Του Γιώργου Ε. Μουργή
Fräulein Μέρκελ, έχεις τραγουδήσει το Ein Lied für Argyris ;
Ο μικρός Αργύρης Σφουντούρης βιώνει την κτηνώδη θηριωδία της σφαγής απο τις Γερμανικές δυνάμεις Κατοχής καταφέρνοντας να επιζήσει.
Στις 10 Ιουνίου του 1944 οι Γερμανοί εισβάλουν στο Δίστομο.
Μια ολόκληρη ναζιστική μεραρχία σε λιγότερο από δύο ώρες, δολοφονεί 218 κάτοικους του χωριού.
Γυναίκες, άντρες, γέροι και τα βρέφη του χωριού χάνουν τη ζωή τους, θύματα του δικού μας ολοκαυτώματος, ελέω διαταγής των φασιστικών δυνάμεων, σαν «Μέτρο Εξιλέωσης» όπως ανέφεραν, για την επίθεση που είχε δεχθεί νωρίτερα Γερμανικό στρατιωτικό απόσπασμα από αντάρτες στη περιοχή γύρω από το Δίστομο.
Η κτηνωδία της σφαγής των κάτοικων του είναι τα αντίποινα στις πληροφορίες που φτάνουν στη Γερμανική διοίκηση, για την αποκάλυψη της θέσης του στρατιωτικού αποσπάσματος τους, στους Έλληνες αντάρτες από Διστομίτες.
Ο μικρός Αργύρης Σφουντούρης σώζεται της γενοκτονίας αλλά χάνει τους γονείς του μαζί με άλλα 30 συγγενικά του πρόσωπα.
Το «τραγούδι»των αποζημιώσεων…
Η συγκινητική ιστορία της ζωής του και η πορεία της, αποτυπώνεται με την βοήθεια του σκηνοθέτη και δημιουργού του ελβετικής παραγωγής ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη», Στεφάν Χάουπτ.
Η τυχαία συνάντηση των δυο ανδρών, με αφορμή μια παράσταση που σκηνοθετούσε ο Χάουπτ, τους φέρνει πίσω στο Δίστομο για να αναταράξουν παρέα τα επαιτειακά εορταζόμενα λιμνάζοντα νερά της ιστορικής μνήμης, με τα απόνερα να φτάνουν μέχρι και το γερμανικό κοινό που παρακολουθεί αποσβολωμένο τις πρώτες προβολές.
Το βιωματικό γίγνεσθαι του Αργύρη Σφουντούρη ξεπερνάει την ίδια την αφήγηση του ολοκαυτώματος του Δίστομου, με τελικό στόχο να επικαιροποιήσει τον αγώνα που μοναδικά έδινε, στη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων.
Η Μαρία Κανελλοπούλου τον Μάη του 2015, μέλος της διακομματικής επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, στη συζήτηση που ακολούθησε τη δημοσιογραφική προβολή της ταινίας «Ένα τραγούδι για τον Αργύρη», χαρακτηριστικά αναφέρει: «Ένα βλέμμα δεν υποκαθιστά ποτέ ένα αρχείο. Ένα βλέμμα μόνο μπορεί να σε κάνει να θέλεις να ανοίξεις όλα τα αρχεία αυτής της Γης για την αλήθεια»
Στη συγκλονιστική ιστορία του Αργύρη Σφουντούρη με φόντο τα γεγονότα που στιγμάτισαν την Ελλάδα τα τελευταία 70 χρόνια, από τη γερμανική Κατοχή και τον Εμφύλιο μέχρι τη Μεταπολίτευση, «Το «Τραγούδι για τον Αργύρη» έρχεται να θυμίσει μια σοβαρή εκκρεμότητα που όσο περνούσαν τα χρόνια καταχωνιαζόταν από τη ζωντανή πολιτική σφαίρα στο διεθνές υποσυνείδητο.
Κάτι άβολο, όχι για τους Γερμανούς, επειδή αυτοί ξέρουν τι έκαναν στον πλανήτη και κατά ένα τρόπο φέρουν συλλογικές τύψεις.
Εμείς όμως ολιγωρήσαμε, επί μακρόν σιγήσαμε, εξαντληθήκαμε σε μνημόσυνα και αυτό ήταν μόνο. Υπήρξαν όμως και οι ακάματοι, γραφικοί ευτυχώς, αυτοί που δεν ξεχνούν και πάντα σώζουν την τιμή των όπλων» συνεχίζει η Μαρία Κανελλοπούλου.
Παραθέτοντας μια μικρή σύνοψη της πορείας του Αργυρή όπως τη βρίσκουμε σε πολλά δημοσιεύματα, ίδια διατυπωμένη, μας προκαλεί απορία γιατί αυτή η ιστορία που ξεκινάει από το τρόπο που επέζησε ο ίδιος μέχρι και τις πολεμικές αποζημιώσεις που διεκδίκησε για λογαριασμό ολοκλήρου του Δίστομου, επιμελώς θάβεται από το επίσημο κράτος ή τις εκάστοτε κυβερνήσεις μέχρι σήμερα.
Η «αποζημίωση» του τραγουδιού…
«Ο μικρός Αργύρης , γλυτώνει από τύχη, καθώς περνά τα επόμενα χρόνια σε ορφανοτροφεία στην Αθήνα, μαζί με άλλα παιδιά θύματα του πολέμου.
Μία μέρα, εμφανίζεται μία αποστολή του Ερυθρού Σταυρού και διαλέγει κάποια παιδιά να κάνουν μια καινούρια αρχή σε άλλη χώρα.
Ο Αργύρης θέλει οπωσδήποτε να πάει μαζί τους.
Έτσι βρίσκεται στην Ελβετία, στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι στο Τρόγκεν, όπου μεγαλώνει μακριά από την πατρίδα του αλλά και από τη δυστυχία που επικρατεί στην μεταπολεμική Ελλάδα.
Χρόνια αργότερα κάνει τη διδακτορική του διατριβή στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ΕΤΗ) στα Μαθηματικά και την Αστροφυσική.
Σύντομα αρχίζει να διδάσκει στα λύκεια της Ζυρίχης, μεταφράζει Έλληνες ποιητές στα γερμανικά, και για κάποια χρόνια εργάζεται ως βοηθός στην αναπτυξιακή βοήθεια του Ελβετικού Σώματος Βοήθειας για τα θύματα καταστροφών στη Σομαλία, το Νεπάλ και την Ινδονησία.
Όταν επιστρέφει στην Ευρώπη, πραγματοποιεί τακτικά ταξίδια μεταξύ Ελβετίας και Ελλάδας και η παραμονή στην παλιά του πατρίδα γίνεται κάθε φορά όλο και πιο μακροχρόνια».
Τρία χρόνια χρειάστηκαν για να ολοκληρώσει το ντοκιμαντέρ ο Στεφάν Χάουπτ. Ίσως οδυνηρά για τον Αργύρη Σφουντούρη, αφού χρειάστηκε να περάσει μέσα σε λίγους μήνες όλα όσα είχε ζήσει τα τελευταία 50 χρόνια.
Η αντιμετώπιση του θρήνου ενός μικροί παιδιού που σε ηλικία 4 ετών χάνει γονείς και συγγενείς στη ιστορική σφαγή του Δίστομου, αποτελεί το κομβικό σημείο της πορείας που χάραξε στον δρόμο της επιστήμης του αλλά και στη συνειδητοποίηση του ιστορικού χρέους που ανέλαβε στη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων.
Πάνω από 70 χρονιά έχουν περάσει από τη σφαγή που διέπραξαν οι ναζιστικές δυνάμεις Κατοχής στο Δίστομο. Τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας παραμένουν απαράγραφα στο συλλογικό ιστορικό υποσυνείδητο μας. Όσο κι αν οι Γερμανοί σήμερα επιδιώκουν τη βιολογική παραγραφή που θεωρητικά συντελείται με το πέρασμα του χρόνου.
Η άσκηση αγωγής του Αργύρη Σφουντούρη ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων τον Νοέμβριο του 1995, είναι κομμάτι της συνολικής Ελληνικής διεκδίκησης που διατηρεί ταυτόχρονα ζωντανή την ηθική της ιστορικής μνήμης.
Εξάλλου το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων και οφειλών έπονται αυτής της ηθικής. Η απόφαση του Δίστομου μαζί με άλλες αποφάσεις έχουν τελεσίδικα και αμετάκλητα τελειώσει, συνεπώς μπορούν να θεωρούνται εκτελεστές.
Η Γερμανία οφείλει ποσά για τις αποζημιώσεις αυτές, η οικονομική διεκδίκηση, δε, που έχει αναγνωρισθεί από τις διεθνείς συμβάσεις αποτελεί νομικό τετελεσμένο τουλάχιστον για να θυμούνται οι επόμενες γενιές τι έπραξαν οι προηγούμενες.
