Συμφωνία ή capital controls. Αυτό είναι το νέο δίλημμα για την ελληνική κυβέρνηση που ακούγεται τα τελευταία 24ωρα, καθώς η Αθήνα δίνει σήμερα την κρισιμότερη μάχη της με στόχο την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης με τους δανειστές και την αποφυγή των πλέον δυσμενών σεναρίων για τη χώρα.
Τι είναι όμως τα capital controls; Πότε αποφασίζονται και πως λειτουργούν;
Ειδικότερα:
Τι είναι τα capital controls
– Τα capital controls είναι η επιβολή περιοριστικών μέτρων στην κίνηση κεφαλαίων στις τράπεζες.
– Τα capital controls είναι μια πολύ δύσκολη απόφαση, καθώς έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με μια από τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εκείνη της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων.
– Η απόφαση για capital controls λαμβάνεται κάτω από αυστηρές προϋποθέσεις, για λόγους που σχετίζονται με το δημόσιο συμφέρον και τη δημόσια ασφάλεια, ως ύστατο μέτρο θωράκισης της οικονομίας.
– Όπως ορίζει το νομικό πλαίσιο του 1993, την αρμοδιότητα για τα capital controls την έχει ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, αλλά η απόφαση δεν μπορεί να εφαρμοστεί εάν δεν συναινέσει ο υπουργός Οικονομικών και δεν χορηγήσει τη σχετική έγκριση η Κομισιόν.
– Τα capital controls επιβάλλονται μόνο όταν υπάρχει φόβος πως οι τράπεζες δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν μπροστά σε ένα μαζικό κύμα φυγής καταθέσεων.
– Για να επιβληθούν τα capital controls θα πρέπει προηγουμένως η ΕΚΤ να έχει σταματήσει να στηρίζει τις τράπεζες μέσω του ELA.
Πως μπορούν να επιβληθούν τα capital controls
– Σε περίπτωση που οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και των δανειστών καταρρεύσουν ή οδηγηθούν σε αδιέξοδο, τότε οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις {Σύνοδος Κορυφής} θα ενημέρωναν τον Έλληνα πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, να σταματήσει να περιμένει βοήθεια από την ΕΚΤ, καθώς η χορήγηση ρευστότητας μέσω ELA δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί για πολύ.
– Μετά το τελεσίγραφο αυτό, το δίλημμα είναι ένα: Αφήνεις τις τράπεζες να καταρρεύσουν ή επιβάλλεις capital controls;
– Η επιβολή capital controls προβλέπει το κλείσιμο των τραπεζών (τραπεζική αργία – bank holiday) για κάποιες ημέρες, προκειμένου να καταστεί διαχειρίσιμος ο πανικός.
– Η Ελλάδα θα πρέπει να δεσμευθεί ότι πρόκειται για έκτακτο και παροδικό μέτρο και ότι θα προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να επανέλθει το σύστημα στην ομαλότητα.
– Δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο επιβολής των capital controls.
– Επί της ουσία τίθεται ένα ημερήσιο όριο αναλήψεως μετρητών και ένα όριο για μεταφορές κεφαλαίων στο εξωτερικό και μάλιστα υπό προϋποθέσεις.
– Οι ηλεκτρονικές μεταφορές χρημάτων (από τράπεζα σε τράπεζα) θα επιτρέπονται, αρκεί τα κεφάλαια να μένουν εντός Ελλάδος.
– Τα capital controls μπορούν να περιλαμβάνουν απαγόρευση ανοίγματος νέων τραπεζικών λογαριασμών.
– Δεν υπάρχει χρονικό περιθώρια για την άρση των capital controls, αλλά η διαδικασία θα πρέπει να γίνει σταδιακά, με στόχο την ομαλοποίηση της κατάστασης.
– Εάν η Ελλάδα αρνηθεί την επιβολή capital controls τότε η ΕΚΤ θα διακόψει το ELA για τις ελληνικές τράπεζες.
Το παράδειγμα της Κύπρου
Δεδομένου ότι δεν υπάρχει συνταγή για την επιβολή των capital controls, μοναδικό παράδειγμα για την Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει η Κύπρος, καθώς δεν έχει υπάρχει άλλο προηγούμενο στην Ευρωζώνη.
Αναλυτικά, στην Κύπρο:,
– Περιορίστηκε στα 300 ευρώ το ύψος των ημερήσιων αναλήψεων.
– Οσοι ταξίδευαν στο εξωτερικό έπαιρναν περιορισμένα χρήματα. Το ποσό αυτό στην περίπτωση της Κύπρου ήταν 2.000 ευρώ.
– Στους φοιτητές του εξωτερικού επιτρεπόταν ως 5.000 ευρώ το τρίμηνο.
– Δικαιολογητικά απαιτούνταν στην Κύπρο και για συναλλαγές εσωτερικού, αν αυτές γίνονταν μέσω της μεταφοράς ποσών από τραπεζικό λογαριασμό σε τραπεζικό λογαριασμό εντός Κύπρου.
– Απαγορεύτηκε η εξαγωγή συναλλάγματος για επενδύσεις στο εξωτερικό.
– Οι επιταγές χρησιμοποιούνταν μόνο για καταθέσεις στο όνομα του δικαιούχου.
– Οι προθεσμιακές καταθέσεις που έληγαν τον επόμενο μήνα της επιβολής των capital controls παρατάθηκαν τουλάχιστον ένα μήνα και στη συνέχεια μόνο ένα μέρος αυτών μπορούσε να μεταφερθεί σε λογαριασμό όψεως.
– Η πλήρης άρση των capital controls στην Κύπρο έγινε μετά από δύο χρόνια από την εφαρμογή τους
