Σύμφωνα με το άρθρο, τα μέρη όπου οι ντόπιοι Έλληνες αποκαλούν σπίτια τους αλλάζουν – και σε ορισμένες περιπτώσεις, εξαφανίζονται – καθώς οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις κανιβαλίζουν τις μακροχρόνιες ενοικιάσεις.
Συγκεκριμένα, το δημοσίευμα αναφέρει: «Η Κολέτ Νόλαν ερωτεύτηκε την Πάρο πριν από 28 χρόνια όταν μετακόμισε εκεί από το Ηνωμένο Βασίλειο με τον Έλληνα, πρώην πλέον, σύζυγό της. «Όλα τα εγγόνια μου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εδώ» λέει η 60χρονη. «Μου αρέσει να είμαι δίπλα στην θάλασσα και απολαμβάνω τον χαλαρό τρόπο ζωής».
Όταν ο ιδιοκτήτης ζητά το ακίνητο για βραχυχρόνια μίσθωση μέσω Airbnb
Αλλά ο χρόνος της Νόλαν στο γραφικό κυκλαδίτικο νησί μπορεί να φτάνει στο τέλος του. Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου της ζητά να αφήσει το διαμέρισμά όπου ζει τα τελευταία πέντε χρόνια, προκειμένου να το νοικιάσει μέσω Airbnb.
Στην Πάρο όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων στρέφονται στην Airbnb λόγω της αύξησης της τουριστικής κίνησης
«Είναι ένα ηλικιωμένο ζευγάρι και μένουν στο διαμέρισμα πάνω από μένα για έναν ή και δύο μήνες κάθε καλοκαίρι» εξηγεί. «Μου είπαν ότι θέλουν το διαμέρισμά μου γιατί δυσκολεύονται με τις σκάλες. Όταν όμως τους πρότεινα να μετακομίσω εγώ στον πάνω όροφο, μου είπαν ότι ο γιος τους θέλει να το μετατρέψει σε Airbnb».
Τα δίκλινα μέσω Airbnb κοστίζουν περίπου 80 ευρώ την βραδιά
Τα δίκλινα διαμερίσματα, όπως αυτό της Νόλαν στην Πάρο, κοστίζουν κατά μέσο όρο 80 ευρώ την βραδιά, σε αντίθεση με τα 100 ευρώ που δίνει η ίδια κάθε μήνα για ενοίκιο. Αυτό καθιστά τις δυνατότητες κερδοφορίας για τους ιδιοκτήτες πολύ υψηλότερες, ειδικά στην καλοκαιρινή περίοδο. Αυτή η ανισότητα εισοδήματος είναι ένας από τους λόγους που, αν και το συμβόλαιο της Νόλαν τελειώνει τον προσεχή Απρίλιο, την οδηγούν στα δικαστήρια προκειμένου να το πάρουν πίσω νωρίτερα.
Και η Νόλαν δυσκολεύεται να βρει ένα νέο σπίτι. Η κόρη της, η Κατερίνα μένει απέναντι και έτσι μπορεί να την βλέπει κάθε μέρα. Ωστόσο, αν δεν μπορεί πλέον να αντέξει το κόστος ζωής, λέει ότι μπορεί να χρειαστεί να επιστρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο.
«Δεν έχουν πού να πάνε»
Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb έχουν δημιουργήσει στεγαστικές ελλείψεις και αυξήσεις στις τιμές των ενοικίων σε όλο τον κόσμο. Ο αντίκτυπος είναι σημαντικός σε πολλά μικρά μέρη, όπως τα ελληνικά νησιά που φιλοξενούν οικογένειες καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου, ενώ ο πληθυσμός πολλαπλασιάζεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Το νησί της Πάρου έχει μόνιμο πληθυσμό μόλις 13.000 κατοίκων, αλλά ο αριθμός των επισκεπτών αυξήθηκε πρόσφατα: από το 2014 έως το 2017, ο αριθμός των διανυκτερεύσεων αυξήθηκε από 332.418 σε 421.418. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Airbnb, υπάρχουν 2.435 καταχωρήσεις για το νησί, με το 82,9% αυτών να αφορά ολόκληρα σπίτια ή διαμερίσματα.
