που αμφισβήτησε τη συμμετοχή των Κρητικών στην επανάσταση του 1821.Όπως πληροφορήθηκα από τον τύπο αλλά και το διαδίκτυο, ο πρώην υπουργός Θεόδωρος Πάγκαλος, πρόσφατα, προέβη σε διαστρέβλωση της ιστορίας μας, τολμώντας να αμφισβητήσει την συμμετοχή των Κρητικών στην επανάσταση του 1821. Για τις ανιστόρητες αυτές δηλώσεις του Θεόδ. Πάγκαλου ήταν λογικό να υπάρξουν έντονες διαμαρτυρίες. Επειδή δε το θέμα αφορά όλους τους Κρητικούς θα αναφέρω λίγα μόνο λόγια σχετικά με αυτό.
Επαναστάσεις στην Κρήτη, για την απελευθέρωση της από τους εκάστοτε κατακτητές, έγιναν και πριν το 1821. Ονομαστή είναι η επανάσταση του Γεώργιου Καντανολέοντος το 1527 εναντίον των Ενετών.
Μια άλλη μεγάλη επανάσταση εναντίον των Τούρκων, που εν τω μεταξύ είχαν καταλάβει το νησί, ήταν η Επανάσταση του Δασκαλογιάννη, το 1770. Τότε ξεσηκώθηκαν οι Σφακιανοί, που τους βοήθησαν και Σελινιώτες, εναντίον της οθωμανικής κυριαρχίας. Η επανάσταση αυτή θεωρήθηκε προπομπός της επανάστασης του 1821.
Αλλά και το 1821 οι Κρητικοί έδωσαν σκληρούς αγώνες εναντίον των Τούρκων. Σήμερα υπάρχουν έγγραφα και άλλα τεκμήρια, σε δημόσια και ιδιωτικά αρχεία, αλλά και βιβλία Κρητικών ιστοριών, μερικά μάλιστα των οποίων είναι αρκετά ογκώδη, που αναφέρονται ακόμη και με λεπτομέρειες σε γεγονότα που συνέβησαν τότε . Μελετώντας τα, σίγουρα κανείς θα εντυπωσιαστεί και για τον αριθμό των μαχών, αλλά και για την σφοδρότητα πολλών από αυτών. Η επανάσταση του 1821 στην Κρήτη κράτησε πολλά χρόνια . Οπως μάλιστα γράφει, αναφερόμενος στην περίοδο αυτή, ο καθηγητής πανεπιστημίου Θ. Δετοράκης «έπειτα από τον πολυαίμακτο δεκαετή αγώνα και τις απροσμέτρητες θυσίες, η επανάσταση στην Κρήτη τελείωνε χωρίς δικαίωση.»
Κατά την επαναστατική αυτή περίοδο, διακρίθηκαν πολλοί και σπουδαίοι αρχηγοί του αγώνα, μερικοί από τους οποίους μάλιστα θυσιάστηκαν στα πεδία των μαχών, όπως ο γενναίος Σφακιανός αρχηγός Τσελεπής που σκοτώθηκε κοντά στον Σταυρό της Καντάνου στις 5-12-1821, ο Ηπειρώτης Χατζημιχάλης Νταλιάνης στο Φραγκοκάστελλο το 1828 κτλ.
Βεβαίως οι Κρητικοί δεν σταμάτησαν να επαναστατούν συνεχώς και να διεξάγουν αγώνες εναντίον των κατακτητών τους, μέχρι την οριστική τους δικαίωση.
Ετσι επαναστάτησαν ξανά το 1841, το 1858, το 1866-1869, το 1878, το 1889 και τέλος το 1895-1898. Τελευταία πράξη του Κρητικού δράματος είναι η σφαγή που έγινε στο Ηράκλειο τον Αύγουστο του 1898, οπότε τον Νοέμβριο του έτους αυτού ο τελευταίος τούρκος στρατιώτης εγκατέλειψε οριστικά την Κρήτη.
Οσον αφορά την επανάσταση του 1821 στην Κρήτη, ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος έγραψε σχετικά γι αυτήν: «Το φαινόμενον της επαναστάσεως της Κρήτης είναι μοναδικόν εις όλην την ιστορίαν του ελληνικού αγώνος. Ήτο μία έγερσις εγκαθείρκτου και αλυσοδεμένου τιτάνος με μόνην δύναμιν την ελληνικήν του συνείδησιν, την ζωτικότητά του, την φιλοτιμίαν και την οργήν του. Και αυτή η δύναμις ήτο αρκετή όχι μόνον διά ν” αρχίσει η επανάστασις αφ” εαυτής, αλλά και να συνεχισθεί ακατάβλητος, λάμπουσα εις την όλην ελληνικήν εποποιίαν με το φως του αυθορμήτου της […] καταδυομένη και αναδυομένη διαρκώς εντός κυμάτων αίματος, αντλούσα ολοένα δυνάμεις από τον σκληρότατον αγώνα της…»
Ο δε Καλ. Κριτοβουλίδης , που έγραψε απομνημονεύματα για τον Κρητικό Αγώνα, γράφει για τους Κρητικούς κατά την περίοδο της έκρηξης της επανάστασης του 1821 στο νησί: «Απροετοίμαστοι λοιπόν και εγκαταλελειμμένοι εις μόνους εαυτούς κατήλθον εις τον αγώνα… Τα πολεμοφόδια των ήσαν κατ’ αρχάς μόνον τεσσαράκοντα βαρελάκια πυρίτιδος, ήτοι οκάκες 360…Που δε ο μόλυβδος και ο χάρτης; Τα βιβλία των Εκκλησιών και τα βαρίδια των στατήρων και ότι έτερον του είδους τούτου ευρίσκετο πρόχειρον, εχρησίμευσεν το πρώτον δια την κατασκευήν χαρτουτσίων και φυσιγγίων. Ο δε Κρής επί πολλούς μήνας ηγόραζε δι’ ιδίας δαπάνης αντί τριών, τεσσάρων η και πέντε ισπανικών ταλλήρων εκάστην οκάν πυρίτιδας.»
Μου είναι αδύνατο, φέρνοντας στο μυαλό μου τα σπουδαία ιστορικά πρόσωπα της περιόδου αυτής, να μην αναφερθώ, έστω και με λίγες μόνο γραμμές, στην περίπτωση του επισκόπου Κισάμου και Σελίνου Μελχισεδέκ. Ο τελευταίος είχε επισκευτεί το χωριό μου, τη Μονή Σελίνου, λίγο πριν την κήρυξη της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη, τουλάχιστον δύο φορές, όπως περιγράφω σε άρθρο μου στην εφημερίδα «Σελινιώτικα Νέα» στις 24-7-2008. Οι επισκέψεις αυτές είχαν σκοπό, να μυήσει Σελινιώτες στην Φιλική Εταιρεία και να τους προετοιμάσει για την επανάσταση που πολύ λίγο αργότερα ακολούθησε. Στην τελευταία επίσκεψη του όμως, ένας τούρκος γενίτσαρος, κάτοικος της περιοχής, τον πρόδωσε και σύντομα τον συνέλαβαν μαζί με τον διάκονο του, τον Καλλίνικο. Ακολούθως, αφού τους βασάνισαν τρομερά, τους κρέμασαν σε ένα πλάτανο στην συνοικία Σπάντζια των Χανίων στις 19-5-1821. Σήμερα η εκκλησία τους έχει κατατάξει στο αγιολόγιο της.
Τελειώνοντας, θέλω να διατυπώσω τον προβληματισμό μου, πως είναι δυνατόν άνθρωποι που αγνοούν ακόμη και τα στοιχειώδη από την ιστορία της πατρίδας τους , να χειρίστηκαν στο παρελθόν κρίσιμα εθνικά ζητήματα. Και μάλιστα από κορυφαίες θέσεις όπως του υπουργού η του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης.
Λουκάς Μπασιάς
Πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημόνων Σελίνου
Υποψήφιος Περιφερειακός Σύμβουλος
Συνδιασμού Αποστ. Βουλγαράκη