Της Κατερίνας Μυλωνά
Τα μακρυμάνικα μένουν ακόμα φυλαγμένα στη ντουλάπα και, μάλλον, θα τα φάει ο σκόρος!
Πέρα από το γεγονός ότι η παρατεταμένη ζέστη μας έχει όλους κουράσει πια, οι υψηλές θερμοκρασίες προβληματίζουν και τους ερευνητές.
Επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ αναφέρουν στο Cretalive πως κάποια είδη κινδυνεύουν ακόμα και με εξαφάνιση ενώ ο Δρ. Ιωάννης Δαλιακόπουλος, από το Τμήμα Γεωπονίας του ΕΛΜΕΠΑ αναφέρει πως, προς το παρόν, οι καλλιέργειες δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Αν, όμως, οι ομπρέλες μείνουν κλειστές και τον Νοέμβριο, τότε η αγροτική παραγωγή κινδυνεύει
Καλλιέργειες: Ο Νοέμβριος θα… κάνει ταμείο!
Ο κ. Δαλιακόπουλος αναφέρει πως, παρόλο που σπάμε το ένα μετά το άλλο ρεκόρ θερμοκρασίας και στην Κρήτη, τόσο η χώρα μας όσο και το νησί μας δε βρίσκονται σε κάποιο πρωτοφανές σημείο θερμοκρασίας ή ξηρασίας.
Αυτό επιβεβαιώνει το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο για την ξηρασία (European Drought Observatory – EDO), από όπου δεν προκύπτει πως βρισκόμαστε- ακόμα- σε δραματική κατάσταση.
Αντίθετα, περιοχές της Ιταλίας βιώνουν ξηρασία, σε σχέση με τα δικά τους δεδομένα.
Ο καθηγητής του ΕΛΜΕΠΑ αναφέρει πως για την περιοχή μας δεν είναι ασυνήθιστο το γεγονός πως δεν είχε βρέξει ως το τέλος Οκτωβρίου, κάτι που έχει συμβεί άλλες 4 με 5 φορές τα τελευταία 50 χρόνια.
Ωστόσο, αν και ο Νοέμβριος είναι.. στεγνός, αυτό θα σημαίνει ρεκόρ για το Ηράκλειο. Το να μην πέσει μία στάλα βροχής τον 11ο μήνα του χρόνου, θα είναι κάτι που δεν έχει συμβεί ξανά για το Ηράκλειο.
Όσο αφορά στις επιπτώσεις που έχει το παρατεταμένο καλοκαίρι στις καλλιέργειες, ο κ. Δαλιακόπουλος αναφέρει πως, προς το παρόν, το πρόβλημα δεν είναι τόσο σοβαρό, όμως, μπορεί να γίνει.
Η παραγωγή εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις που θα πέσουν αργότερα. Ακόμα, είναι καίριας σημασίας να έχουμε ημέρες ψύχους μέσα στον χειμώνα. Η πορεία, λοιπόν, της παραγωγής θα κριθεί τους επόμενους τρεις μήνες και, μάλιστα, αναμένεται να επηρεάσει κυρίως τα πεδινά, αφού στις ορεινές περιοχές είναι μάλλον σίγουρο ότι θα έχουμε κάποιες ημέρες ψύχους.
Αυτό αφορά στην παραγωγή του ελαιολάδου.
Σύμφωνα με μελέτη του ΕΛΜΕΠΑ, η κλιματική αλλαγή σημαίνει μειωμένη παραγωγή κυρίως στις πεδινές περιοχές και όχι στα ορεινά.
Ξεκαθαρίζει, ωστόσο, πως ακόμα δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.
Όσο αφορά στα αμπέλια, θεωρεί πως θα επηρεαστεί κυρίως το κατά πόσο θα είναι πρώιμα ή όψιμα.
Όπως εξηγεί, για να εξελιχθεί μία κατάσταση σε κάτι προβληματικό, θα πρέπει να προχωρήσει το φαινόμενο.
Τονίζει πως η φετινή χρονιά αποτελεί το μέρος ενός συνόλου που μας οδηγεί σε ένα θερμότερο κλίμα με πολύ ζεστά καλοκαίρια, με περισσότερες ημέρες καύσωνα και με καλοκαίρι ως τον Οκτώβριο, ακόμα και τον Νοέμβριο.
Δυστυχώς, όπως λέει, το γεγονός ότι οι βροχοπτώσεις καθυστερούν σημαίνει πως το έδαφος ξηραίνεται και όταν… ανοίξουν οι ουρανοί τότε αναμένεται να έχουμε πλημμυρικά φαινόμενα, ειδικά σε περιοχές χωρίς τις απαραίτητες υποδομές, όπως είναι το Ηράκλειο αλλά και τα Χανιά. Αυτό συμβαίνει γιατί το ξηρό έδαφος δεν μπορεί να απορροφήσει τις ποσότητες του νερού.
Οι… υποβρύχιες επιπτώσεις!
Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), οι παρατηρούμενες, ασυνήθιστες για την εποχή μας, υψηλές θερμοκρασίες εντάσσονται γενικότερα στα φαινόμενα της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη που είναι γεγονός και είναι αποτέλεσμα κατά κύριο λόγο της κλιματικής αλλαγής, η οποία είναι πλέον αισθητή.
Οι θαλάσσιοι οργανισμοί επηρεάζονται από αυτές τις αυξημένες, για την εποχή, τιμές θερμοκρασίας σημαντικά όσον αφορά μια πληθώρα ζωτικών λειτουργιών τους, όπως είναι κατ΄αρχάς η βιωσιμότητά τους. Ειδικά όταν βρίσκονται στα πρώτα στάδια της ζωής τους είναι πιο επιρρεπείς και πιο ευαίσθητοι στις περιβαλλοντικές μεταβολές με αποτέλεσμα να αυξάνεται η θνησιμότητα σε κάποια είδη.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε εξαφάνιση κάποιων ειδών ή σε σημαντική μείωση των πληθυσμών τους. Επίσης, επηρεάζονται οι κύκλοι ζωής πολλών θαλάσσιων ειδών καθώς παρατηρούνται μεταβολές στην ανάπτυξή τους, που μπορεί να είναι ταχύτερη, και στην αναπαραγωγή τους, η οποία μπορεί να συμβαίνει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μέσα στο χρόνο ή σε διαφορετικές από τις συνήθεις εποχές. Ένα παράδειγμα αποτελούν οι μέδουσες.
Κάποιοι ζωικοί οργανισμοί, των οποίων η αναπαραγωγή εξαρτάται από τον συγχρονισμό μεταξύ των δύο φύλων, μπορεί να τροποποιούν σημαντικά τη δυναμική των πληθυσμών τους με την επιτυχή δημιουργία νέων ατόμων. Οι λειτουργίες μεταβολισμού των οργανισμών και η συμπεριφορά τους όσον αφορά την επιτυχία στην εύρεση τροφής ή στην αποφυγή των θηρευτών επηρεάζονται επίσης κάνοντάς τους πιο ευάλωτους ή λιγότερο αποτελεσματικούς.
Τέλος, η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών έχει σαν αποτέλεσμα την εισαγωγή νέων ειδών στην Μεσόγειο από την Ερυθρά Θάλασσα μέσω της διώρυγας του Σουέζ. Τα λεγόμενα ξενικά ή εισβλητικά αυτά είδη (π.χ. λαγοκέφαλος, λεοντόψαρο, μπλε καβούρι), βρίσκουν πλέον ιδανικές συνθήκες υψηλότερων τιμών θερμοκρασίας στις θάλασσές μας και πιο αποδυναμωμένους πληθυσμούς γηγενών (είδη τα οποία ζουν σε αυτές) και ενδημικών (είδη τα οποία ζουν μόνο σε αυτές) ειδών με αποτέλεσμα να κυριαρχούν σε βιοτόπους (ενδιαιτήματα) από τους οποίους μέχρι πρότινος απουσίαζαν. Έτσι ανταγωνίζονται τα μεσογειακά είδη (γηγενή και ενδημικά) και συχνά επικρατούν έναντι αυτών και αυτό πιθανότατα έχει σαν αποτέλεσμα τη διατάραξη της ισορροπίας και την υποβάθμιση της βιοποικιλότητας των θαλασσών μας.
Οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ), Δρ Εύα Χατζηνικολάου (συνεργαζόμενη ερευνήτρια) και Δρ Γιολάντα Κουλούρη (κύρια ερευνήτρια), ερευνούν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους οργανισμούς και στις βιοκοινότητές τους μέσω της διεξαγωγής επιστημονικών πειραμάτων και προγραμμάτων παρακολούθησης της βιοποικιλότητας στις θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης. Το ΙΘΑΒΒΥΚ είναι ένα από τα τρία ινστιτούτα του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών με έδρα το Ηράκλειο στην Κρήτη και εγκαταστάσεις στην Ανάβυσσο (Αττική) και στην Σούδα (Κρήτη). Με προσωπικό 111 ατόμων και 24 τακτικούς ερευνητές πραγματοποιεί έρευνα στην θαλάσσια βιοποικιλότητα, τη γενετική τις υδατοκαλλιέργειες.
Π. Λυμπεράκης: «Στα όρια του φυσιολογικού»
Ο Δρ. Πέτρος Λυμπεράκης, από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, αναφέρει πως η παρατεταμένη καλοκαιρία δεν αποτελεί κάτι πρωτοφανές. Ανάλογες συνθήκες έχουμε βιώσει και στο παρελθόν και θεωρείται στα όρια του φυσιολογικού.
Σύμφωνα με τον ίδιο, δύσκολα συνδέεται η σημερινή κατάσταση με την κλιματική αλλαγή, οι οργανισμοί, πάντως, δε ζουν κάτι διαφορετικό, δεν τους είναι ξένες οι συνθήκες που επικρατούν.
Όπως αναφέρει, όταν τα φυτά ανθίζουν λίγο πιο αργά ακολουθούν και τα ζώα που παρατείνουν τις εργασίες τους.
Σε ερώτηση αν δούμε μεταναστευτικά πουλιά να περάσουν εδώ τον χειμώνα τους, απαντά πως αυτό δε θα συμβεί, ίσως μόνο για λίγες ημέρες. Ουσιαστικά, τα πουλιά «εκδιώκονται» από τις βόρειες χώρες όταν εκεί κάνει κακοκαιρία.