Συνέντευξη με τον κ. Αδαμάντιο Αρετάκη, νομικό, δικηγόρο και εκπρόσωπο πολιτών που προσέφυγαν ενάντια στο Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπρών Αερίων Ρύπων. Μας μιλά σχετικά με την απόφαση του ΣτΕ που αποδέχεται ότι το ΕΤΜΕΑΡ είναι φόρος και όχι ανταποδοτικό τέλος. Επίσης μας μιλά για την εξέλιξη με τη δημοσίευση σε ΦΕΚ της απένταξης των επενδύσεων Κοπελούζου και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή στην Κρήτη.
ΕΤΜΕΑΡ: Ειδικό τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων. Σύμφωνα με τη ΔΕΗ: «το τέλος αυτό προορίζεται για την αποζημίωση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Αποτελεί τη συνεισφορά όλων μας στη μείωση εκπομπών αερίων ρύπων μέσω προώθησης των ΑΠΕ. Οι μοναδιαίες χρεώσεις για το ΕΤΜΕΑΡ βασίζονται στην εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία.» Μοιάζει καλό, ένα πραγματικά ανταποδοτικό τέλος όπου τα λεφτά που δίνουμε επιστρέφουν με τη δημιουργία περιβαλλοντικά λιγότερο κοστοβόρων μονάδων παραγωγής ενέργειας. Και αυτό μοιάζει να είναι προς το συμφέρον όλων. Όλων είπατε; Όχι ακριβώς.
Τα ποσά είναι τεράστια. Για το 2013 εισπράχθηκαν 600.000.000 ευρώ. Για το 2014 οι εισπράξεις πρέπει να φτάσουν το ποσό των 800.000.000 ευρώ. Το συντριπτικό ποσοστό του ποσοστού όμως πηγαίνει σε πολυεθνικές. Στα ήδη υψηλά τέλη που πληρώνουμε μέσω των λογαριασμών, θα έπρεπε μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου να είχε γίνει νέα αύξηση 120%. Όμως αυτή η απόφαση δεν έχει παρθεί ακόμα υπό το φόβο των λαϊκών αντιδράσεων.
Κι αν αυτό δεν έχει συμβεί, ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους είναι και ο αγώνας που ξεκίνησαν αυτοί οι λίγοι άνθρωποι από το Αποπηγάδι και τα Παλαιά Ρούματα. Δεν αποδέχτηκαν ότι το ΕΤΜΕΑΡ αποτελεί τέλος και απέδειξαν στα δικαστήρια ότι είναι ένας παράνομος φόρος.
Λένε ότι τα λεφτά πάνε κυρίως σε πολυεθνικές εταιρείες που έχουν μεγάλα συμφέροντα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αρνούνται το κατά πόσο είναι φιλικές προς το περιβάλλον τέτοιες μονάδες και υπενθυμίζουν με κάθε τρόπο ότι αυτοί που καλούνται να πληρώσουν το χαράτσι είναι για άλλη μια φορά οι φτωχοποιημένοι πολίτες των μνημονίων και οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Χωρίς κεφάλαιο, με τη χρηματοδότηση μέσω ΕΤΜΕΑΡ και Ε.Ε. οι συγκεκριμένες πολυεθνικές εταιρείες κάνουν επενδύσεις που η κοινωνία καλείται να πληρώσει. Κυριολεκτικά πληρώνουμε και τον αέρα που αναπνέουμε. Και τα κέρδη απ’ αυτή την ιστορία πάνε στα χέρια των πολυεθνικών. Πληρώνουμε για τα κέρδη τους.
Κι όλα αυτά σε μια χρεωκοπημένη χώρα.
Ρωτήσαμε τον κ. Αρετάκη για τη σημασία της απόφασης 4555/2013 του Β’ Τμ. Στε που έκρινε παράνομη την πράξη 323/9.7.2013 ΡΑΕ, ως προς το σκέλος της περί καθορισμού του συντελεστή του ΕΤΜΕΑΡ για τους πελάτες οικιακής χρήσης χαμηλής τάσης.
Τον ρωτήσαμε τι ακριβώς σημαίνει η αποδοχή εκ μέρους του ΣτΕ ότι το ΕΤΜΕΑΡ δεν είναι ανταποδοτικό τέλος αλλά φόρος. Μας είπε ότι είναι μία σημαντική εξέλιξη όμως όλα θα κριθούν στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου της Χώρας που έχει την αρμοδιότητα να αποφαίνεται επί των ενστάσεων αντισυνταγματικότητας.
Ο κ. Αρετάκης σχολίασε επίσης τη δημοσίευση σε ΦΕΚ της απένταξης των δύο επενδύσεων της «Elica Group-Ομίλου Κοπελούζου» και της «ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ» μια διετία περίπου μετά την υπαγωγή τους από το Νόμο 3894/2010, «Επιτάχυνση και διαφάνεια υλοποίησης Στρατηγικών Επενδύσεων» (Fast Track)
Και οι 2 επενδύσεις, οι οποίες είχαν χαρακτηριστεί ως «φαραωνικού τύπου», αφού προέβλεπαν παραγόμενη ισχύ 1.000 μεγαβάτ, τη στιγμή που η μέγιστη ζήτηση για την Κρήτη δεν ξεπερνά πλέον σε περιόδους αιχμής τα 500 μεγαβάτ – είχαν ενταχθεί στο νόμο των στρατηγικών επενδύσεων στις αρχές Μαρτίου του 2012.
