλώνων, οι οποίες γενικά συμφωνούν ότι θα σχηματίζονται λιγότερες αλλά πιο έντονες καταιγίδες.
Η ανάπτυξη τροπικών ή υποτροπικών κυκλώνων στη Μεσόγειο Θάλασσα συνήθως μπορεί να συμβεί μόνο υπό κάπως ασυνήθιστες περιστάσεις. Η χαμηλή διάτμηση ανέμου και η ατμοσφαιρική αστάθεια που προκαλείται από τις επιδρομές κρύου αέρα είναι συχνά απαραίτητη. Η πλειοψηφία τους συνοδεύεται από γούρνες ανώτερου επιπέδου, που τους παρέχει την απαιτούμενη ενέργεια για την εντατικοποίηση της ατμοσφαιρικής μεταφοράς—καταιγίδες και έντονες βροχοπτώσεις. Οι βαροκλινικές ιδιότητες της περιοχής της Μεσογείου, με τις κλίσεις υψηλής θερμοκρασίας, παρέχουν επίσης την αναγκαία αστάθεια για το σχηματισμό τροπικών κυκλώνων. Ένας άλλος παράγοντας, η αύξηση του δροσερού αέρα, παρέχει την απαραίτητη υγρασία. Οι υψηλές θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας είναι ως επί το πλείστον περιττές ως παράγοντας, καθώς οι περισσότεροι μεσογειακοί κυκλώνες τροφοδοτούνται με ενέργεια προερχόμενη από υψηλότερες θερμοκρασίες αέρα. Η ανάπτυξη των κυκλώνων στη Μεσόγειο μπορεί να συμβεί όλο το χρόνο, αλλά παρατηρείται κυρίως μεταξύ Σεπτεμβρίου και Ιανουαρίου.
Στα τελευταία 50 χρόνια έχουν λάβει χώρα διάφοροι αξιοσημείωτοι μεσογειακοί κυκλώνες. Τον Σεπτέμβριο του 1969 ένας μεσογειακός τροπικός κυκλώνας στη Βόρεια Αφρική δημιούργησε πλημμύρες, σκοτώνοντας σχεδόν 600 άτομα, αφήνοντας 250.000 άστεγους και καταστρέφοντας τις τοπικές οικονομίες. Ένας μεσογειακός κυκλώνας τον Σεπτέμβριο του 1996 που αναπτύχθηκε στη περιοχή των Βαλεαρίδων Νήσων, γέννησε έξι σίφωνες και πλημμύρισε μέρη των νησιών. Αρκετοί μεσογειακοί κυκλώνες έχουν επίσης αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένης μελέτης, όπως αυτοί του Ιανουαρίου του 1982, του Ιανουαρίου του 1995, του Σεπτεμβρίου του 2006, του Νοεμβρίου του 2011 και του Νοεμβρίου του 2014. Η καταιγίδα του Ιανουαρίου 1995 είναι ένα από τα καλύτερα μελετημένα συστήματα μεσογειακών κυκλώνων, έχοντας στενή ομοιότητα με τους τροπικούς κυκλώνες σε άλλες περιοχές. Επίσης υπήρχε διαθεσιμότητα παρατηρήσεων. Ο μεσογειακός κυκλώνας του Σεπτεμβρίου 2006 είναι καλά μελετημένος λόγω της διαθεσιμότητας υφιστάμενων παρατηρήσεων και δεδομένων. Τον Νοέμβριο του 2011 το τμήμα Δορυφορικής Ανάλυση της NOAA παρακολούθησε έναν μεσογειακό κυκλώνα, ο οποίος ονομάστηκε Ρολφ από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, αν και σταμάτησε τις παρατηρήσεις τον επόμενο μήνα. Το 2015, η NOAA συνέχισε να εκδίδει προειδοποιήσεις για τροπικά συστήματα στην περιοχή της Μεσογείου.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2018 μια εξωτροπική καταιγίδα αναπτύχθηκε στην ανατολική Μεσόγειο. Οι θερμοκρασίες νερού γύρω στους 27 °C ευνόησαν τη μετάβαση της καταιγίδας σε υβριδικό κυκλώνα, με θερμό θερμικό πυρήνα στο κέντρο (κοινώς, μάτι του κυκλώνα). Η θύελλα κινήθηκε προς τα βορειοανατολικά προς την Ελλάδα, ενώ γινόταν βαθμιαία εντονότερη και αναπτύσσοντας χαρακτηριστικά τροπικού κυκλώνα. Στις 29 Σεπτεμβρίου, η καταιγίδα μπήκε στη ξηρά στην Πελοπόννησο δυτικά της Καλαμάτας, όπου αναφέρθηκε ελάχιστη κεντρική πίεση 989.3 mbar.
Τα ανεπίσημα ονόματα περιλαμβάνουν τα Ξενοφών και Ζορμπάς.
Κατά τη διάρκεια της φάσης σχηματισμού, η καταιγίδα προκάλεσε πλημμύρες στην Τυνησία και τη Λιβύη, καθώς πυροδότησε ακραίες βροχοπτώσεις της τάξης των 200 χιλιοστών την ώρα. Οι πλημμύρες σκότωσαν τέσσερις ανθρώπους στην Τυνησία, ενώ παράλληλα προκάλεσαν σοβαρές ζημιές σε σπίτια, δρόμους και χωράφια. Η κυβέρνηση της Τυνησίας δεσμεύτηκε οικονομική βοήθεια σε κατοίκους των οποίων τα σπίτια υπέστησαν ζημιές.
Πριν την άφιξη της καταιγίδας στην Ελλάδα, η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία εξέδωσε επείγον δελτίο επιδείνωσης καιρού. Πολλές πτήσεις ακυρώθηκαν και τα σχολεία έκλεισαν.
Τα παράκτια νησιά Στροφάδες και Ρόδος ανέφεραν δυνατούς ανέμους κατά τη διάρκεια της διαδρομής της καταιγίδας. Ένας ιδιωτικός μετεωρολογικός σταθμός στον Βουτσάρα μέτρησε ριπές ανέμου 105 χιλιομέτρων την ώρα, δηλαδή 11 Μποφόρ. Η καταιγίδα προκάλεσε ένα υδάτινο ρεύμα πλημμύρας που εισχώρησε στην ξηρά.
Οι άνεμοι στην Αθήνα χτύπησαν δέντρα και καλώδια μεταφοράς ενέργειας. Ένα πεσμένο δέντρο κατέστρεψε τη στέγη ενός σχολείου στη δυτική Αθήνα. Αρκετοί δρόμοι έκλεισαν λόγω πλημμυρών.
Στα Ιωάννινα, η καταιγίδα προκάλεσε ζημιές στο μιναρέ στη κορυφή του Τζαμιού Ασλάν Πασά, το οποίο χρονολογείται από το 1614.