Του Μανόλη Κοκολάκη | Γεμάτος από «αποκλειστικούς» αγίους των βοσκών είναι ο θρυλικός Ψηλορείτης, το «σπίτι» του Δία, καθώς κάθε μεγάλη κτηνοτροφική οικογένεια των Ανωγείων έχει χτίσει ερημοκλήσι, δοξάζοντας και «γλεντοκοπώντας» τον δικό της προστάτη άγιο!
Το θρησκευτικό συναίσθημα στον Ψηλορείτη με τη λαϊκή παράδοση έχουν γίνει «ένα» και ο εορτασμός των Αγίων των βοσκών είναι πανηγυρικός με παγκρήτια ή πανελλήνια κινητοποίηση όλου του σογιού και με εκατοντάδες καλεσμένους.
Το διήμερο εορτής κάθε αγίου, ο Ψηλορείτης «αντιλαλεί» από ψαλμωδίες, τραγούδια, μαντινάδες, κρητική μουσική, μία «μυσταγωγία» που παίρνει ο άνεμος από το ψηλότερο βουνό της Κρήτης και τη σκορπά σε όλο το νησί. Παράλληλα οι βοσκοί κτήτορες των ναών με περίσσια κουβαρντοσύνη φροντίζουν να… ρέει άφθονο στα ποτήρια των παρευρισκομένων ο ντόπιος οίνος και οι «Τάβλες», τα αυτοσχέδια τραπέζια, να είναι γεμάτα από εκλεκτό οφτό κρέας, αρνιά του Ψηλορείτη που ψήνονται επί τόπου.
Πρωταγωνιστικό ρόλο στην όλη οργάνωση παίζουν οι νέες και οι νέοι της κάθε εορτάζουσας οικογένειας που αναλαμβάνουν την εξυπηρέτηση όλων που ανηφορίζουν στον Ψηλορείτη.
Μεγάλες κτηνοτροφικές οικογένειες των Ανωγείων που έχουν δικούς τους προστάτες αγίους και τους γιορτάζουν κάθε χρόνο είναι: Αεράκηδες του Προφήτη Ηλία, Ξυλούρηδες του Αγ. Φανουρίου, Βρέτζηδες την Παναγία τη Ρουσαλιμνιώτισσα, Μανουράδες τον Αγ. Αριστείδη, Σκουλάδες τον Αγ. Μάμα και τον Αϊ-Γιώργη τον εθελοντή, Σταυρακάκηδες τον Χριστό, Φασουλάδες την Αγ. Μαρίνα, ενώ στον Ψηλορείτη βρίσκεται και ο Αγιος Υάκινθος του Λουδοβίκου που είναι προστάτης των ερωτευμένων!
Ενα από τα ηχηρά πανηγύρια που ξεχώρισε το καλοκαίρι στον Ψηλορείτη ήταν του προφήτη Ηλία, προστάτη των Αεράκηδων. Οπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος σε υψόμετρο 1.300 μέτρων στον Ψηλορείτη, συναντήθηκαν ξανά, την παραμονή της γιορτής του Προφήτη Ηλία, οι απανταχού Αεράκηδες.
Παρέα… 1.000 ατόμων
Η ετήσια γιορτή, θεσμός για τη μεγάλη οικογένεια των Ανωγείων, πραγματοποιήθηκε, με μεγαλύτερη επιτυχία από ποτέ, καθώς περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι, μέλη της οικογένειας αλλά και φίλοι τους, βρέθηκαν παρέα, άναψαν το κερί στον προφήτη Ηλία, «τσούγκρισαν» τα ποτήρια τους και έφαγαν το μοναδικό οφτό κρέας και τα άλλα εδέσματα που είχαν ετοιμάσει με πολύ μεράκι οι οικοδεσπότες.
Η εκκλησία του Προφήτη Ηλία, στην απαράμιλλης ομορφιάς, δασωμένη πλευρά του Ψηλορείτη χτίστηκε πριν από μερικά χρόνια με συνεισφορά όλων των μελών της οικογένειας και έκτοτε αποτελεί σημείο συνάντησης για τους Αεράκηδες, μικρούς και μεγάλους, που τιμούν τον προστάτη τους. «Εδώ στον όμορφο τόπο γιορτάζουμε τον αγιό μας, σμίγουμε όλοι οι Αεράκηδες “δενόμαστε” ακόμη περισσότερο και φιλοξενούμε τους φίλους μας» δήλωσαν στο «Εθνος» ο Γιώργος και Βαγγέλης Αεράκης.
Κάθε χρόνο η γιορτή -προσθέτει ο πρώην αντιδήμαρχος Ηρακλείου Γ. Αεράκης- βελτιώνεται και οργανωτικά αλλά και ως προς την προσέλευση, και η ευχή όλων είναι να υπάρχει υγεία, η γιορτή να συνεχιστεί και να περάσει στις επόμενες γενιές.
Οι καλεσμένοι από τη ρίζα του Ψηλορείτη αλλά και από τη χανιώτικη μαδάρα συνηθίζεται να κρατούν ως δώρα στη χάρη του αγίου αρνιά, ρίφια, κριάρια και όμορφους «μπροσταρότραγους», τα λεγόμενα «τασιμάρια», τα οποία δένονται στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας, εικόνα που εντυπωσιάζει τους πεδινούς. Ορισμένα από αυτά θυσιάζονται στη χάρη του Αγίου, άλλα, τα πιο όμορφα, κληρώνονται και προσθέτονται στα κοπάδια.
«Πηγή ζωής και δύναμης των βοσκών είναι οι προστάτες τους άγιοι και όλα τα πανηγύρια στον Ψηλορείτη είναι επιτυχημένα», λένε στο «Εθνος» μέλη μεγάλων οικογενειών, επισημαίνοντας ότι οι βοσκοί έχουν ισχυρούς δεσμούς και μεγάλη αλληλεγγύη σ’ όλη την Κρήτη. Παράλληλα αναφέρουν ότι η κοινωνικότητά τους οφείλεται διαχρονικά στο γεγονός ότι η περιουσία τους είναι κινητή και αλλάζουν τόπο διαμονής τον χειμώνα (χειμαδιό) και πρέπει να έχουν παντού φίλους, συντέκνους, κουμπάρους για να προστατεύσουν την περιουσία τους, τη ζωή τους από πιθανό κίνδυνο επίθεσης, ζωοκλοπής κ.ά.
Πηγή: ΕΘΝΟΣ