Διεθνές Επιστημονικό συνέδριο με θέμα ο δέκατος έκτος αιώνας στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη αφιερωμένο στη μνήμη του Εμμανουήλ Κριαρά και Στυλιανού Αλεξίου πραγματοποιείται σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες της Κρήτης από αύριο Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου έως την Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου με την συνδιοργάνωση της Ένωσης Πολιτιστικών συλλόγων Κρήτης ,της Περιφέρειας Κρήτης , της εταιρείας Κρητικών Σπουδών –Ίδρυμα Καψωμένου και επιστημονικών φορέων του νησιού.
Στόχος του Συνεδρίου είναι να διερευνήσει και να αναδείξει κορυφαίες στιγμές και μορφές της τοπικής ιστορίας και του πολιτισμού, σε μια περίοδο που η διαλεκτική μεταξύ λαών και πολιτισμών της Νότιας Ευρώπης υπήρξε ιδιαίτερα γόνιμη, ικανή να εμπνεύσει υγιή πρότυπα διαπολιτισμικών σχέσεων. Η βασική επιλογή του Συνεδρίου είναι εκλαϊκευμένες ομιλίες, που θα σπάσουν το φράγμα ανάμεσα στις ειδικές επιστήμες και στο μεγάλο κοινό, προσφέροντας έγκυρη και εύληπτη γνώση για όλους.
Το Συνέδριο αρχίζει από τα Χανιά αύριο Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου Εναρκτήρια Πανηγυρική Συνεδρία στον Πύργο Αλικιανού Κυδωνίας ώρα 18:00, Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου Αίθουσα Φιλολογικού Συλλόγου Χανίων «Ο Χρυσόστομος» ώρα 08:00 και στο Κουστογέρακο Σελίνου ώρα 17:30 και συνεχίζεται στο Ρέθυμνο Κυριακή και Δευτέρα, 6-7 Σεπτεμβρίου στο Ξενοδοχείο Aegean Pearl ώρα 17:30, στο Ηράκλειο Τρίτη Τετάρτη, 8 – 9 Σεπτεμβρίου στο Επιμελητήριο Αίθουσα Καστελλάκη ώρα 10:00 και στη Σητεία Πέμπτη – Παρασκευή, 11 Σεπτεμβρίου στην Ετιά όπου ολοκληρώνεται με τον Απολογισμό των πεπραγμένων. Επίσης στη μνήμη των τιμωμένων θα γίνουν χωριστές ομιλίες για τον Εμμ. Κριαρά στα Χανιά την Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου 6.30 το απόγευμα, για τον Στυλ. Αλεξίου στο Ηράκλειο την Τρίτη πρωί 8 Σεπτεμβρίου στις 10.20.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει 20 συνεδρίες (18 Τακτικές, την Εναρκτήρια και την Απολογιστική), που θα πλαισιώνονται με πλούσιες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς.
Το Συνέδριο είναι ανοιχτό στους φορείς και σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα σύμφωνα με τους οργανωτές δίνονται κίνητρα σε ορισμένες κατηγορίες που έχουν ειδικό, «επαγγελματικό» ενδιαφέρον να παρακολουθήσουν τις εργασίες του Συνεδρίου (φοιτητές, μεταπτυχιακοί, υποψήφιοι διδάκτορες, εκπαιδευτικοί της Στοιχειώδους και Μέσης Εκπαίδευσης) να εγγραφούν (με ένα συμβολικό ποσό εγγραφής) ως Σύνεδροι και να λάβουν τη σχετική Βεβαίωση.
Στο συνέδριο θα παρουσιαστούν συνολικά 75 ανακοινώσεις, που θα καλύψουν ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων από την Ιστορία, τη φιλολογική και την καλλιτεχνική παραγωγή της εποχής (Κρητική λογοτεχνία της Ακμής, Βυζαντινή και Αναγεννησιακή Τέχνη). Ωστόσο, έχει δοθεί προγραμματικά ιδιαίτερη έμφαση σε ορισμένα θέματα:
Α. Στην Επανάσταση του 1527, γνωστή ως Επανάσταση του Καντανολέου, που συνδέεται με την τοπική ιστορία των επαρχιών, Σελίνου, Κυδωνίας και Σφακίων. Θα εξεταστεί το ενδιαφέρον φαινόμενο της μυθοποίησης των γεγονότων τόσο στην τοπική προφορική παράδοση όσο και στη λόγια λογοτεχνία (ποίηση, πεζογραφία) και θα συζητηθεί η διάσταση ανάμεσα στις πληροφορίες των βενετικών εγγράφων και στις άλλες πηγές.
Β. Στο φαινόμενο της Κρητικής Αναγέννησης, της μεγάλης άνθισης των Γραμμάτων που γέννησε το Κρητικό Θέατρο και τον Ερωτόκριτο. Θα εξεταστούν οι παράγοντες που συνέβαλαν στη δημιουργία της Κρητικής Αναγέννησης και τα συναφή ερευνητικά ζητήματα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της και η διαλεκτική των πολιτισμών που αποτυπώνεται σ’ αυτά.
Γ. Στην υπό μελέτη περίοδο ανθίζουν και άλλες δημιουργικές εκφράσεις λόγου και τέχνης, που συνήθως δεν έχουν την προβολή που τους αξίζει. Είναι η περίφημη Κρητική Σχολή βυζαντινής εικονογραφίας του 15ου και 16ου αιώνα και η σπουδαία παράδοση της Εκκλησιαστικής ρητορικής, που εξετάζονται σε ιδιαίτερες θεματικές ενότητες του Συνεδρίου μας.
Δ. Ένα άλλο θέμα στο οποίο δίδεται έμφαση είναι τα νεανικά χρόνια του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου στην Κρήτη, η θητεία του στην ιταλική ζωγραφική και οι παράγοντες που διαμόρφωσαν την καλλιτεχνική του συνείδηση και τη μοναδικότητα της τέχνης του. Είναι το δικό μας (ετεροχρονισμένο) αφιέρωμα στα 400 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου δημιουργού.
Ε. Τέλος, ένα ζήτημα που δεν έχει απασχολήσει επαρκώς την έρευνα είναι η θέση και ο ρόλος αυτής της δημιουργικής άνθισης των Γραμμάτων και των Τεχνών στις διεργασίες μετάβασης από τη βυζαντινή στη νεοελληνική πολιτισμική φάση. Οι πολιτισμικές διαστάσεις και συνέπειες του φαινομένου θα είναι, ελπίζομε, μια από τις σημαντικές συμβολές του Συνεδρίου μας στην επιστημονική γνώση και ερμηνεία αυτής της περιόδου.
Στη διάρκεια του Συνεδρίου θα γίνουν 4 ξεναγήσεις, που θα καλύψουν τα σημαντικότερα ενετικά μνημεία των τεσσάρων νομών της Κρήτης. Παράλληλα θα λειτουργήσουν τρεις εκθέσεις: σε συνεργασία με το Δήμο Ηρακλείου η έκθεση «Μόνον εσέ, Ρωτόκριτε» ένας εικαστικός διάλογος με το έργο του Βιτσέντζου Κορνάρου· το Αναγεννησιακό Ρέθυμνο, σε συνεργασία με το Δήμο Ρεθύμνης· Τα γλυπτά του Θεοτοκόπουλου (έκθεση φωτογραφιών από τα σωζόμενα γλυπτά του “El Greco”). Στις εκδηλώσεις μετέχουν Σύλλογοι ριζίτικων τραγουδιών, Κρητικών χορών και Βυζαντινής Μουσικής.