Για να μην επαναληφθούν παρόμοια και να διατηρηθεί στο ακέραιο η βιολογική μνήμη, κύτταρο που αποκλειστικά τρέφεται από τη συλλογική ιστορική μνήμη των λαών στον πολιτικό και κοινωνικό αγώνα ενάντια στην οδύνη του πολέμου.
Ο Αργύρης Σφουρντούρης στη διάρκεια εκείνης της συζήτησης ανέφερε: «Με την αλλαγή της κυβέρνησης τον Ιανουάριο, το θέμα των αποζημιώσεων έχει γίνει σχεδόν πρώτο θέμα στη Γερμανία, που μέχρι τώρα ήταν κυριολεκτικά τελευταίο. Τώρα έγινε επίσημο θέμα των διαπραγματεύσεων Ελλάδας και Γερμανίας κάτι το οποίο θα έπρεπε, εφόσον θα είχαμε ανεξάρτητες κυβερνήσεις, να έχει γίνει τα τελευταία 70 χρόνια».
Ο σκηνοθέτης του «Ένα Τραγούδι για τον Αργύρη» επισημαίνει: «Το αίτημα των γερμανικών αποζημιώσεων είναι και δίκαιο και σωστό»
Σήμερα το Δίστομο για άλλη μια χρονιά αναβιώνει το χορό του μαρτυρίου, τη μαύρη μέρα της σφαγής του Ιούνη του 1944,σαν το συλλογικό υποκείμενο των παθών του λαού μας στη ναζιστική κατοχή. Όπως έγραψε ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ. «Μια από τις χειρότερες ωμότητες ολόκληρου του Πολέμου».
Ιστορική μνήμη στη λήθη των μνημονίων…
Αλήθεια αφού η Ελλάδα έχει ζητήσει και κατά ένα τρόπο διεκδικήσει τις πολεμικές αποζημιώσεις, χρόνια πριν την οικονομική κρίση και ενώ επιπρόσθετα η Γερμανία οφείλει να ξεπληρώσει το εξαναγκαστικό δάνειο που έλαβε από τη χώρα μας στη διάρκεια της ναζιστικής Κατοχής, τι άλλαξε στη διατυπωμένη προγραμματική θέση που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ σαν κόμμα, πριν αναλάβει τη κυβερνητική εξουσία;
Τι απέγινε τελικά η Διακομματική Κοινοβουλευτική Επιτροπή διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών; (πολεμικών αποζημιώσεων, επανορθώσεων, αποπληρωμής του κατοχικού δανείου).
Γιατί ο υπουργός Δικαιοσύνης Νίκος Παρασκευόπυλος δεν έχει τηρήσει την δέσμευσή του, στις προγραμματικές δηλώσεις της πρώτης περιόδου διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ, με την οποία θα υπέγραφε, για να ενεργοποιηθεί η εκτέλεση της δικαστικής απόφασης, αποζημίωσης των συγγενών των θυμάτων του Δίστομου;
Ο Αργύρης Σφουντούρης μπορεί να επέζησε από το δικό μας ολοκαύτωμα δυστυχώς όμως, μαζί με εμάς βιώνει το ηθικό ολοκαύτωμα της συνθηκολόγησης που συντελείται σε βάρος της ιστορικής μνήμης της προσδοκίας, της ελπίδας και της αξιοπρέπειας μας από τη σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Αφαιρώντας όχι μόνο το νόμιμο δικαίωμα των πολεμικών αποζημιώσεων άλλα και το ζωντανό κυριαρχικό δικαίωμα στο επίπεδο της Ιστορίας ακυρώνοντας δια της ενοχής σιωπής τους, αγώνες αντίστασης και πάλης που έδωσε ο λαός στο όνομα της ελευθερίας του.
Η παρακαταθήκη της θυσίας των πεσόντων στο Δίστομο, όπως και σε όλη τη χώρα από τη σκοτεινή κατοχική περίοδο μέχρι τις εξορίες και τη χούντα, όχι μόνο δεν εκχωρείται άλλα αποτελεί θύλακα δημοκρατικής αντίστασης, ανάχωμα στα σημερινά μνημόνια που επέβαλαν Μέρκελ, Σόιμπλε και η Ευρωπαϊκή παρέα των δανειστών, σηματοδοτώντας νέους αγώνες για λαϊκή κυριαρχία, εθνική ανεξαρτησία.
Να αποκτήσει ξανά νόημα το «τραγούδι για τον Αργύρη», το τραγούδι των νεκρών του Δίστομου, το διαχρονικά επίκαιρο τραγούδι της δικής μας «αντίστασης-ανάστασης».