Η εκχώρηση της διαχείρισης 850 ΑΤΜ της Τράπεζας Πειραιώς στην ιδιωτική εταιρεία Cashflex εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη νομιμότητα, την προστασία των προσωπικών δεδομένων και την παραβίαση της πολιτικής βούλησης – Στο στόχαστρο η νέα τραπεζική στρατηγική και οι επιπτώσεις της στην κοινωνική πλειοψηφία.

Σε μια απόφαση που προκαλεί σοβαρές αντιδράσεις, η Τράπεζα Πειραιώς ανέθεσε τη διαχείριση 850 ΑΤΜ στην ιδιωτική εταιρεία Cashflex, θυγατρική του ομίλου Printec, γεγονός που σύμφωνα με τον καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του ΑΠΘ και πρώην υπουργό Χριστόφορο Βερναδάκη, συνιστά «μνημειώδες παράδειγμα υπονόμευσης της νομιμότητας, της καταναλωτικής προστασίας και της πολιτικής βούλησης».

Η ανάθεση αυτή συνεπάγεται διπλή χρέωση για τους πελάτες της Πειραιώς: 0,60 ευρώ από την ίδια την τράπεζα και 1,50 ευρώ από την Cashflex για κάθε ανάληψη. Επιπλέον, ακόμα και ο απλός έλεγχος υπολοίπου χρεώνεται 1,50 ευρώ.

Διαβάστε τι αναφέρει ο Χριστόφορος Βερναρδάκης:

Η απόφαση της Τράπεζας Πειραιώς να παραχωρήσει τη διαχείριση 850 ΑΤΜ στην εταιρεία Cashflex, θυγατρική του ομίλου Printec, αποτελεί ένα μνημειώδες παράδειγμα του πώς, πίσω από την κουρτίνα της “ανάθεσης υπηρεσιών σε τρίτους”, υπονομεύονται η νομιμότητα, η καταναλωτική προστασία και η πολιτική βούληση σε μια δημοκρατία.

1. Η τραπεζική σύμβαση και το παράνομο “χαράτσι”.

Η σχέση του πελάτη με την τράπεζα βασίζεται σε σύμβαση. Όταν ο πολίτης ανοίγει λογαριασμό στην Τράπεζα Πειραιώς, ουδέποτε συναινεί ρητά να του παρακρατούνται ποσά από τρίτους. Παρόλα αυτά, με το νέο καθεστώς, κάθε φορά που κάνει ανάληψη από ένα ΑΤΜ Cashflex χρεώνεται 2,10 ευρώ, 0,60 από την Πειραιώς και 1,50 ευρώ από την Cashflex. Αν τολμήσει να ρωτήσει και το υπόλοιπό του, του χρεώνεται νέο 1,50 ευρώ.

Κι όμως, τυπικά η Cashflex “δεν του παρακρατεί” χρήματα: η χρέωση γίνεται από την Πειραιώς, η οποία έχει σύμβαση με την εταιρεία. Ο πελάτης καλείται να πληρώσει ένα επιπλέον κόστος για μία υπηρεσία που του ανήκε.

Η μετακύλιση κόστους από μία ιδιωτική συμφωνία σε τρίτο μη συμβαλλόμενο —τον πελάτη— χωρίς τη συναίνεσή του, παραβιάζει ευθέως την αρχή της καλής πίστης και του δικαίου των συμβάσεων. Είναι καταχρηστική και παράνομη.

2. Προσωπικά δεδομένα: διαχείριση χωρίς διαφάνεια

Η λειτουργία του ΑΤΜ δεν είναι ουδέτερη πράξη. Περιλαμβάνει πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα, στοιχεία συναλλαγών, πιθανώς ακόμη και συμπεριφορικά – καταναλωτικά δεδομένα. Τι γνωρίζει ακριβώς ο πολίτης για το πώς αυτά τα δεδομένα περνούν από την τράπεζά του στην Cashflex; Πού διατηρούνται, ποιος τα επεξεργάζεται, με ποιες εγγυήσεις;

Η απουσία ρητής ενημέρωσης και συγκατάθεσης του πελάτη ενδέχεται να παραβιάζει τόσο την ευρωπαϊκή οδηγία GDPR όσο και την εθνική νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα.

3. Παράκαμψη του ρυθμιστικού πλαισίου και της πολιτικής βούλησης.

Η ίδια η Κυβέρνηση της ΝΔ έχει δηλώσει κατ’ επανάληψιν την πρόθεσή της να περιορίσει τις τραπεζικές χρεώσεις. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ζητήσει διαφάνεια και συγκράτηση στο κόστος των βασικών συναλλαγών. Κι’ όμως, οι ίδιες οι τράπεζες, με πρώτη την Πειραιώς, μεταφέρουν το λειτουργικό τους κόστος σε τρίτους παρόχους και χρεώνουν εκ νέου τον πολίτη.

Πρόκειται για ευθεία παραβίαση της πολιτικής βούλησης και παρακάμψή της μέσω θεσμικής τεχνικότητας. Αυτό το “regulatory bypass” (παράκαμψη ρύθμισης) δεν είναι απλώς νομικό κόλπο. Είναι υπονόμευση του κράτους δικαίου.

4. Από τη χρηματοπιστωτική στην κοινωνική αυθαιρεσία.

Οι τράπεζες διασώθηκαν με δημόσιο χρήμα και απολαμβάνουν φορολογικά προνόμια (αναβαλλόμενη φορολογία άνω των 13 δισ. ευρώ, μερίσματα που φορολογούνται μόλις με 5%). Το 2024 μοίρασαν 1,23 δισ. σε μέρισμα, ενώ την ίδια στιγμή οι πολίτες πληρώνουν για να έχουν πρόσβαση στα δικά τους χρήματα.

Αυτό δεν είναι απλώς “τραπεζική πολιτική”. Είναι δομική λεηλασία σε βάρος της κοινωνίας και των πιο ευάλωτων, των ανθρώπων χωρίς ψηφιακή επάρκεια, χωρίς πρόσβαση σε mobile banking, χωρίς εναλλακτικά κανάλια. Δηλαδή των πολλών.

Το ζήτημα της Cashflex δεν είναι απλώς μια “κακή πρακτική”. Προειδοποιεί για τη νέα τραπεζική στρατηγική: μεταφορά βασικών λειτουργιών σε ιδιώτες, περιορισμός της εποπτείας, αύξηση της χρέωσης στον τελικό χρήστη — δηλαδή απορρύθμιση με ιδεολογικό μανδύα τεχνοκρατίας.

Η κοινωνία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τέτοια φαινόμενα με νομικισμούς ή παθητική προσαρμογή. Απαιτείται δημόσια πίεση, σαφή θέση των πολιτικών κομμάτων, ιδίως των κομμάτων της Αριστεράς, των συνδικάτων, των κοινωνικών πρωτοβουλιών. Απαιτείται ολοκληρωτικός κοινοβουλευτικός έλεγχος και κοινωνική κινητοποίηση. Γιατί αυτό που ξεκινά ως 2,10 ευρώ χαράτσι για μία ανάληψη, πολύ γρήγορα μετατρέπεται σε καθεστώς σιωπηλής αποδιάρθρωσης της ίδιας της κοινωνικής σύμβασης.

Εννοείται, τέλος, ότι έχει έρθει η ώρα μία ή και περισσότερες τράπεζες να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο. Το καλαμπούρι οι Τράπεζες να κάνουν ό,τι θέλουν πρέπει κάποια στιγμή να τελειώσει.