Του Θεόδωρου Κουτρούκη *
Είναι γνωστό πως ένα από τα αγαπημένα αθλήματα των Οργανισμών Τοπικών Αυτοδιοίκησης είναι και η απευθείας αναθέσεις έργων και μελετών. Μια τακτική ανορθολογικής διαχείρισης που, κατά τις Εκθέσεις του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιάς Διοίκησης, συνήθως οδηγεί σε διασπάθιση του δημοσίου χρήματος προς όφελος ιδιωτικών συμφερόντων.
Ας δούμε όμως την αιτιολογική βάση του φαινομένου των απευθείας αναθέσεων, όπως την εκφράζουν οι υποστηρικτές του. Ευελιξία, Ταχύτητά, Αποτελεσματικότητα είναι τα κύρια επιχειρήματα.
Η αλήθεια είναι πως η κακοκουρδισμένη μηχανή πολλών δήμων δεν μπορεί εύκολα να αποβάλλει τον εθισμό σε μερικές διαδικασίες που ελέγχονται για τη νομιμότητα τους και συνήθως δεν υπηρετούν τις ανάγκες των δημοτών, ούτε σέβονται το δημόσιο χρήμα.
Η μόνο ευελιξία που εξυπηρετούν οι απευθείας αναθέσεις είναι στην διακίνηση του «μαύρου πολιτικού χρήματος» από τα ταμεία των ΟΤΑ προς την τσέπη των τοπικών πολιτικάντηδων και των συνεργαζόμενων εργολάβων. Η μοναδική ταχύτητα που διακρίνουμε αναφέρεται στην αύξηση της περιουσίας των εμπλεκομένων. Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, αυτή σχετίζεται με την εξυπηρέτηση ψηφοθηρικών, ρουσφετολογικών και μικροπολιτικών επιδιώξεων.
Ας είμαστε κρυστάλλινοι: οι απευθείας αναθέσεις οδηγούν σε μονοπωλητές-προμηθευτές των ΟΤΑ και, προφανώς (όπως γνωρίζει, κι ο πρωτοετής φοιτητής οικονομικών επιστημών), τούτο ανεβάζει την τιμή της υπηρεσίας που πληρώνει ένας Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Αν οι απευθείας αναθέσεις καταργηθούν, η εξοικονόμησή πόρων που θα προκύψει θα είναι εντυπωσιακή.
Για αυτό όταν ακούτε το επιχείρημα ότι όσοι αντιδρούν στις απευθείας αναθέσεις δεν θέλουν να παραχθεί έργο, απλά χαμογελάστε. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όσοι αντιδρούν σε αυτή την διασπάθιση δημόσιου χρήματος θέλουν με τα ίδια χρήματα να παραχθεί πολλαπλάσιό έργο.
Τέλος, θα μου πείτε: αφού οι απευθείας αναθέσεις προξενούν τόσο κακό, γιατί δεν τις σταματούμε; Η απάντηση είναι γιατί κάποιοι πιθανότατα κερδίζουν από αυτές και μοιράζονται υπογείως τα μονοπωλιακά κέρδη του εργολάβου. Αν ρίξετε μια ματιά σε εκείνους που συστηματικά τις προωθούν, θα δείτε ότι το όφελος αυτό μάλλον διαθέτει και ονοματεπώνυμο.
(*) Επίκουρος Καθηγητής ΔΠΘ