Σύμφωνα με τον κ. Αρετάκη, η συγκεκριμένη εξέλιξη δε συνδέεται με την απόφαση για το ΕΤΜΕΑΡ όμως αποτελεί μία έμμεση νίκη για όσους είχαν κινήσει δικαστικές διαδικασίες ενάντια στις εταιρείες. Αυτό που ουσιαστικά λέει το ΦΕΚ, σύμφωνα με τον κ. Αρετάκη, είναι ότι οι εταιρείες έκαναν πίσω, αφού έκριναν ότι θα έχουν πρόβλημα και ως εκ τούτου επέλεξαν να μην πληρώσουν.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
ΕΡ.: Με ποια αφορμή κινήθηκε η διαδικασία ενάντια στο Ειδικό τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων;
ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΑΡΕΤΑΚΗΣ: Οι κάτοικοι από τα Παλιά Ρούματα έχουν ευαισθητοποιηθεί, έχουν τραβήξει πολλά, υπάρχει και ένα Παγκρήτιο Δίκτυο το οποίο είδαν στους λογαριασμούς της ΔΕΗ αυτό το τέλος, το ψάξανε και ανακαλύψανε ότι υπάρχει πρόβλημα, το ερευνήσαμε και εμείς από τη νομική πλευρά, πιστέψαμε ότι υπάρχει περιθώριο να κάνουμε κάτι, μετά από πολύ κόπο, γιατί για να γίνει αυτό είναι πάρα πολύ ειδικό θέμα
ΕΡ: Υπάρχουν παρόμοιες κινήσεις και σε άλλες χώρες της Ευρώπης σε σχέση με παρόμοια τέλη;
Α.Α.: Ισχύει. Μάλιστα η υπόθεση έχει πάει και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Μια πλατφόρμα ευρωπαϊκή (Ευρωπαϊκή Πλαρφόρμα Ενάντια στις Ανεμογεννήτριες) πλην όμως επειδή δεν είχαν σωστή παρουσίαση ως νομική οντότητα, το Δικαστήριο το απέρριψε, ανεξάρτητα από το δίκαιο ή άδικο. Υπάρχει κίνηση, υπάρχει συζήτηση για να αλλάξει γενικότερα όλο αυτό το σχέδιο και υπολογισμού και η επιδότηση που δίνουνε για φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες. Έχουν καταλάβει ότι υπάρχει αδιέξοδο και οπότε το θέμα τίθεται προς διαβούλευση ώστε να αναθεωρήσουν την πολιτική αυτή επιδοτήσεων.
ΕΡ: Αυτή η αποδοχή ότι το ΕΤΜΕΑΡ δεν είναι τέλος αλλά φόρος τι σημαίνει;
Α.Α.: Κατ’ αρχήν πρέπει να πάει στην Ολομέλεια για να οριστικοποιηθεί. Το ότι δεν είναι ανταποδοτικό τέλος αλλά φόρος, αυτό είναι ξεκάθαρο. Αυτοί θεωρούν ότι είναι αντισυνταγματικό γιατί αν ήταν φόρος θα μπορούσαν να επιβάλλουν φόρο αλλά όχι με αυτό τον τρόπο. Θα έπρεπε να πάνε στη Βουλή και να πούνε «κύριοι, από εδώ και έπειτα οι Έλληνες θα πληρώνουν φόρο για τις ανανεώσιμες πηγές αυτό το ποσό». Αυτοί τα κάνανε με τον τρόπο που τα κάνανε για να μην καταλάβει ο κόσμος ότι επιδοτεί όλους όσους κάνουν επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και ιδιαίτερα τους μεγάλους.
ΕΡ: Αυτό τώρα, ποιους ακριβώς επιδοτεί;
Α.Α.: Αυτό το τέλος το μαζεύουνε για να πληρώνουνε τους πάντες αλλά τελικά ωφελούνται οι μεγάλοι. Δεν είναι αυτός που έχει 100 KW, είναι για αυτούς που έχουν πολλά MW.
