Του Δημήτρη Καζάκη
«Ανυπολόγιστες οι ζημιές με επιστροφή στη δραχμή» μας δήλωσε το παλιό κομματόσκυλο του Σημίτη και νυν αναπληρωτής υπουργός οικονομικών Μάρδας. Ο εν λόγω κύριος ανήκε στη συμμορία που μας έβαλε στο ευρώ με τους χειρότερους δυνατούς όρους, ώστε να λεηλατηθεί η χώρα από τραπεζίτες κερδοσκόπους και τοκογλύφους. Και τώρα τι μας λέει; Έτσι και φύγουμε, θα καταστραφούμε.
Όταν φωνάζει ο κλέφτης να φοβηθεί ο νοικοκύρης
Το αγαπημένο μοτίβο του εν λόγω κυρίου είναι η υποτίμηση του νομίσματος. Η νέα δραχμή θα υποτιμηθεί! Γιατί; Διότι έτσι το λέει ο κ. Μάρδας. Είναι ένα είδος φυσικού φαινομένου. Έτσι και η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, η νέα δραχμή της θα τρελαθεί στις υποτιμήσεις. Γιατί έτσι γουστάρει ο κ. Μάρδας. Μπορεί να μην ξέρει πού πάνε τα τέσσερα, αλλά γνωρίζει πού θα πάει η νέα δραχμή.
Για να δούμε. Μιλώντας στο MEGA, στη ναυαρχίδα της μαύρης προπαγάνδας και φυσικά εκ του ασφαλούς χωρίς αντίλογο, ο κ. Μάρδας τόνισε πώς η υποτίμηση της δραχμής μπορεί να φτάσει το 50%-60% ακόμη και 70% και πρόσθεσε ότι “υποτίμηση σημαίνει εκρηκτική αύξηση των τιμών και σημαντική υποβάθμιση των εσόδων των Ελλήνων.”
Για να μας πείσει ο κ. Μάρδας χρησιμοποίησε το παράδειγμα της Αργεντινής, της οποίας το νόμισμα την πρώτη χρονιά της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα υποτιμήθηκε κατά 75% και πλέον έχει υποτιμηθεί σωρρευτικά κατά 1.000%. Βέβαια, ο κ. Μάρδας “ξέχασε” να σημειώσει ορισμένα πολύ σημαντικά πράγματα.
Γιατί υποτιμήθηκε το αργεντίνικο πέσος;
Ήταν φυσικό φαινόμενο, ή απόρροια του γεγονότος ότι το νόμισμα αυτό είναι ελεύθερα κυμαινόμενο στις διεθνείς αγορές forex, δηλαδή συναλλάγματος; Φυσικά το δεύτερο. Από τη στιγμή που το νόμισμά σου είναι διαθέσιμο στις διεθνείς αγορές, τότε είναι έρμαιο των επιθέσεων και πιέσεων κερδοσκοπίας. Όπως συνέβη και με το Αργεντίνικο πέσος.
Χαρακτηριστική η ισοτιμία με το δολάριο. Το 2008 ήταν $1:3,16 αργεντίνικα πέσος. Το 2009 η ισοτιμία ήταν $1:3,71. Το 2010 ήταν $1:3,89. Το 2012 ήταν $1:4,53. Το 2013 ήταν $1:5,44, ενώ σήμερα είναι $1:9,18. Η εκτίναξη αυτή δεν ήταν φυσιολογική, αλλά αποτέλεσμα κερδοσκοπικών πιέσεων και χειραγώγησης της ισοτιμίας από μεγάλους κερδοσκόπους και τράπεζες στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος.
Ο λόγος που γίνεται είναι απλός. Κάθε φορά που το νόμισμα πιέζεται και υποτιμάται, η κεντρική τράπεζα παρεμβαίνει και δαπανά συνάλλαγμα προκειμένου να αγοράσει το δικό της νόμισμα και να σταματήσει την πτώση. Με την πίεση που ασκούν οι κερδοσκόποι επιχειρούν να εξαναγκάσουν την Αργεντινή να εξαντλήσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα κι έτσι να αναγκαστεί να βγει στις διεθνείς αγορές για δάνεια αναπλήρωσης σε συνάλλαγμα. Κι εκεί την περιμένουν οι τοκογλύφοι για να τη λαινίσουν.
