Της Σοφίας Σπύρου
Κατά τη διάρκεια της κρίσης που έπληξε σκληρά την ελληνική οικονομία, μια νέα πολλά υποσχόμενη αγορά άνοιξε με τη νομιμοποίηση της βιομηχανικής κάνναβης. Από το 2016 η καλλιέργεια κάνναβης τράβηξε την προσοχή των αγροτών και έφερε νέους νέους στον γεωργικό τομέα, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν προηγουμένως υπόβαθρο στη γεωργία. Μετά την ψήφιση νέου νόμου που διέπει την καλλιέργεια του φυτού τον Ιούνιο 2020 ο κλάδος διέρχεται μια φάση αβεβαιότητας που φρενάρει νέες επενδύσεις στα προϊόντα εκείνα της κάνναβης που έχουν τη μεγαλύτερη υπεραξία.
Φυτρώνει σαν ζιζάνιο
Ο Γιώργος Σίτης είναι ένας από τους παραγωγούς που μπήκαν δυναμικά στη βιομηχανική κάνναβη αφότου η καλλιέργεια νομιμοποιήθηκε. Μαζί με τη σύντροφό του Έλενα Ασλανίδου ξεκίνησαν με 10 στρέμματα το 2017 και σήμερα καλλιεργούν 50 στρέμματα στα Σέρβια Κοζάνης. Οι δύο ποικιλίες κάνναβης που χρησιμοποιούν είναι πιστοποιημένες από την ΕΕ και προορίζονται για την παραγωγή ανθού αλλά και σπόρου. Και οι δύο ποικιλίες «είναι γενικά καλά προσαρμοσμένες στο ελληνικό έδαφος και μάλιστα αναπτύσσονται σαν ζιζάνια», θα πει ο κ Σίτης.
Η καλλιέργεια ανθού για την παραγωγή αιθέριων ελαίων είναι πιο επικερδής αλλά και πιο απαιτητική σε εργατικά. «Παρότι χρησιμοποιούμε ορισμένα ζιζανιοκτόνα, ωστόσο η αποτελεσματικότητά τους είναι περιορισμένη επειδή αυτά τα προϊόντα δεν έχουν σχεδιαστεί για κάνναβη. Έτσι, όταν καλλιεργούμε για ανθό ξεβοτανίζουμε κυρίως με το χέρι». Αντίθετα, σε χωράφι που έχει σπαρθεί για την παραγωγή τα φυτά είναι τόσο πυκνά που δεν αφήνουν χώρο για ζιζάνια. Μια άλλη πρόκληση κατά την καλλιέργεια ανθού είναι η διατήρηση του ανθού καθαρού από σπόρους. Και πάλι αυτό απαιτεί επίπονη χειρωνακτική εργασία στο στάδιο της ανθοφορίας γύρω στις αρχές Ιουλίου για να αφαιρεθούν τα αρσενικά φυτά από τον αγρό ώστε τα θηλυκά που απομένουν να μην γονιμοποιηθούν και δημιουργήσουν σπόρο.
Υψηλότερες οικονομικές αποδόσεις
Ενώ το συνολικό κόστος για την παραγωγή ανθού είναι υψηλό η αξία του αιθέριου ελαίου είναι αρκετό για να αποζημιώσει τους κόπους και τις επενδύσεις του ζευγαριού. «Παράγουμε περίπου 1,5 κιλό αιθέριο έλαιο το οποίο πωλείται προς 5 ευρώ ανά ml κάτι που σημαίνει ότι η βιομηχανική κάνναβη είναι πολύ πιο προσοδοφόρα από άλλες καλλιέργειες» λέει ο κ. Σίτης. Αυτό που κάνει το αιθέριο έλαιο τόσο ελκυστικό είναι η παρουσία κανναβιδιόλης ή CBD που είναι μια ηπιότερη εκδοχή της ψυχοτρόπου ευφορικής ουσίας η οποία ωστόσο θεωρείται ότι προκαλεί ευεξία. Το ζευγάρι παράγει επίσης σπόρο ο οποίος χρησιμοποιείται κυρίως στην παραγωγή άλευρού για την παρασκευή τροφίμων.
Νομικό φρένο στα προϊόντα υπεραξίας
Ωστόσο, ο τομέας της κάνναβης κάνει πολύ αργά βήματα στην Ελλάδα κυρίως επειδή η καλλιέργεια είναι ακόμη αμφιλεγόμενη. Η ελληνική νομοθεσία επιβάλλει σήμερα σοβαρούς περιορισμούς στην κάνναβη που αποσκοπούν στον έλεγχο της τετραϋδροκανναβινόλης ή του THC, του στελέχους που περιέχεται στη φαρμακευτική κάνναβη που την καθιστούν ψυχοτρόπα ουσία. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο κ. Σίτης «οι ποικιλίες βιομηχανικής κάνναβης είναι εντελώς διαφορετικές από εκείνες της φαρμακευτικής κάνναβης και η βιομηχανική κάνναβη περιέχει μόνο ίχνη THC».
Στην πραγματικότητα, ο νόμος που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2020 απειλεί να καταστήσει την καλλιέργεια κάνναβης με σκοπό την αξιοποίηση του ανθού και της βιομάζας του φυτού μη βιώσιμη. Ο κ. Σίτης υποστηρίζει ότι το νέο όριο THC στο 0,2% είναι πολύ χαμηλό καθιστώντας πολύ εύκολο για τους παραγωγούς να ξεπεράσουν το κατώφλι του νόμου. «Στην Ιταλία το όριο της THC ορίζεται στο 0,6%, το οποίο είναι πολύ πιο ρεαλιστικό. Ακόμη και λίγες επιπλέον ημέρες ηλιοφάνειας μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα να ξεπεραστούν όρια χωρίς ευθύνη του παραγωγού», εξηγεί. Σε περίπτωση που τα φυτά περιέχουν περισσότερο από το επιτρεπόμενο όριο THC ο νόμος απαιτεί να καταστρέφονται αμέσως.
Η αβεβαιότητα γύρω από την κάνναβη είναι επίσης ο λόγος που το ζευγάρι διστάζει να επενδύσει στην παραγωγή αιθέριου ελαίου παρά την πολύ υψηλότερη οικονομική αξία του. «Η παραγωγή σπόρων είναι μια ασφαλέστερη επιλογή επειδή ο σπόρος δεν περιέχει CBD ή THC», λέει ο κ. Σίτης που μαζί με τη σύντροφό του σκοπεύουν να επενδύσουν σε μονάδα επεξεργασίας για την παραγωγή αλεύρου κάνναβης, αποφλοιωμένου σπόρου και σπορέλαιου. ‘Αν όμως ο νόμος ήταν πιο φιλικός για την κάνναβη και πιο κοντά στο παράδειγμα της Ελβετίας ή της Ιταλίας τότε θα μας έλυνε τα χέρια για να επενδύσουμε σε προϊόντα του ανθού και των φύλλων του φυτού που είναι πιο κερδοφόρα», καταλήγει ο κ Σίτης.