Οι ωραιότερες αναμνήσεις της ζωής μου με ‘σένα εικονίζονται. Όχι, μόνο στις φωτογραφίες, αλλά όπου μπορεί να καταχωρήσει η μνήμη και να αποθηκεύσει η ψυχή μου.
Χρώματα, έντονα, χαρούμενα πάνω σου, γέλιο πηγαίο, που αποκάλυπτε το αυθόρμητο του χαρακτήρα και φιλική συμπεριφορά, σε όρια βέβαια. Θεωρήθηκες από τις πιο εντυπωσιακές γυναίκες της γενιάς σου χωρίς, όμως, να δείχνεις πως είχες τέτοια γνώμη για τον εαυτό σου. Δεν έχασες ποτέ της ειλικρίνειάς σου την αθωότητα, το δυνατό στίγμα του ήθους σου, αλλά ούτε και το πείσμα που σε χαρακτήριζε, όπως έλεγε η γιαγιά, από παιδί. Μελετηρή, πολύ καλή μαθήτρια, καμάρωνες που δεν είχες ουσιαστική βοήθεια από κανένα, στα μαθήματά σου, ενώ άλλες για την πρωτιά, είχαν τη δυνατότητα και τη φιλοδοξία, να ξεχωρίσουν με προγύμναση, όπως το έλεγες το φροντιστήριο. Έξυπνη, τολμηρή σε κάποια σημεία, που είχαν σχέση με δραστηριότητες περιορισμένης έκτασης, στη δική σου εποχή, αλλά και με ωραία φωνή, που έφτανε ψηλά! Παρότρυνε η καθηγήτρια της μουσικής, η κυρία Δαρμάρου, να μη σταματάς. Ίσως να ξεχνούσες κάποια λόγια…
Το τολμηρό σου επίτευγμα ήταν η ποδηλασία. Στην παρέλαση συμμετείχες με ποδήλατο. Το δυνατό ήταν, μάλλον, το κολύμπι. Μεγαλώνοντας, πλούτιζες τον κατάλογο δεξιοτήτων και εμπειριών και κατάφερες να κάνεις πολλά πράγματα αξιοθαύμαστα.
Είχαν την τύχη να είσαι η μαμά μου. Δεν ευτύχησες, όμως, από ‘μένα, όπως θα το ήθελες. Όπως υπήρξες τελειομανής, στα έργα των χεριών σου, κάθε λογής, περίμενες να αγγίξουν την τελειότητα τα παιδιά σου. Εγώ μπορώ να μιλήσω, με σιγουριά, για τον εαυτό μου. Αυτό που, ως παιδί, με έκανε να νοιώθω τρισευτυχισμένη, μεγαλώνοντας το έχασα. Η μαμά μου δεν έπαψε να τραγουδά, να γελά, να πλέκει, να κεντά τα πιο δύσκολα από πολλές-πολλές άλλες.
Άρχισες να νοιάζεσαι για αγαπημένα πρόσωπα, με σοβαρά προβλήματα υγείας και να συμπαραστέκεσαι, να βοηθάς με όλες τις δυνάμεις σου. Έκανες πράγματα, που μόνο έμπειρη νοσοκόμα μπορούσε να τολμήσει…
Μελαγχολούσες, γιατί η μεγάλη κόρη δεν διέθετε τα χαρίσματα που επιθυμούσες και, ίσως, κάθε μάννα επιθυμεί για τα παιδιά της.
Εμένα αυτό δεν με ενόχλησε, δεν με πίκρανε. Εξακολουθούσα να σε αγαπώ, όλο και πιο πολύ και να σε συμμερίζομαι στις δύσκολες καταστάσεις που, αντικειμενικά, αντιμετώπισες. Όσο περνούσαν τα χρόνια, η διαφορετικότητα στους χαρακτήρες φαινόταν πιο έντονα και ήρθαν συγκρούσεις, που με αποθάρρυναν. Αποδείχτηκαν επιζήμιες στη δική σου αντίληψη για ‘μένα.
Σε αγαπούσα, σε αγαπώ, όπως μια κόρη αγαπά τη μάννα που θαυμάζει, εκτιμά και θεωρεί προικισμένη με χαρίσματα που η ίδια δεν έχει. Υπήρξες το πρώτο πρόσωπο στη ζωή μου για πάρα πολλά χρόνια, μέχρι τη στιγμή εκείνη, που κάποιος άλλος με αποδέχτηκε, όπως ήμουν. Κατάλαβε, πως το μικρό – φαινομενικά τουλάχιστο – εκτόπισμα σε αναγνωρισιμότητα και καλές συστάσεις, είχε νοητές προεκτάσεις…
Δεν λιγόστεψαν ποτέ τα συναισθήματά μου για σένα, ποτέ.
Υπήρξαν άλλα, πρωτόγνωρα, όπως και σε σένα, όταν έγινα σύζυγος και μητέρα. Εσύ είχες τη θέση σου στη ζωή μου, στην καρδιά μου, σταθερά και αμετακίνητα. Ως μάννα και ως άνθρωπος δυνατός, θαρραλέος, με πίστη στις αρχές σου, αφοσίωση στην οικογένειά σου, αγάπη – έστω με λαθεμένο τρόπο – στους ανθρώπους και πολλές φορές, μεγαλόψυχη κα ανεκτική που, ίσως, δεν θα έπρεπε. Δεν ασκώ κριτική για να δικαιολογήσω την συναισθηματική «δυσαρμονία», μερικές φορές, ανάμεσά μας.
Ένας άνθρωπος με αυτοπεποίθηση και επιμονή στις δικές του δοξασίες, αρνείται να δεχτεί πως υπάρχουν και άλλες σωστές απόψεις. Είμαστε δύο διαφορετικοί κόσμοι σε πολλά, με ελάχιστα κοινά σημεία αναφοράς. Έλαβα από ‘σένα κατευθύνσεις που μου άρεσαν και τις δέχτηκα με χαρά, αλλά δεν ήταν δυνατό να ακολουθήσω άλλο δρόμο από εκείνον που ήθελε η καρδιά μου.
Ήσουν πρότυπο μάννας, αλλά όχι ο μοναδικός εμπνευστής στις επιδιώξεις και τις αποφάσεις ζωής. Δεν ήταν δυνατό να γίνω εσύ, αφού ήμουν άλλη.
Ένοιωσα πως, τα τελευταία χρόνια, μας έφεραν πιο κοντά δραματικά γεγονότα – τραγικά για ‘μένα – διαπιστώνοντας πως, όσο διαφορετικοί και αν είναι, οι άνθρωποι βιώνουν τον πόνο και την απώλεια – όταν αγαπούν βαθιά – με τον ίδιο τρόπο.
Ήθελα να σε διαβεβαιώσω, πως πάντα ήμουν κοντά, δίπλα σου και ας μη το έβλεπες. Σε αγαπούσα και σε αγαπώ πάρα πολύ και ας μην υπολόγιζες. Είσαι η μάννα που λάτρεψα και αυτό κανείς δεν μπορεί να το αλλάξει. Κανείς…
Η μεγάλη κόρη
Ν.Ε.