Είναι ένας είδος πολέμου. Νομισματικός πόλεμος λέγεται και έχει ως βασική προϋπόθεση το νόμισμά σου να είναι ελεύθερα διαθέσιμο στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος. Αν δεν είναι, τι μπορούν να σου κάνουν; Απολύτως τίποτε. Γι’ αυτό και η Ισλανδία, μόλις υπέστη το 2009 400% υποτίμηση του νομίσματός της, τι έκανε για να αποφύγει το νομισματικό πόλεμο εναντίον της; Βρήκε συνάλλαγμα (από την Κίνα) και αγόρασε τα διαθέσιμα του δικού της νομίσματος και τα απέσυρε από τις διεθνείς αγορές συναλλάγματος.
Δεν είναι ανάγκη να έχεις εκτεθειμένο εθνικό νόμισμα
Αυτό που έκανε η Ισλανδία είναι πολύ δύσκολο να το κάνει η Αργεντινή. Να γιατί η κυβέρνησή της σήμερα μελετά την εισαγωγή ενός τελείως καινούργιου πέσος, σε αντικατάσταση του παλιού, το οποίο δεν θα είναι διαθέσιμο στις διεθνείς αγορές συναλλάγματος.
Η Ελλάδα, φεύγοντας από το ευρώ και φυσικά την ΕΕ, έχει ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα. Δεν θα επιστρέψει στην παλιά δραχμή, αλλά θα εισάγει μια εντελώς νέα δραχμή, ένα εντελώς νέο εθνικό κρατικό νόμισμα. Από πού θα το βρουν οι διεθνείς κερδοσκόποι για να ασκήσουν πίεση; Αναγκαστικά από την κεντρική τράπεζα της Ελλάδας, μιας και θα υφίσταται καθεστώς προστασίας της εθνικής οικονομίας και έλεγχος κίνησης κεφαλαίου.
Γιατί λοιπόν να το πουλήσει η κεντρική τράπεζα στους κερδοσκόπους; Δεν θα το πουλήσει, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια. Κι έτσι θα γλυτώσουμε το νομισματικό πόλεμο. Από κει και πέρα, η υποτίμηση του νομίσματος εξαρτάται από το βαθμό υποκατάστασης των εισαγωγών από εγχώρια παραγωγή και εξαγωγές. Αυτό είναι το στοίχημα και θα έχουμε τα χρηματοδοτικά μέσα για να το πετύχουμε χωρίς να εξαρτόμαστε από δάνεια και ξένα κεφάλαια.
Η Αργεντινή δεν κατέρρευσε από την υποτίμηση, αλλά από το peg
Όμως, ακόμη και μ΄αυτήν την υποτίμηση του πέσος, τι απέγινε η Αργεντινή; Μήπως κατέρρευσε η οικονομία της; Όχι. Μην ξεχνάμε ότι Αργεντινή εδώ και πάνω από ένα έτος έχει κηρυχθεί σε default από τους διεθνείς οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης, λόγω του ότι αρνείται να πληρώσει τον Πολ Σίνγκερ και τη συμμορία του. Και λοιπόν;
Η Αργεντινή χρεοκόπησε και κυριολεκτικά κατέρρευσε στα τέλη του 2001, αρχές του 2002, όταν, ακολουθώντας οικονομικούς συμβούλους επιπέδου και σκοπιμότητας Μάρδα, εφάρμοζε πιστά τα “προγράμματα προσαρμογής” που εφαρμόζονται στην Ελλάδα. Με το πέσος δεμένο σε peg με το δολάριο 1:1. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσει το 50% του προϊόντος της μέσα σ’ ένα χρόνο. Να εκτιναχθεί η ανέχεια και η φτώχεια στο 65% του πληθυσμού. Να εξοντωθεί ολοσχερώς η λεγόμενη “μεσαία τάξη”. Να φτάσει η ανεργία σε επίπεδα Ελλάδας.
Από τότε που διέγραψε το χρέος κατά 70% και έδιωξε το ΔΝΤ, ως πράξη εθνικής κυριαρχίας, η οικονομία της Αργεντινής άρχισε να ανακάμπτει και, παρ’ όλο το νομισματικό πόλεμο, σήμερα εμφανίζει τα εξής δεδομένα. Η φτώχεια έπεσε στο 25% του πληθυσμού. Η ανεργία γύρω στο 7%, ενώ η ανεργία των νέων γύρω στο 18%. Και, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός κινείται γύρω στο 20%, οι αμοιβές και το λαϊκό εισόδημα γενικά αυξάνουν διαρκώς.
Οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών, που χάθηκαν παντελώς όταν οι Μάρδες της Αργεντινής κυβερνούσαν τη χώρα, τώρα ανέρχονται στο 24% του καθαρού διαθέσιμου εισοδήματος. Αντίθετα στην Ελλάδα των μνημονίων οι αποταμιεύσεις των νοικοκυριών είναι αρνητικές και βρίσκονται στο -16% του καθαρού διαθέσιμου εισοδήματος. Στην Ελλάδα η παραγωγή πεθαίνει, ενώ στην Αργεντινή ανθεί. Στην Ελλάδα πουλιούνται τα πάντα, ενώ η Αργεντινή πρόσφατα εκτόξευσε δικής της κατασκευής τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο.
Εδώ και μια δεκαετία η Αργεντινή δεν δανείζεται από το εξωτερικό. Δεν έχει ανάγκη να το κάνει. Το δημόσιο χρέος της κινείται στο 45% του ΑΕΠ της, παρά το γεγονός ότι παρουσιάζει πρωτογενή ελλείμματα στον προϋπολογισμό της. Κι ενώ το 2014 παρουσίασε ύφεση, ωστόσο δεν αντιμετωπίζει κανενός είδους κατάρρευση.
Οι εξωτερικές οικονομικές της σχέσεις δεν ήταν ποτέ καλύτερες. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην Αργεντινή έχουν τριπλασιαστεί από τότε που οι Μάρδες την κυβερνούσαν με τα προγράμματα του ΔΝΤ. Έχουν ξεπεράσει τα 115 δις δολάρια, ήτοι πάνω απο το 21% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ στην Ελλάδα το 2010 μόλις που ξεπερνούσαν τα 26 δις δολάρια, ήτοι το 12% του ΑΕΠ. Ενώ, από το 2010 οι ξένες άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα των μνημονίων κυριολεκτικά κατέρρευσαν.
Απ’ ότι φαίνεται τα ξένα κεφάλαια προτιμούν για επενδύσεις χώρες με προστατευμένη οικονομία και εθνικό νόμισμα, σαν την Αργεντινή, από χώρες όπου τα πάντα ξεπουλιούνται στο όνομα των ξένων επενδύσεων, σαν την Ελλάδα. Η Ελλάδα δεν είχε μόνο χειρότερο εξωτερικό εμπόριο με το ευρώ, αλλά προσέλκυσε και πολύ λιγότερες ξένες άμεσες επενδύσεις από την εποχή που είχε εθνικό νόμισμα, την παλιά δραχμή.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η Αργεντινή της 1.000% υποτίμησης επένδυσε σοβαρά στην αναστήλωση του κοινωνικού κράτους, που κυριολεκτικά είχαν γκρεμίσει οι Μάρδες του ΔΝΤ. Να τι λέει η Παγκόσμια Τράπεζα τον Απρίλιο του 2015: “Η οικονομία [της Αργεντινής] έχει αυξηθεί σταθερά κατά την τελευταία δεκαετία. Η Αργεντινή έχει επενδύσει σημαντικά στην υγεία και την εκπαίδευση, τομείς οι οποίοι ευθύνονται για το 8% και 6% του ΑΕΠ, αντίστοιχα. Μεταξύ του 2003 και του 2009, η μεσαία τάξη έχει διπλασιαστεί σε μέγεθος, 9.300.000 σε 18.600.000 (που ισοδυναμεί με το 45% του πληθυσμού). Η χώρα έχει θέσει ως προτεραιότητα τις κοινωνικές δαπάνες, μέσω διαφόρων προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Οικουμενικού Επιδομάτος Τέκνων, το οποίο αφορά περίπου 3,7 εκατομμύρια παιδιά και εφήβους έως 18 ετών, δηλαδή το 9,3% του πληθυσμού. Τους τελευταίους μήνες, ο εξωτερικός τομέας της χώρας έχει αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις. Κατά τη διάρκεια του 2014, η δημοσιονομική κατάσταση παρουσίασε πρωτογενές έλλειμμα 0,9% του ΑΕΠ και συνολικό έλλειμμα 2,5% του ΑΕΠ. Τα έσοδα του δημόσιου τομέα αυξήθηκαν 42,5%, ενώ οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 45% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Προβλέψεις για την ανάπτυξη για το 2015 κυμαίνονται από 0% έως 1%.” (http://www.worldbank.org/en/country/argentina/overview)
Πού είναι λοιπόν η κατάρρευση και η χρεοκοπία που έχει η υποστεί η Αργεντινή με 1.000% υποτίμηση; Δεν ισχυρίζεται κανείς ότι δεν έχει σοβαρά προβλήματα. Τα προβλήματά της όμως ειναι αντιμετωπίσιμα και κυρίως χωρίς να συνθλίβεται ο εργαζόμενος πληθυσμός της. Όποιος λέει ότι η Αργεντινή καταρρέει, ή ότι χρεοκοπεί – παρά το γεγονός ότι οι διεθνείς αγορές την έχουν κηρύξει επίσημα σε default – είτε δεν ξέρει τι λέει, είτε είναι σε διατεταγμένη υπηρεσία. Εκτός κι αν είναι Μάρδας. Ο Μάρδας είνα κατηγορία από μόνος του και λέει μαρδακίες ανερυθρίαστα.
