Του Δημήτρη Μηλάκα
Για αιώνες η Μεσόγειος υπήρξε το «κέντρο του κόσμου». Ο έλεγχός της ήταν το θεμέλιο των αυτοκρατοριών. Στον έλεγχο της Μεσογείου οικοδομήθηκε στη νεότερη ιστορία η βρετανική αυτοκρατορία. Υπήρξε επίσης ένα από τα κλειδιά ελέγχου του κόσμου για τη μεταπολεμική αμερικανική αυτοκρατορία.
Η Μεσόγειος αποτελεί ακόμη τον βασικό δρόμο μεταφοράς, μέσα από τη διώρυγα του Σουέζ, των απαραίτητων ορυκτών καυσίμων για τη δυτική ευημερία. Αυτό, σε γενικές γραμμές, εξηγεί τα βάσανα της περιοχής: πόλεμοι, πραξικοπήματα, προτεκτοράτα, εισβολές, κατοχή… Μια διαρκής επανάληψη ενός ολέθρου για εκατομμύρια ανθρώπους στη βόρεια και ανατολική Αφρική, στη Μέση Ανατολή, στην Αραβική χερσόνησο.
Κλειδί για τον έλεγχο της Μεσογείου από τους Αμερικανούς υπήρξε ο έλεγχος της Αιγύπτου (Σουέζ) και της Τουρκίας ως ανάχωμα στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Με δεδομένο το Ισραήλ και τις υποτελείς βασιλικές δυναστείες της Αραβικής χερσονήσου, οι ΗΠΑ κρατούσαν στα χέρια τους τις ενεργειακές ροές…
Σήμερα, αυτό που φαίνεται ότι ζούμε είναι είτε η υποχώρηση του αμερικανικού ενδιαφέροντος (κατά μια άποψη) για την περιοχή, το οποίο στρέφεται εντονότερα πλησιέστερα στην Κίνα και τη νότια σινική θάλασσα, είτε η εκδήλωση της κόπωσης και της αδυναμίας της αμερικανικής αυτοκρατορίας.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που γίνεται αντιληπτό ως αμερικανική αδυναμία ανοίγει την πόρτα για την αναζήτηση άλλων, διαφορετικών ισορροπιών στην περιοχή. Σ’ αυτό το (καινούργιο) παιχνίδι πρωταγωνιστικό ρόλο διεκδικεί η Τουρκία του Ερντογάν, η οποία φιλοδοξεί να «γεμίσει» το κενό που είτε από επιλογή είτε από αδυναμία αφήνει «οπισθοχωρώντας» η αμερικανική αυτοκρατορία.
Ήδη, η Άγκυρα διεκδικεί αυτό που θεωρεί ότι της αναλογεί και μπορεί να κατακτήσει στα νότια σύνορά της στη Συρία και εκατοντάδες μίλια μακριά από τις ακτές της, στη Λιβύη…
Οι ισορροπίες στη διεθνή σκηνή σπανίως εξασφαλίζονται ύστερα από συνομιλίες αβροφροσύνης μεταξύ κυρίων. Κατά κανόνα οι συνθήκες που δημιουργούν νέες καταστάσεις υπογράφονται με το αίμα που έχει προηγουμένως χυθεί σε πεδία μαχών. Και αυτήν τη στιγμή ας μην το ξεχνάμε ότι το αίμα έχει αρχίσει να χύνεται, στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη…