ΕΡ: Και τι ποσό συλλέγεται δια αυτού του φόρου;
Α.Α.: Γύρω στα 600.000.000 ευρώ τον χρόνο ενώ για το 2014 το ποσό φτάνει τα 800.000.000 ευρώ. Είναι πάρα πολλά λεφτά. Αυτό είναι και κρατική ενίσχυση, κι αυτό είναι μία άλλη παράμετρο, η οποία νωθεύει τον ανταγωνισμό. Για να γίνεται αυτή η επιδότηση, αυτός που παίρνει λεφτά τσάμπα θα μπορεί να πουλά και το ρεύμα πιο φτηνά. Ε αυτό απαγορεύεται από το Δίκαιο του Ανταγωνισμού της Ευρώπης. Είναι πάρα πολύ δύσκολο θέμα για να το καταλάβει κανείς, και τον τρόπο που το έχουν στήσει. Η λογική τους είναι να πληρώνουμε και τον αέρα που αναπνέουμε. Οι σβούρες δουλεύουνε με αέρα, εμείς του δίνουμε τα λεφτά για να φτιάξει τις εγκαταστάσεις και μας πουλά το ρεύμα πολύ ακριβά. Είναι διπλό το κέρδος. Μπορεί να λέγεται Μποδοσάκης, μπορεί να λέγεται Μυτιληναίος. Ούτε αρχικό κεφάλαιο χρειάζεται, γίνονται όλα λογιστικά, παίρνουν εγγυητικές από τις τράπεζες και δάνεια.
ΕΡ: Τώρα λέτε πως επιβαρρύνονται κυρίως και όχι κατ’ αποκλειστικότητα οικιακοί καταναλωτές και επαγγελματίες.
Α.Α.: Όλοι επιβαρρύνονται αλλά είναι δυσανάλογη η επιβάρρυνση.
ΕΡ: Δηλαδή πόσο δυσανάλογη; Ένας που έχει μία βιομηχανία σε σχέση με τον οικιακό χρήστη πόσο λιγότερο πληρώνει;
Α.Α.: 20 φορές λιγότερο.
ΕΡ: Αντίστοιχες κινήσεις θα υπάρξουν από άλλες ομάδες που θίγονται, πέρα από τους πολίτες, όπως από ελεύθερους επαγγελματίες;
Α.Α.:Αυτό φαντασθείτε ακόμα και ο Μυτιληναίος δεν το θέλει, με άλλο σκεπτικό βεβαίως. Γιατί αυτοί δε θέλουν να πληρώνουν τίποτα. Την ίδια μέρα είχαμε μία άλλη αίτηση ακυρώσεως που ήταν για τη Μοτορόλα. Εάν δικαιωθούμε τώρα από την Ολομέλεια του Συμβουλίου, προφανώς θα πρέπει να τα πάρουν πίσω όλα αυτά. Ηθικά τώρα υποστηρίζουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι βιοτέχνες. Πρακτικά τώρα είναι λίγο δύσκολο.
ΕΡ: Ας πάρουμε τώρα το πιθανό σενάριο ο συγκεκριμένος φόρος να φύγει από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ. Αυτό που ακολουθεί μετά είναι πως θα πρέπει να περάσει μέσω της Βουλής για να δημιουργηθεί νόμος που θα επιβάλλει αυτό το φόρο;
Α.Α.: Ναι, ας τον επιβάλει, θα πει ότι αυτός ο φόρος πρέπει να πληρωθεί και θα πουν στη Βουλή ποιος πρέπει να τον πληρώσει. Εκεί είναι τώρα το δύσκολο πολιτικά, είναι λίγο δύσκολο να πουν ότι για την επένδυση του τάδε μεγαλοεπιχειρηματία θα πληρώνει ο κάθε φτωχός πολίτης. Στο κάτω – κάτω αν οι επενδύσεις γινόταν από τους Δήμους, από δημόσιους φορείς, ας τους πληρώναμε. Εσένα τώρα πώς σου φαίνεται αυτό; Αυτό που συμβαίνει είναι τρομερό.
ΕΡ: Σε σχέση με τον Κοπελούζο και την επένδυση της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, τι έχει συμβεί;
Α.Α.: Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ αλλά δικαστική εξέλιξη δεν έχουμε. Υπάρχουν όμως δύο λεπτομέρειες. Η πρώτη λεπτομέρεια είναι ότι εμείς δικάζαμε 1η Μαρτίου πέρυσι και μέσα Απριλίου αλλάξανε τον νόμο και είδαν ότι μπορούν να μεταθέσουν τις θέσεις, δηλαδή, έμμεσα είχαν καταλάβει ότι υπάρχει πρόβλημα, όπως με μία θέση κοντά στην Κάνδανο. Και το δεύτερο είναι ίσως εκτίμησε η εταιρεία ότι θα έχει πρόβλημα και δεν πλήρωσε αυτά που έπρεπε να πληρώσει. Το ΦΕΚ άλλωστε λέει ότι δεν εκπλήρωσε τους οικονομικούς όρους.
ΕΡ: Μήπως σχετίζεται με την εξέλιξη με το φόρο, με το ΕΤΜΕΑΡ;
Α.Α.: Όχι, δε νομίζω να σχετίζεται. Αυτοί μπορούν να έχουν πληροφορίες από το δικαστήριο και βλέπουν ότι δεν πάει καλά, και αφού δεν πάει καλά δε βάζουμε λεφτά, ας κάνουμε πίσω. Δηλαδή εμμέσως εμείς νικήσαμε την υπόθεση. Αυτό είναι το ζουμί. Προσβάλλαμε μία απόφαση η οποία ανακλήθηκε, οπότε έληξε η υπόθεση.
Γιάννης Αγγελάκης