Όταν ο Μάρδας ανακαλύπτει το Ζαίρ του δικτάτορα Μομπούτου
Και να ήταν μόνο η Αργεντινή, πάει στον κόρακα. Θα λέγαμε, σημιτάνθρωπος είναι ο εν λόγω κύριος, τι να πει; Να δαγκώσει το χέρι που τον ταίζει; Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Ερωτηθείς για το τι θα σημαίνει στην πράξη η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, δήλωσε ότι “θα χρειαστεί να πηγαίνουμε με σακουλίτσες με χρήματα για να πάμε στο εστιατόριο. Αυτό το έζησε το Ζαίρ που εφάρμοσε μια μορφή του σχεδίου αυτού” ενώ επεσήμανε ότι η Ελλάδα έζησε το τι μπορεί να σημαίνει η υποτίμηση ενός νομίσματος κατά την περίοδο 1974-2000.
Οι παλαιότεροι θυμόμαστε και πληθωρισμούς του 20%, 25% και του 33%, οπότε φανταστείτε έναν επιχειρηματία πώς μπορεί να χαράξει μια στρατηγική με πληθωρισμούς της τάξης του 20%, 25% και 30%,” ανέφερε ο κ. Μάρδας και πρόσθεσε πώς “οι ζημιές με μια επιστροφή στη δραχμή θα είναι τέτοιες που δεν θα μπορούν να υπολογιστούν από πριν.”
Ειλικρινά, δεν ξέρω σε ποιούς απευθύνεται ο εν λόγω κύριος. Μάλλον μας θεωρεί κάφρους, σαν τα δουλικά του Μομπούτου στο Ζαίρ του 1965. Το Ζαίρ δεν είναι άλλο από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό, στην οποία την περίοδο 1960-1965 ο λαός της πολέμησε κυριολεκτικά για την ανεξαρτησία του από την Βελγική αποικιοκρατία. Σημαδεύτηκε από την δολοφονία ενός από τους πιο δημοφιλείς ηγέτες της Αφρικανικής ηπείρου και διεθνώς, του Πατρίς Λουμούμπα το 1961 από μισθοφόρους των Ευρωπαίων αποικιοκρατών και των ΗΠΑ.[(Emmanuel Gerard, Bruce Kuklick. Death in the Congo: Murdering Patrice Lumumba. Harvard University Press, 2015]
Το 1965 ο Μομπούτου τερματίζει τον αγώνα για την ανεξαρτησία του λαού του Κονγκό με την επιβολή της δικής του στυγερής δικτατορίας με δεκανίκια από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Μετονόμασε τη χώρα σε Ζαίρ και πήρε αυτοκρατορικό σκήπτρο. Οι μαζικές σφαγές και η λεηλασία της χώρας που ακολούθησε το καθεστώς οδήγησε το Ζαίρ έως τα μέσα της δεκαετίας του 1975 στην οικονομική κατάρρευση. Και, για να έχει η εξουσία του τη στήριξη της Δύσης, αναγνώρισε το σύνολο των αποικιοκρατικών δανείων σε βάρος της χώρας του.
