Ενημερωτική ημερίδα με θέμα «Αμπελιτσιά: το απειλούμενο, ενδημικό δένδρο της Κρήτης», διοργανώνει το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων. Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 10 Νοεμβρίου, ώρα 10 π.μ.-2 μ.μ. στην Αίθουσα «Αριστοτέλης» του Συνεδριακού Κέντρου του ΜΑΙΧ.
Η ημερίδα γίνεται στα πλαίσια της ολοκλήρωσης του τριετούς προγράμματος «Επιτόπια και εκτός τόπου διατήρηση της αμπελιτσιάς στην Κρήτη, 2014-2016». Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιου Φρίμπουργκ της Ελβετίας, που ειδικεύεται στη μελέτη σπάνιων και αρχαίων ειδών δέντρων, όπως η αμπελιτσιά, και υλοποιείται με το συντονισμό του ΜΑΙΧ και σε συνεργασία με όλες τις Διευθύνσεις Δασών της Κρήτης, με τοπικές Δημοτικές αρχές, σχολεία και άλλους φορείς.
Η αμπελιτσιά (με το επιστημονικό όνομα Zelkova abelicea), που είναι κυρίως γνωστή από την κατασκευή της παραδοσιακής ‘κατσούνας’, είναι ένα είδος δένδρου που υπάρχει μόνο στην Κρήτη και πουθενά αλλού στον κόσμο. Θα μπορούσε να είναι το εμβληματικό δέντρο της Κρήτης καθώς απαντάται σε όλους τους ορεινούς όγκους του νησιού, σε μικρούς ή μεγάλους πληθυσμούς, και είναι από τους πιο παλιούς ‘κατοίκους’ του νησιού: απολιθώματα ηλικίας περίπου 8 εκατομ.ετών από το πρόγονο (αρχέγονο) είδος της αμπελιτσιάς έχουν βρεθεί στην περιοχή της Μακρυλιάς, στην ανατολική Κρήτη. Είναι ένα σπάνιο και μοναδικό κομμάτι της φυσικής μας κληρονομιάς που υποχρεούμαστε να το διατηρήσουμε για τις επόμενες γενιές.
Λόγω αυτής της σπανιότητάς της, περιλαμβάνεται και προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία (Οδηγία για Οικοτόπους 92/43), την εθνική νομοθεσία (Προεδρικό Διάταγμα 67/81) και από διεθνείς Συνθήκες όπως αυτή της Βέρνης. Επίσης, είναι ένα από τα περίπου 2.500 φυτικά είδη στον κόσμο που θεωρούνται Κινδυνεύοντα (Endangered) με εξαφάνιση με βάση τον Διεθνή Οργανισμό για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN, 2012).
Στη διάρκεια της ημερίδας στο ΜΑΙΧ την 10/11/2016, θα γίνουν παρουσιάσεις των αποτελεσμάτων του 3ετούς προγράμματος για την προστασία και ανάδειξη αυτού του σπάνιου δένδρου, από προσωπικό του ΜΑΙΧ, Δ/νσεων Δασών της Κρήτης και του Παν/μιου Φρίμπουργκ Ελβετίας. Επιπλέον, θα γίνει παρουσίαση από τους Kozlowski G. & Fazan L. του Παν/μιου Φρίμπουργκ Ελβετίας για το παγκόσμιο πρόγραμμα μελέτης και προστασίας όλων των ειδών του γένους Zelkova (όπου ανήκει και η αμπελιτσιά) καθώς και παρουσίαση των αποτελεσμάτων έρευνας από τις Esmerode M. & Christe C. (Παν/μια Γενεύης & Φρίμπουργκ) που έγινε σε όλη την Κρήτη, σχετικά με τις γνώσεις των κατοίκων του νησιού για αυτό το δένδρο, την ονομασία και τις χρήσεις του.
Από το Εθνικό & Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών, ο κ. Καλτσής Α., Κουτσοβούλου Κ., Θάνος Κ.Α., θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα του εθνικού προγράμματος του Υπουργείου Περιβάλλοντος (χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, ΕΣΠΑ 2007-2013) για την παρακολούθηση των φυτικών ειδών της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 92/43, στα πλαίσια του οποίου έγινε μια πρώτη συστηματική καταγραφή του μεγέθους και της κατάστασης των πληθυσμών της αμπελιτσιάς σε όλο το νησί. Ο κ.Garfi G., από το Εθνικό Ινστιτούτο Βιολογικών Ερευνών του Παλέρμο Ιταλίας, θα παρουσιάσει τις δράσεις και αποτελέσματα προγράμματος LIFE που υλοποιείται για το είδος Zelkova sicula, δένδρο συγγενές με την αμπελιτσιά, επίσης σπάνιο και πολύ απειλούμενο στη Σικελία.
Τέλος, θα ακολουθήσει συζήτηση, κατόπιν επίσκεψη στις αμπελιτσιές που μεγαλώνουν στον Βοτανικό Κήπο του ΜΑΙΧ και γεύμα.
Το Πρόγραμμα της ημερίδας: