Του Χάλεντ Ταχίρ *
Σε λίγο καιρό ξεκινά το πρόγραμμα στέγασης προσφύγων στην Κρήτη. Ένα πρόγραμμα, το οποίο έπρεπε να είχε υλοποιηθεί εδώ και καιρό καθώς η στέγαση είναι βασικό δικαίωμα αυτών των ανθρώπων. Η Σύμβαση της Γενεύης υποχρεώνει τα κράτη να παρέχουν στους αιτούντες άσυλο και στους αναγνωρισμένους πρόσφυγες στέγη και τροφή. Η ΕΕ χρηματοδοτεί τις κυβερνήσεις ακριβώς για αυτόν τον λόγο. Στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, τέτοια προγράμματα υλοποιούνται εδώ και χρόνια και έχουν ενσωματωθεί στη νομοθεσία των κρατών.
Το μεταναστευτικό και προσφυγικό φαινόμενο στην Ελλάδα είναι πλέον μόνιμο. Αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε όλοι ώστε να μπορέσουμε να χαράξουμε πολιτικές ισότιμης συμμετοχής των ανθρώπων αυτών στην κοινωνία της Κρήτης. Είναι γνωστό πως οι άνθρωποι αυτοί δεν έφυγαν από τα σπίτια τους επειδή το ήθελαν αλλά αναγκάστηκαν. Έχουν δει πολλά και έχουν περάσει δύσκολες στιγμές και αυτό το πρόγραμμα φιλοξενίας θα τους δώσει μια μικρή ανάσα ασφάλειας για το μέλλον τους. Για αυτόν τον λόγο οι τοπικές αρχές αλλά και η κοινωνία θα πρέπει να συμβάλλουν καλύπτοντας τις διάφορες ανάγκες τους όπως η σωστή πληροφόρηση, η ψυχοκοινωνική στήριξη, οι ατομικές ανάγκες τους, η εύρεση εργασίας.
Ένα σημαντικό ζήτημα, πέρα από την εγγραφή των παιδιών στα σχολεία, είναι η καθημερινή απασχόληση και των ενηλίκων. Θα ήταν ιδανική, σε πρώτη φάση, η δημιουργία «Κέντρων Ημέρας» από τις τοπικές αρχές, που να διαθέτουν ίντερνετ και μέσα επικοινωνίας, παιδότοπους, φαγητό και επιστημονικό προσωπικό το οποίο θα βοηθήσει τους ανθρώπους να μην είναι αποκλεισμένοι και μόνοι στα σπίτια που θα ενοικιαστούν αλλά να έχουν ένα κέντρο αναφοράς.
Εκεί θα μπορούν να επικοινωνούν με τις οικογένειες τους στο εξωτερικό. Επίσης, τα ανήλικα παιδιά θα περνούν δημιουργικό χρόνο, θα γίνονται μαθήματα ελληνικής γλώσσας και για τους ενήλικες, θα τους παρέχονται πληροφορίες σχετικά με τα νομικά τους δικαιώματα αλλά και πληροφορίες για τον τόπο που διαμένουν τη συγκεκριμένη περίοδο. Επίσης θα μπορεί να υπάρχει βοήθεια στην εύρεση εργασίας για όσους το επιθυμούν και ψυχολογική στήριξη.
Εξίσου όμως σημαντικός ρόλος που μπορεί να παίξει ένα Κέντρο Ημέρας είναι η δημιουργία ενός οικείου περιβάλλοντος, όπου οι άνθρωποι θα συναντιούνται όλοι μαζί θα μιλούν για την καθημερινότητα τους και θα ανταλλάσουν πληροφορίες.
Πέρα από τους οικονομικούς πόρους, για την υλοποίηση των Κέντρων αυτών χρειάζεται η συνεργασία και της τοπικής κοινωνίας. Οργανώσεις αλλά και τοπικοί φορείς θα μπορούσαν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εθελοντικά με στόχο την κάλυψη αναγκών των προσφύγων όπως π.χ οι ιατρικές εξετάσεις και φάρμακα. Σε δεύτερη φάση, η πληροφόρηση των πολιτών είναι σημαντική για να αποφεύγονται οι προκαταλήψεις και να μπορέσουν να “ανοίξουν” και να τους δεχτούν στην αγορά εργασίας, που είναι και το μεγάλο στοίχημα για αυτούς που θέλουν να συνεχίσουν την ζωή τους εδώ.
Με τρόπους σαν και αυτούς, πρώτον, εξασφαλίζεται η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους πρόσφυγες και δεύτερον, διατηρείται η κοινωνική συνοχή και η ισσοροπία της τοπικής κοινότητας. Με αυτόν τον τρόπο οι πρόσφυγες θα μπορούν να ενταχθούν εύρυθμα και ισότιμα στους κοινωνικούς ρυθμούς της Κρήτης, διατηρώντας ταυτόχρονα την πολιτισμική τους ταυτότητα και την αξιοπρέπεια τους.
Αρκετοί από τους πρόσφυγες που θα έρθουν, θα φύγουν. Άλλοι μπορεί να θελήσουν να μείνουν. Ότι και αν συμβεί, η Κρήτη θα έχει πολιτισμικό αλλά και οικονομικό όφελος. Η εμπλοκή με μια διαφορετική κουλτούρα μάς κάνει πάντα πιο συνηδητοποιημένους πολίτες.
Το οικονομικό όφελος συνίσταται στο ότι οι άνθρωποι αυτοί, για όσο καιρό και αν μείνουν, τα χρήματα τους θα τα διαθέσουν στην τοπική αγορά, είτε για τρόφιμα είτε για άλλες ανάγκες. Και όσοι εργαστούν θα βοηθήσουν και αυτοί με την σειρά τους στην τοπική οικονομία.
Η εμπλοκή όλων μας στο εγχείρημα αυτό θα βοηθήσει και θα προλάβει την περιθωριοποίηση και την στοχοποίηση των ανθρώπων αυτών και θα αποτρέψει τις κοινωνικές εντάσεις από όπου και αν προέρχονται
* Ο Χάλεντ Ταχίρ είναι κοινωνικός ανθρωπολόγος, απόφοιτος του Παντείου Πανεπιστημίου και μετανάστης δεύτερης γενιάς. Συνεργάζεται με το Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο Ηρακλείου «ΨΥΧΗ».