Έτσι το 1979 η αγοραστική δύναμη του πληθυσμού ήταν μόνο το 4% εκείνης του 1960. Μέχρι τις αρχές του 1976, το Ζαΐρ ήταν σε βαθιά οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, αντιμέτωπο με πτώχευση για τα δάνεια, που είχε αναγνωρίσει ο δικτάτορας. Ο Μομπούτου αναζήτησε τη συνδρομή από τα έντεκα μέλη της Λέσχης του Παρισιού, την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ για τις ανεξόφλητες οφειλές.
Ξεκινώντας το 1976, το ΔΝΤ μπήκε στη χώρα και άρχισε τα δανεία προς τη δικτατορία. Μαζί με την Παγκόσμια Τράπεζα. Μεγάλο μέρος από τα χρήματα των δανείων υπεξαιρέθηκαν από το καθεστώς Μομπούτου, που ήταν ένα από τα πιο αιμοσταγή και διεφθαρμένα της ηπείρου. Αυτό δεν ήταν μυστικό. Στην έκθεση του 1982 ο ειδικός απεσταλμένος του ΔΝΤ Erwin Blumenthal έγραφε, ότι είναι “ανησυχητικά σαφές ότι το σύστημα διαφθοράς του Ζαΐρ με όλες τις πονηρές και άσχημες εκδηλώσεις του, την κακοδιαχείριση και τις απάτες του θα καταστρέψει όλες τις προσπάθειες των διεθνών οργανισμών, των φιλικών κυβερνήσεων, καθώς και των εμπορικών τραπεζών προς την ανάκαμψη και την αποκατάσταση της οικονομίας του Ζαΐρ .”[Georges Nzongola-Ntalaja. The Crisis in Zaire: Myths and Realities. Africa World Press, 1986. σ. 226]
Ο Blumenthal ανέφερε ότι δεν υπήρχε “καμία πιθανότητα” οι πιστωτές να ανακτήσουν ποτέ τα δάνειά τους. Ωστόσο, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα συνέχισε να δανείζει χρήματα που, είτε τα καταχράστηκε, είτε τα σπατάλησε το καθεστώς Μομπούτου σε “μεγάλα έργα” χωρίς αντίκρυσμα.
Τα «προγράμματα διαρθρωτικής προσαρμογής» που απαίτησε το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα ως προϋπόθεση για τα δάνεια, περιέκοψαν κάθε έννοια υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και υποδομών. Ενώ τα τεράστια αποθέματα ορυκτού πλούτου παραδόθηκαν σε πολυεθνικές έναντι πινακίου φακής. [David van Reybrouck. Congo: The Epic History of a People. HarperCollins, 2012. σ. 374]
Τι θέλει λοιπόν να συγκρίνει ο Μάρδας; Το Ζαΐρ του Μομπούτου συγκρίνεται μόνο με την Ελλάδα του Σημίτη και των άλλων που ακολούθησαν στο δρόμο της ίδιας ηθικής και κρατικοδίαιτης κλεπτοκρατικής δράσης.
Γιατί δεν κατέρρευσε η Ελλάδα με την παλιά δραχμή;
Και σαν να μην έφταναν όλες αυτές οι μαρδακίες, που αστείρευτα ξερνάει ο εν λόγω κύριος, έφτασε στο σημείο να επικαλεστεί και την εμπειρία της Ελλάδας την περίοδο 1974-2000. Όντως η παλιά δραχμή υποτιμήθηκε ακόρεστα από τις κυβερνήσεις της κρατικοδίαιτης κλεπτοκρατίας μέσα στην μεταπολίτευση. Αυτό ήταν κεντρική επιλογή των κυβερνήσεων κι όχι φυσικό φαινόμενο, όπως μας το παρουσιάζει ο Μάρδας. Για να κερδοσκοπούν ασύστολα με το εθνικό νόμισμα οι τραπεζίτες και τα ιδιωτικά ολιγοπώλια που έλεγχαν τις εξαγωγές και τις ειαγωγές.
