Σοβαρές πολιτικές και χρηματοοικονομικές διαστάσεις λαμβάνει η επιστροφή του 1,2 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF).
Σε μια δύσκολη συγκυρία που η χώρα μετράει τα… ρέστα της για να πληρώσει μισθούς, συντάξεις και δανεικά, κάποιοι θεσμικοί φαίνεται ότι οξύνουν το πρόβλημα ρευστότητας της ελληνικής οικονομίας.
Αμέλεια, βλακεία ή δόλος; Μπορεί να μην αποδειχτεί ποτέ. Το βέβαιο είναι ότι επεστράφη στους δανειστές ένα ποσό το οποίο έπρεπε να βρίσκεται στα διαθέσιμα του ΤΧΣ.
Μόνο που οι δανειστές… άδραξαν την ευκαιρία και κατέστησαν το 1,2 δισ. ευρώ μέρος της διαπραγμάτευσης. Το συγκεκριμένο ποσό μάλιστα δεν πρόκειται να επιστραφεί εάν δεν πάρουν στα χέρια τους τη λίστα των μεταρρυθμίσεων.
Δηλώνουν αναρμόδιοι
Η ομάδα εργασίας των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης (Euroworking Group) έστειλε ήδη το μήνυμα, δηλώνοντας αναρμόδια για το θέμα. Παρέπεμψε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, όπου επέστρεψε το «μαξιλάρι» των 10,9 δισ. ευρώ που είχε απομείνει από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Δηλαδή «έδειξε» τον βασικό βραχίονα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), μέσω του οποίου ο κ. Ντράγκι ασκεί πολιτική, ανάλογα με τα «σήματα» που λαμβάνει από αξιωματούχους της ευρωζώνης.
Το ποσό του 1,2 δισ. που… ξενιτεύτηκε κατά λάθος (;) θα αποτελέσει ουσιαστικά ένα ακόμα στοιχείο τής εν εξελίξει διαπραγμάτευσης και σε κάθε περίπτωση η εκταμίευσή του θα εξαρτηθεί από την πρόοδο των συζητήσεων και κυρίως από τα μέτρα που θα προτείνει η Ελλάδα για να προχωρήσει η αξιολόγηση.
Το επίμαχο ποσό προέκυψε κατά τη διαδικασία αναζήτησης ρευστού, προκειμένου να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας (δανειακές, πληρωμές μισθών, συντάξεων κ.λπ.). Στο «μικροσκόπιο» μαζί με τα αποθεματικά και τα διαθέσιμα όλων των φορέων του Δημοσίου μπήκε και το ΤΧΣ.
Τα αποθεματικά του Ταμείου ήταν κάτι παραπάνω από 500 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι υπήρε ακόμα 1,2 δισ. ευρώ το οποίο «κατά λάθος» είχε συνυπολογιστεί στο «μαξιλάρι» των 10,9 δισ. ευρώ που είναι διαθέσιμο για να καλύψει τυχόν νέες ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών. Στις 20 Φεβρουαρίου το Eurogroup αποφάσισε να επιστρέψουν τα 10,9 δισ. στον Μηχανισμό, ο οποίος ανέλαβε ουσιαστικά τον ρόλο του θεματοφύλακα, αντί του ΤΧΣ. Στη συνέχεια όμως διαπιστώθηκε ότι έπρεπε να επιστραφούν 9,7 δισ. ευρώ, δηλαδή 1,2 δισ. ευρώ λιγότερα.
Ετσι φτάσαμε στην υποβολή αιτήματος από το οικονομικό επιτελείο προς τον EFSFγια την επιστροφή του επίμαχου ποσού.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι εταίροι αναγνώρισαν το «λάθος» του ΤΧΣ και το δίκαιο του αιτήματος, αλλά πέραν τούτου ουδέν.
Κυβερνητικοί κύκλοι σημείωναν ότι δεν υπάρχει κανένα νομικό κώλυμα, αλλά και ο ΕFSF θέλει να δει πρώτα τη λίστα των μεταρρυθμίσεων.
Υπενθυμίζεται ότι το ελληνικό Δημόσιο δανείστηκε από τον EFSF το ποσό των 49,7 δισ. ευρώ υπό την μορφή ομολόγων που περιήλθαν στο ΤΧΣ για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Από αυτά χρησιμοποιήθηκαν τα 40 δισ. ευρώ, ωστόσο το 1,2 δισ. ευρώ ήταν ρευστό του ΤΧΣ, γεγονός που από πολλούς χαρακτηρίζεται ως λάθος κίνηση της προηγούμενης κυβέρνησης.
Η ρευστότητα…
Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία έχει δεχτεί τη σφοδρή κριτική του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα προσωπικά, έδωσε μεν επιπλέον ρευστότητα 2 δισ. ευρώ στις ελληνικές τράπεζες μέσω του Εκτακτου Μηχανισμού Ρευστότητας (ΕLA), ωστόσο παραμένει αμετακίνητη στο θέμα των εντόκων και της επιστροφής του 1,9 δισ. ευρώ που αφορά τα κέρδη των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι το ποσό αυτό θα μπορούσε να είχε διεκδικήσει από τον προηγούμενο Αύγουστο ο πρώην υπουργός Οικονομικών και νυν διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας.
Η αλληλουχία πάντως των γεγονότων και οι σαφείς αιχμές που έχει αφήσει η κυβέρνηση για τον ρόλο θεσμικών και εξωθεσμικών παραγόντων εντός και εκτός Ελλάδας ουσιαστικά επιβεβαιώνουν την άποψη ότι δεν έχει εγκαταλειφθεί το σενάριο της «αριστερής παρένθεσης».
Οι ελληνικές τράπεζες και κατ’ επέκταση η οικονομία της χώρας φαίνεται να είναι πλέον αιχμάλωτες του Εκτακτου Μηχανισμού και του ευρωσυστήματος, από το οποίο έχουν δανειστεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο περίπου 104 δισ. ευρώ (τα 65 από τον ELA με στοιχεία Φεβρουαρίου).
Ειδικότερα, η Εθνική έχει δανειστεί 23 δισ. (13,3 από τον ELA), η Πειραιώς 29,2 (14,5 από τον ELA), η Αlpha 22,4 (17,6 από τον ELA) και η Eurobank 29 δισ. ευρώ (τα 19,6 τα πήρε από τον ELA). Με βάση και τις τελευταίες αποφάσεις της ΕΚΤ, η εξάρτηση από τον Εκτακτο Μηχανισμό ξεπέρασε πλέον τα 70 δισ. ευρώ.
Οσον αφορά τις βραχυπρόθεσμες ανάγκες του Δημοσίου, αυτές θα καλυφθούν από τα… ψιλά που θα φέρει η ρύθμιση-εξπρές για τα ληξιπρόθεσμα χρέη και τα… υπόλοιπα των φορέων και των επιχειρήσεων του Δημοσίου.
Οι πιέσεις διατηρούνται αμείωτες προς την ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να παραδώσει γρήγορα μια αξιόπιστη -σύμφωνα με τα κριτήρια των εταίρων- λίστα μεταρρυθμίσεων και στο μεσοδιάστημα το μόνο που φαίνεται να εξασφαλίζεται είναι η ρευστότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος.