Είπε ο κ. Μητσοτάκης χθες στη Βουλή στα πλαίσια της συζήτησης για την αστυνομική βία:
“Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε στους νέους ότι μία ανάρτηση στο διαδίκτυο δεν συνιστά πάντα την απόλυτη αλήθεια. Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε στους νέους μας ότι έτσι όπως λειτουργούν σήμερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι αλγόριθμοι των μεγάλων πλατφορμών που χρησιμοποιούν, στην ουσία αναπαράγουν και επιβραβεύουν τις όποιες απόψεις μπορεί να ήδη έχουν. Δημιουργούν στεγανά. Στεγανά έντασης, όχι στεγανά διαλόγου.
Στεγανά όπου ανατροφοδοτούνται τα στερεότυπα τα οποία έχουν από τη μία και από την άλλη πλευρά και αυτό είναι κακό για τη δημοκρατία μας, είναι κακό για το επίπεδο του διαλόγου μας. Διότι εγκλωβίζονται με αυτόν τον τρόπο οι νέοι στις απόψεις τους, χωρίς να αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη, χωρίς να αμφισβητούν αυτό το οποίο βλέπουν, αυτό το οποίο ο οποιοσδήποτε μπορεί «να τους σερβίρει”
Και συνέχισε απευθυνόμενος στους νέους:
“Ο διχασμός τελικά σημαίνει μαρασμός. Μη βάλετε φωτιά στο δρόμο. Βάλτε φωτιά στις σκέψεις σας και υψώστε τις γροθιές σας και τα μυαλά σας για να αμφισβητήσετε με κριτική σκέψη αυτά που δεν σας αρέσουν”.
Ο κ. Μητσοτάκης έχει δίκιο.
Είναι γεγονός ότι στα πλαίσια μίας λειτουργίας που βασίζεται στην οικονομία της προσοχής, δηλαδη στο να ξοδεύει ο «χρήστης» όσο περισσότερο χρονο γινεται στις πλατφόρμες που αποτελουν τa social media, τον ταϊζουν διαρκώς με υλικό που του «αρέσει», δηλαδή, υλικό που συμφωνεί με αυτο που ήδη πιστεύει ότι γνωρίζει.
Πράγματι, όπως λέει και ο κ. Μητσοτάκης, οι πλατφόρμες όπως το facebook, “αναπαράγουν και επιβραβεύουν τις όποιες απόψεις μπορεί ήδη να έχουν”. Και είναι γεγονός ότι αυτό δημιουργεί στεγανά όπου η ένταση διαρκώς μεγαλώνει.
Όταν το 68% των πολιτών ενημερωνεται πλέον μέσω των social media, αυτό αποτελεί πρόβλημα για τη δημοκρατία.
Οι πολίτες καταλήγουν να καταναλώνουν ολο και παραπάνω ένα υλικό με το οποίο ήδη συμφωνούν.Ο ορος που έχει δοθεί για αυτό είναι “echo chambers”, δηλαδή, θάλαμοι στους οποίους ακούς μόνο την ηχώ σου. Συνηθίζουμε να ακούμε μονο την ηχώ μας, να μιλάμε με ανθρώπους που μόνο συμφωνούμε, να απορρίπτουμε την άλλη θέση επειδή απλά δεν είναι η δική μας. Υποστηριζουμε αυτό στο οποίο ανήκουμε, διχως αναγκαστικά να ερευνούμε αν είναι ορθό.
Και τα μέσα ενημέρωσης προσαρμοζονται. Παράγουν υλικό σύμφωνα με τις ανάγκες ενός ομογενειοποιημένου κοινού με στόχο να κερδίσουν όσο μεγαλύτερο μερίδιο από την προσοχή τους, όσα παραπάνω “like”.
Το αποτέλεσμα είναι να υπερισχύουν οι πολωμένες θέσεις και να μην υπάρχει κοινός χώρος ώστε να υπάρξει σύνθεση.
Ομως αυτή είναι η μιση αλήθεια…
Η άλλη μισή για την οποία ο κ. Μητσοτάκης δεν είπε κουβεντα είναι ότι οι πολίτες έχουν στραφεί στο διαδίκτυο για την ενημέρωσή τους επειδή τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης έχουν αποτύχει να παρέχουν την σφαιρική ενημέρωση ή να διαμορφώσουν τον κοινό χώρο ώστε να ακουστούν όλες οι απόψεις και να υπάρξει σύνθεση.
"google ad"
Τα παραδοσιακα μέσα ενημέρωσης εδώ και πολλά χρόνια στην Ελλάδα έχουν διαμορφωμένες σχεσεις εξάρτησης με την πολιτική εξουσία. Πρωτίστως με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Κι ως εκ τούτου, κανένα περιθώριο δεν άφηναν για να ακουστει πραγματικά κάποια διαφορετική φωνή, πόσο μάλλον για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης για την οποία τώρα ο πρωθυπουργός μας νοιάζεται.
Άραγε, πιστεύει κανείς ότι το βίντεο με τον αναίτιο ξυλοδαρμό του πολίτη στη Νέα Σμύρνη που προκάλεσε τόσες αντιδράσεις θα είχε ποτέ προβληθεί στην τηλεόραση αν δεν ειχε γίνει ήδη viral μέσω των social media; Και πόσες από τις αποκαλύψεις για τις σεξουαλικές κυρίως κακοποιήσεις θα είχαν δημοσιευθεί, αν δεν είχαν πρώτα δημοσιοποιηθεί από τους προσωπικούς λογαριασμούς των θυμάτων;
Να λέμε αλήθειες, κ. Μητσοτάκη. Αλλά να λέμε όλη την αλήθεια. Γιατί η μισή αλήθεια ειναι χειρότερη από το ψέμα.