Μέσα σε δέκα χρόνια, η αξία της δραχµής απέναντι στο δολάριο µειώθηκε κατά περίπου 5 φορές, µε αποτέλεσµα το 1985 η ισοτιµία δραχµής δολαρίου να φθάσει τις 147,76 δραχµές ανά δολάριο, από 30 δραχμές ανά δολάριο το 1975. Τα επόµενα δέκα χρόνια η δραχµή είχε χάσει άλλη µία φορά την αξία της, και το 1995 βρισκόταν στις 237 δραχµές ανά δολάριο. Όταν η Ελλάδα υιοθέτησε το ευρώ το 2000, η ισοτιµία της δραχµής βρισκόταν στις 365,6 δραχµές ανά δολάριο.
Μήπως η ελληνική οικονομία κατέρρευσε και δεν το πήραμε χαμπάρι; Μήπως χρεοκόπησε από την υποτίμηση; Μήπως αντιμετωπίσαμε καταστάσεις όπως αυτές που μας επιβάλλουν οι δανειστές τα τελευταία μνημονιακά χρόνια; Μήπως εξανεμίστηκαν οι καταθέσεις; Μήπως κλείσανε αυθαίρετα και κερδοσκοπικά οι τράπεζες; Ή μήπως χρειαζόμασταν σακουλίτσες με χρήματα για να πάμε στο εστιατόριο, όπως ισχυρίζεται ο κ. Μάρδας, που μάλλον τότε βρισκόταν στο Σείριο, ή στον πλανήτη των Μαρδόσαυρων.
Οι μόνες σακουλίτσες με χρήματα πού βλέπαμε να κυκλοφορούν τότε ήταν οι μίζες προς τα πολιτικά αφεντικά του κ. Μάρδα, που ενίοτε λόγω όγκου απαιτούσαν κούτες πάμπερς ή βαλίτσες. Ειδικά όταν προορίζονταν για υπουργούς και πρωθυπουργούς. Επί Σημίτη, λόγω της απελευθέρωσης της εξαγωγής των κεφαλαίων, αυξήθηκε τόσο πολύ ο όγκος των χρημάτων από τις μίζες της κλεπτοκρατίας, που χρειάζονταν ολόκληρα κοντέινερ για να φεύγουν τα μαύρα στο εξωτερικό. Μετά μπήκαμε στο ευρώ κι όλα έγιναν πολύ πιο απλά για τους ληστοσυμμορίτες που κυβερνούν τη χώρα όλα αυτά τα χρόνια.
Παρ’ όλα αυτά, και παρά την τραγική υποτίμηση της παλιάς δραχμής, το ποσοστό των εξαγωγών επί των εισαγωγών αυξήθηκε την περίοδο 1975-1985 από 44% στο 50%. Με άλλα λόγια, η εγχώρια παραγωγή μπορούσε να υποκαθιστά τις εισαγωγές. Μετά το 1985 και έως το 1995, παρ’ όλες τις επιπτώσεις από την ένταξή μας στην ΕΟΚ, το ποσοστό των εξαγωγών επί των εισαγωγών παρέμεινε πάνω κάτω σταθερό στο 45%.
Από την εποχή Σημίτη και ένταξης της χώρας στην ΕΕ το ποσοστό εξαγωγών επί των εισαγωγών έπεσε στο 35% έως το 2000. Ενώ, με την είσοδο του ευρώ, η εγχώρια παραγωγή κατέρρευσε, με αποτέλεσμα το 2009 το ποσοστό των εξαγωγών επί των εισαγωγών να πέσει στο 29%. Ολοκληρωτική κατάρρευση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας. Με το ευρώ η Ελλάδα κατάντησε – εκτός όλων των άλλων – εμπορική αποικία της Γερμανίας κυρίως και των άλλων μεγάλων οικονομιών της ΕΕ.
Οι επιχειρήσεις λοιπόν, ακόμα και στην παραγωγή, μια χαρά τα κατάφερναν με τους πληθωρισμούς και τις υποτιμήσει της παλιάς δραχμής. Ή τουλάχιστον τα κατάφερναν πολύ καλύτερα από την εποχή του ευρώ και της Ε.Ε.
Πόσο Μάρδας πρέπει να είναι κανείς για να ισχυρίζεται ότι με όλες τις υποτιμήσεις της παλιάς δραχμής και με όλους τους πληθωρισμούς, η ελληνική οικονομία και κοινωνία ήταν σε χειρότερη κατάσταση απ’ ότι με το ευρώ; Πολύ Μάρδας! Τόσο Μάρδας που να μην νοιάζεται να λέει συνέχεια μαρδακίες!