Η οικονομική κρίση οδήγησε στην βραχυχρόνια μίσθωση
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, η Ελλάδα γενικά έχει ποσοστό ιδιοκατοίκησης 74% – ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Είναι σύνηθες για οικογένειες μεσαίας τάξης να έχουν στην κατοχή τους κάποια ακίνητα, τα οποία κρατούν για τα παιδιά τους και στο μεταξύ, τα νοικιάζουν. Ωστόσο, μετά την κρίση χρέους της Ελλάδας, κατά την οποία συρρικνώθηκε η οικονομία κατά 26%, πολλοί ιδιοκτήτες έχουν στραφεί στην βραχυχρόνια μίσθωση των κατοικιών τους αντί της μακροχρόνιας, με την ελπίδα να κερδίσουν περισσότερα χρήματα.
Για πολλές οικογένειες που χτυπήθηκαν από την οικονομική κρίση, η δυνατότητα να επωφεληθούν από την τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας και να βγάλουν κάποια επιπλέον χρήματα μέσω των Airbnb, υπήρξε μια σωτήρια λύση. Όμως, για τους υπόλοιπους που ζουν σε ενοικιαζόμενα καταλύματα – ελεύθεροι, χωρισμένοι, φοιτητές, εποχιακοί εργάτες ή γιατροί και δάσκαλοι σε προσωρινές θέσεις – η δημοτικότητα των Airbnb προκαλεί έλλειψη στέγης και οδηγεί τα ενοίκια στα ύψη.
Τα ενοίκια έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη και οι φοιτητές στα ελληνικά νησιά δυσκολεύονται να βρουν οικονομικές κατοικίες
«Παλαιότερα ήταν εύκολο να βρει κανείς σπίτι στην Πάρο» λέει η Νόλαν. «Τώρα, φαίνεται, ότι όλοι ψάχνουν. Οι περισσότεροι ενοικιαστές έχουν κληθεί να αφήσουν τα σπίτια που μένουν γιατί οι ιδιοκτήτες τα θέλουν για Airbnb. Αλλά δεν έχουν πού να πάνε».
Η Νόλαν μέχρι τώρα, πλήρωνε 100 ευρώ ενοίκιο τον μήνα, αλλά πλέον τα μόνα διαθέσιμα σπίτια για μακροχρόνια μίσθωση κοστίζουν τουλάχιστον 300 ευρώ τον μήνα. «Αν προσθέσεις και τους λογαριασμούς, το κόστος είναι πολύ μεγάλο» λέει. «Και δεν ζούμε με πολλά χρήματα εδώ. Εργαζόμαστε το καλοκαίρι και μετά κάνουμε διάφορες δουλειές που μπορούμε να βρούμε τον χειμώνα… Εργάζομαι σε ένα ξενοδοχείο και το χειμώνα διδάσκω αγγλικά και καθαρίζω σπίτια».
6.000 ευρώ κέρδος σε τρεις μήνες μέσω Airbnb και 4.000 τον χρόνο από μακροχρόνια μίσθωση
Η κόρη της Νόλαν βρίσκει την κατάσταση περίπλοκη, καθώς εργάζεται στην τουριστική βιομηχανία και διαχειρίζεται βίλες προς ενοικίαση, πολλές από τις οποίες νοικιάζονται στο διαδίκτυο. Και χάρη στην εμπειρία της, η Κατερίνα Μπαμπούλη εξηγεί την οπτική των ιδιοκτητών ακινήτων στο νησί.
«Με το Airbnb μπορώ να βγάλω 10.000 ευρώ σε τρεις μήνες. Πληρώνω 2.00 ευρώ σε φόρους, 2.000 ευρώ για την καθαριότητα και τυχόν ζημιές και μου μένουν 6.000 ευρώ. Αν υπάρξει κάποιο πρόβλημα με τους ενοικιαστές, η Airbnb επεμβαίνει και βοηθά» λέει. Σε αντίθετη περίπτωση, αν νοίκιαζε το σπίτι για μακροχρόνια μίσθωση, θα έβγαζε περίπου 10.000 ευρώ τον χρόνο, θα πλήρωνε 3.000 ευρώ σε φόρους και 3.000 σε ζημιές, άρα το κέρδος της θα ήταν μόλις 4.000 ευρώ. «Κι αν έχω κάποιο πρόβλημα με τους ενοικιαστές, δεν μπορώ να τους διώξω. Γι’ αυτό λοιπόν, πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν πλέον την μακροχρόνια μίσθωση των κατοικιών τους».
Τα ενοίκια στην Κέρκυρα έχουν ανέβει πολύ. Εκεί που κάποιος έβρισκε δυάρι με 200 ευρώ τον μήνα, τώρα πρέπει να δίνει 500 ευρώ
Εκτός από τους χαμηλότερους φόρους και τις δαπάνες συντήρησης από την βραχυχρόνια μίσθωση, η Μπαμπούλη λέει ότι πολλοί ιδιοκτήτες προτιμούν την Airbnb, διότι η πλατφόρμα τους δίνει μεγαλύτερη υποστήριξη από το νομικό σύστημα της Ελλάδας
Κι ενώ η Μπαμπούλη αντιλαμβάνεται ότι οι ιδιοκτήτες έχουν περισσότερες ευκαιρίες κερδοφορίας από την βραχυχρόνια μίσθωση, πιστεύει ότι αυτό που συμβαίνει στην μητέρα της είναι άδικο. «Αν το ελληνικό κράτος στήριζε την μακροχρόνια μίσθωση με τον τρόπο που στηρίζει την βραχυχρόνια, δεν θα είχαμε αυτό το πρόβλημα» λέει. Ωστόσο, το υπουργείο Τουρισμού εξετάζει λύσεις προκειμένου να βρει την «χρυσή τομή» στο θέμα των υψηλών ενοικίων που έχει προκύψει από την βραχυχρόνια μίσθωση.
Παρόμοιο πρόβλημα και στην Κέρκυρα – Οι φοιτητές μένουν σε ξενοδοχεία
Στην άλλη πλευρά της χώρας, στην Κέρκυρα, υπάρχει μια παρόμοια κατάσταση. Η Κέρκυρα είναι μεγαλύτερη από την Πάρο – 102.000 άνθρωποι ζουν εδώ όλο τον χρόνο και το νησί διαθέτει και πανεπιστήμιο. Ωστόσο, η επικράτηση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, τύπου Airbnb, στην πόλη έχει οδηγήσει τους φοιτητές να ζουν σε ξενοδοχεία, ενώ ακόμη και οι ντόπιοι παλεύουν να βρουν κατάλληλη στέγη.
Η 30χρονη Νικολέτα Παντή, λέει πως μαζί με την μητέρα της έψαχναν επί δύο χρόνια για να βρουν ένα διαμέρισμα να νοικιάσουν μαζί και τελικά βρήκαν ένα δυάρι έξω από την πόλη. Η Νικολέτα κοιμάται στην κρεβατοκάμαρα και η μητέρα της στο σαλόνι.
«Ζούσα σε ένα χωριό αλλά ήθελα να είμαι στην πόλη της Κέρκυρας εξαιτίας της δουλειάς μου» λέει. Όπως λέει, η τιμή των ενοικίων για ένα δυάρι εκτινάχθηκε από τα 200 ευρώ τον μήνα πριν από 5 χρόνια, στα 500 ευρώ ή και περισσότερα. «Πληρώνουμε 350 ευρώ, κάτι το οποίο είναι φθηνό» λέει προσθέτοντας πως βρήκαν το σπίτι μέσω ενός φίλου και πως αυτός είναι «ο μόνος τρόπος» για τους ντόπιους για να βρουν σπίτι στο νησί.
Τεράστιο το στεγαστικό πρόβλημα και στα Χανιά
Σε άλλα νησιά, ο θυμός γύρω από την κατάσταση αυτή συνεχώς αυξάνεται. Ο 28χρονος Γιώργος Τζήμας, φοιτητής αρχιτεκτονικής στο πανεπιστήμιο της Κρήτης στα Χανιά, λέει πως οι φοιτητές πλέον αποθαρρύνονται από το να θέλουν να σπουδάσουν εκεί εξαιτίας του στεγαστικού προβλήματος. «Εδώ οι άνθρωποι είτε θα πρέπει να πληρώσουν πολύ ακριβά ενοίκια ή να μείνουν σε Airbnb» λέει.
Ο ίδιος μαζί με άλλους ακτιβιστές οργανώνει εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για το θέμα αυτό στο παλιό λιμάνι των Χανίων, ένα μέρος γεμάτο τουρίστες. «Οι κάτιοκοι του νησιού γνωρίζουν ήδη πως υπάρχει πρόβλημα, και θέλουμε να το δουν αυτό και οι επισκέπτες. Θέλουμε να μάθουν πως θέλουμε να ζούμε τις ζωές μας εδώ και πως δεν είναι ένα μέρος μόνο για τουρίστες».