Το μείζον εμπόδιο στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Κύπρου δεν είναι τεχνικό, οικονομικό ή γραφειοκρατικό – είναι πρωτίστως πολιτικό και γεωστρατηγικό.

Η (επαναλαμβανόμενη) δήλωση-θέση της Τουρκίας ότι «τίποτε δεν μπορεί να γίνει στην Ανατολική Μεσόγειο ερήμην της» αποτελεί τη βασική πηγή αστάθειας που επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα κάθε μεγάλο ενεργειακό εγχείρημα στην περιοχή.

Η πολιτική αδυναμία (ή απροθυμία) των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Κύπρου να αποδεχτούν αυτό το de facto καθεστώς, δηλαδή ότι η Άγκυρα έχει καταφέρει να επιβάλει έναν άτυπο «βέτο ισχύος» στην Ανατολική Μεσόγειο, οδηγεί σε μια ιδιότυπη παράλυση: καμία πλευρά δεν αναγνωρίζει ανοιχτά το πρόβλημα, αλλά όλες οι υπόλοιπες δυσκολίες πολλαπλασιάζονται γύρω του.

Αυτή η πολιτική αμηχανία επιτρέπει να εμφανίζονται -και να διογκώνονται- τα επιμέρους εμπόδια που στην πραγματικότητα αποτελούν συμπτώματα της ίδιας βαθύτερης γεωπολιτικής εξάρτησης. Επιπροσθέτως εμφανίζεται και ένα «κενό συνεννόησης» μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, το οποίο δημιουργεί μάλιστα εικόνα αντιπαράθεσης μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, όπως συνοψίζεται και από τις ειδήσεις των τελευταίων ημερών:

•  Ο ΑΔΜΙΕ (Ελλάδας) έχει προσφύγει στη ρυθμιστική αρχή της Κύπρου (CERA/ΡΑΕΚ) ζητώντας την αναγνώριση εξόδων που φτάνουν τα €251 εκατ. μέχρι σήμερα, αμφισβητώντας την προηγούμενη απόφαση που της επέτρεπε να εισπράξει μόλις €25 εκατ. για το 2025.
• Ο Πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, απάντησε με σκληρή γλώσσα, κατηγορώντας τον ΑΔΜΗΕ για «εκβιασμό» της Κυπριακής Δημοκρατίας
• Στο ελληνικό μέτωπο, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης εξέφρασε ότι υπάρχει «απόλυτη συμπόρευση και ταύτιση» (!!!) Ελλάδας – Κύπρου ως προς τα κοινά συμφέροντα, και ξεκαθάρισε ότι η διασύνδεση θα προχωρήσει, αρκεί να λυθούν οι οικονομοτεχνικές εκκρεμότητες
• Ο υπουργός Ενέργειας της Ελλάδας, Σταύρος Παπασταύρου, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή, τόνισε ότι η ελληνική πλευρά «δεν εκβιάζει, μιλά θεσμικά», και ότι το έργο «κολλάει» λόγω της διαρκούς αμφισβήτησης της βιωσιμότητάς του από την κυπριακή πλευρά.

Τα παραπάνω περιγράφουν εύγλωττα την απροθυμία των κυβερνήσεων Αθήνας και Λευκωσίας να συμφωνήσουν σε μια κοινή γραμμή πλεύσης ώστε να υλοποιηθεί το έργο της πόντισης του καλωδίου, καθώς κάτι τέτοιο θα τις έφερνε αντιμέτωπες με τον… τουρκικό στόλο ο οποίος έχει ήδη ματαιώσει τις πρώτες διερευνητικές απόπειρες. Κάπως έτσι αποκτούν (φουσκώνουν) διαστάσεις τα υπαρκτά (άλλα όχι τόσο μεγάλα) προβλήματα που εμφανίζονται να εμποδίζουν την υλοποίηση του έργου.

Τα (δευτερεύοντα) προβλήματα

1.  Χρηματοδοτική αβεβαιότητα

o    Διαφωνίες για το ποσοστό συμμετοχής και τους όρους αποπληρωμής μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και του φορέα υλοποίησης (ΑΔΜΗΕ).

o    Επιφυλάξεις της κυπριακής πλευράς ως προς τη βιωσιμότητα του έργου.

2.  Ρυθμιστικές και νομικές εκκρεμότητες

o    Διαφορετικές ερμηνείες από τις Ρυθμιστικές Αρχές για το πώς θα επιμεριστεί το κόστος και πώς θα αποζημιωθούν οι επενδύσεις.

o    Αντιπαραθέσεις για το αν τηρούνται οι κοινοτικοί κανόνες διαφάνειας και διαχείρισης.

3.  Τεχνικές καθυστερήσεις

o    Πάγωμα θαλάσσιων ερευνών και μελετών, αναβολές πληρωμών σε αναδόχους και μετατόπιση χρονοδιαγραμμάτων.

o    Ανάγκη νέων αδειοδοτήσεων ή επικαιροποίησης περιβαλλοντικών μελετών.

Συμπέρασμα

Το έργο (ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτη-Κύπρου) είναι κοντά (αν δεν έχει μπει ήδη) στο «συρτάρι» των πολιτικά ανεφάρμοστων σχεδίων. Και αυτή η δυσκολία/αποτυχία αποτελεί καθρέφτη της ευρύτερης γεωπολιτικής εξίσωσης της Ανατολικής Μεσογείου.

Όσο η Ελλάδα και η Κύπρος (αλλά και οι Ευρωπαίοι είτε η κάθε μια χώρα μόνη είτε ως ΕΕ) αποφεύγουν να αναμετρηθούν με το πολιτικό γεγονός ότι η Τουρκία έχει εγκαθιδρύσει έναν μη θεσμικό αλλά υπαρκτό μηχανισμό επιρροής στις θαλάσσιες εξελίξεις, στην Ανατολική Μεσόγειο τόσο θα «επιτρέπουν» τα δευτερεύοντα εμπόδια να φαντάζουν ανυπέρβλητα.

Ή θα κρύβονται πίσω από αυτά…

topontiki.gr